Ναι, παίρνω ληγμένα! (και το περηφανεύομαι)

[bernardina]

Εδώ και λίγο καιρό, με αφορμή την απόφαση να διατίθενται τρόφιμα που πλησιάζουν στην ημερομηνία λήξεως με μειωμένη τιμή, έχει αρχίσει μια -χλιαρή, κατά τη γνώμη μου- συζήτηση γύρω από το πρόβλημα των τροφίμων, της διακίνησής τους μέσα από τις αλυσίδες των σούπερ μάρκετ, το αν είναι θεμιτή και σκόπιμη η αλλαγή στα ήθη και τα έθιμα κλπ. Στη βάση όμως όλου αυτού του προβληματισμού, σύμφωνα με το δικό μου φτωχό εγκέφαλο, βρίσκεται -ή θα έπρεπε να βρίσκεται- το πρόβλημα της ανατριχιαστικής σπατάλης όχι μόνο του τελικού προϊόντος (τρόφιμα στο ράφι), αλλά των πηγών, της ενέργειας, του ανθρώπινου μόχθου. Της υπερεκμετάλλευσης γης και ζώων, της ρύπανσης του περιβάλλοντος με χημικά -λιπάσματα, φυτοφάρμακα, ορμόνες- της συντήρησης, εντέλει, ενός στρεβλού μοντέλου, ενός φαύλου κύκλου παραγωγής-διάθεσης-κατανάλωσης-καταστροφής.
Το ότι η μισή ανθρωπότητα πάσχει από παχυσαρκία ενώ η άλλη μισή πεθαίνει από πείνα είναι ένα θέμα.
Το ότι τα μισά τρόφιμα καταλήγουν στους κάδους των σκουπιδιών κατευθείαν από το ράφι δεν είναι ένα άλλο. Είναι αναπόσπαστο μέρος του προβλήματος.
Ένα πρόσφατο άρθρο ,που προσεγγίζει σχετικά καλά το ζήτημα, με ενημέρωσε για την ύπαρξη αυτού του ντοκιμαντέρ. Και μολονότι με κανένα τρόπο δεν εξαντλεί τον προβληματισμό, πιστεύω ότι αποτελεί μια καλή αφορμή για μια δική μας συζήτηση. Κυρίως γύρω από το πώς φερόμαστε εμείς στα πράγματα που μας συντηρούν στη ζωή.
Τη δική μου στάση τη δήλωσα στον τίτλο του νήματος. Και έχω να πω πολλά σχετικά με το πώς διαπαιδαγωγήθηκα από πολύ μικρή απέναντι στην τροφή.
Εσείς παίρνετε ληγμένα; :)

 

[azimuthios]

Μεγάλη και ωραία κουβέντα!

Δύο πράγματα για να ξεκινήσει και η συζήτηση. Τι σημαίνει ημερομηνία λήξης και κατά πόσον είναι σωστή ή υπαγορεύεται από την υπερκατανάλωση. Δηλαδή, τα αυγά που παίρνουμε από το χωριό τα τρώμε μέχρι και αρκετές μέρες μετά από την ημερομηνία λήξης που αναγράφεται σε μια αντίστοιχη καρτέλα του σούπερ μάρκετ. Γιατί; Μόνο επειδή είναι του χωριού ή επειδή αυτή είναι η πραγματική ημερομηνία λήξης τους;
Στο γάλα σίγουρα δεν είναι αληθινή η ημερομηνία που αναγράφεται στο μπουκάλι, αφού πίνεται μέχρι και τουλάχιστον την επόμενη μέρα και μάλιστα είχε γίνει σχετική έρευνα τότε με τα καρτέλ γάλακτος και την εκμετάλλευση και είχε διαπιστωθεί, αν θυμάμαι καλά, ότι έχουμε από τις πιο σύντομες στην Ευρώπη, με συνέπεια να αυξάνεται και η τιμή για το δήθεν (πιο) φρέσκο γάλα.
Θυμάμαι τον παππού μου να παστώνει (ξεραίνει) φασόλια στον ήλιο για να έχουν όλο τον χειμώνα. Γιατί εκείνα δεν χαλούσαν και χαλάνε της 3 Άλφα (παράδειγμα) σε μια συγκεκριμένη ημερομηνία λήξης;

Και άλλα πολλά.

 

[rogne]

Ωραία κουβέντα, αλλά τόσα χρόνια δεν την έκανε κανείς. Έπρεπε ν' αρχίσει η άνωθεν σπέκουλα για να μάθουμε ότι οι ημερομηνίες λήξης είναι κατά βάση συνωμοσία των πολυεθνικών και άλλα τέτοια χαριτωμένα.

Περιμένω με αγωνία τη στιγμή που θ' ανοίξει και η κουβέντα για το πώς όσοι καίνε ξύλα για να ζεσταθούν είναι αντικειμενικά συνεργοί στην αποψίλωση των δασών από παράνομους ξυλοκόπους και να επιστρέψουν πάραυτα στο πετρέλαιο, το φυσικό αέριο και το ρεύμα, το οποίο όμως καλά μας κάνουν και μας το κόβουν γιατί το είχαμε παρακάνει τόσα χρόνια, και τι κακό έχει άλλωστε η λάμπα λαδιού, τόσοι και τόσοι φιλόσοφοι διάβαζαν με αυτή -- και πάει λέγοντας.

 

[bernardina]

Ωραία κουβέντα, αλλά τόσα χρόνια δεν την έκανε κανείς. Έπρεπε ν' αρχίσει η άνωθεν σπέκουλα για να μάθουμε ότι οι ημερομηνίες λήξης είναι κατά βάση συνωμοσία των πολυεθνικών και άλλα τέτοια χαριτωμένα.

Περιμένω με αγωνία τη στιγμή που θ' ανοίξει και η κουβέντα για το πώς όσοι καίνε ξύλα για να ζεσταθούν είναι αντικειμενικά συνεργοί στην αποψίλωση των δασών από παράνομους ξυλοκόπους και να επιστρέψουν πάραυτα στο πετρέλαιο, το φυσικό αέριο και το ρεύμα, το οποίο όμως καλά μας κάνουν και μας το κόβουν γιατί το είχαμε παρακάνει τόσα χρόνια, και τι κακό έχει άλλωστε η λάμπα λαδιού, τόσοι και τόσοι φιλόσοφοι διάβαζαν με αυτή -- και πάει λέγοντας.

Ευχαριστώ θερμά για τη συμβολή στη συζήτηση και τον προβληματισμό. Αλλά μην περιμένετε, ανοίξτε εσείς τη συζήτηση που σας κρατά σε αγωνία. Θα συνεισφέρουμε κι εμείς σ' αυτή όσο συνεισφέρατε κι εσείς στο παρόν νήμα.

 

[dharvatis]

Μα η ημερομηνία λήξης κάθε τροφίμου είναι ενδεικτική και μόνο - το πόσο αντέχει ένα τρόφιμο εξαρτάται από τόσους πολλούς παράγοντες ώστε δεν μπορεί ο παραγωγός να ξέρει ακριβώς πότε θα χαλάσει. Το γάλα, για παράδειγμα, επηρεάζεται πολύ από τη μεταφορά και την αποθήκευσή του (έχουμε στη γειτονιά μας μίνι-μάρκετ του οποίου τα γάλατα χαλάνε συστηματικά 1-2 ημέρες πριν την ημερομηνία λήξης, προφανώς λόγω προβλημάτων στην παράδοση και τη διατήρηση).
Εκτός αυτού, δεν ξέρω γιατί πρέπει να βασίζεται κανείς στην ημερομηνία λήξης: τα περισσότερα τρόφιμα σού δείχνουν μόνα τους εάν έχουν αλλοιωθεί ή όχι. Κι εγώ ακολουθώ το σύστημα του Σκόκου (στο σπίτι μας ακούγεται συχνά η φράση «Σου μαγείρεψα το τάδε, ληγμένο, όπως σου αρέσει» :-D :-D )

 

[azimuthios]

Πέρα από την ορατή αλλοίωση υπάρχει και η αόρατη. Και ερωτώ: θα δίνατε στα παιδιά σας γάλα που έχει περάσει η ημερομηνία λήξης του κατά 3-4 μέρες αν κρίνατε ότι δεν έχει ξινίσει; Ή θα ήταν προτιμότερο η ημερομηνία λήξης να είναι 5 μέρες από 3 που είναι τώρα, ώστε όλοι να είναι ήσυχοι και απλώς να ελέγχουν μήπως έχει ξινίσει νωρίτερα ή όχι;

Όσο γι' αυτά που λέει ο ρόγκνε, θα έλεγα ότι χρειάζεται ψυχραιμία. Εγώ προσωπικά δεν έχω αποφασίσει να ζήσω την υπόλοιπη ζωή μου μέσα σε περισσότερη μιζέρια από αυτή που μου επιβάλλεται κάθε μέρα, φοβούμενος και τον ίσκιο μου ή νιώθοντας τύψεις για κάθε μπουκιά που τρώω ή κάθε ξύλο που καίω. Ναι στην οικολογική συνείδηση αλλά μεγάλο ΟΧΙ στην υστερία από μένα.

 

[SBE]

Ειδικά για τα αυγά, άζι, η ημερομηνία γέννησης είναι σημαντικότερη από την ημερομηνία λήξης. Γιατί το φρέσκο το τηγανίζεις, το τριών εβδομάδων το βάζεις στο κέικ, διαφορετική χρήση.

 

[drsiebenmal]

Το έχω ξαναγράψει και αλλού.

Υπάρχουν δύο διαφορετικές ημερομηνίες: λήξης και βέλτιστης κατανάλωσης.

Η ημερομηνία λήξης είναι για ευπαθή προϊόντα. Εκεί, τα ληγμένα καταστρέφονται. Δεν πρόκειται να πουληθούν τέτοια προϊόντα μετά τη λήξη τους (συζητιέται να είναι νόμιμη η προσφορά τους φτηνότερα πριν λήξουν —επειδή το καθεστώς των προσφορών είναι ελεγχόμενο για να μην υπάρχουν πρακτικές καρτέλ. Η κατανάλωση ληγμένων αυτής της κατηγορίας είναι προσωπική ευθύνη του καθενός. Μπορεί να τύχει να μην έχουν χαλάσει, μπορεί να μην έχουν χαλάσει μακροσκοπικά αλλά μικροσκοπικά, μπορεί πολλά. Δεν διαφωνώ ότι μπορεί να υπάρχουν πολιτικοοικονομικά παιχνίδια, αλλά χρειάζονται και επιστημονική τεκμηρίωση (παρεμπ, τα αυγά στα Σ/Μ δεν είναι «φρέσκα», έχουν διάρκεια πολλών ημερών· κοιτάξτε τα την επόμενη φορά).

Η ημερομηνία βέλτιστης κατανάλωσης υποτίθεται ότι εγγυάται τη βέλτιστη γευστική εμπειρία και άλλα τέτοια, λίγο πολύ υποκειμενικά. Εδώ υπάρχει περιθώριο πώλησης και μετά από αυτή την ημερομηνία.

 

[Count Baltar]

Παιδιά, δηλαδή, σοβαρά, όλα αυτά τα χρόνια πετούσατε πράγματα με βάση την ημερομηνία λήξης τους και μόνο, αγνοώντας τα σήματα που σας δίνανε οι αισθήσεις σας;
Οκέι, σίγουρα ένα ληγμένο αβγό, ας πούμε, δεν το ρίχνεις έτσι με κλειστά μάτια στο τηγάνι, τσεκάρεις την όψη και (κυρίως) την οσμή του, αλλά αντιστοίχως τρώγατε και το άληκτο αβγό επειδή δεν είχε λήξει;
Οφείλω να ομολογήσω ότι το μόνο πράγμα στο οποίο οι ημερομηνίες λήξης πέφτουν απίστευτα μέσα είναι οι συσκευασμένες σαλάτες των σούπερ μάρκετ. Μισή μέρα μετά την αναγραφόμενη ημερομηνία λήξης δεν τρώγονται με τίποτα.

 

[Palavra]

Κάτι τέτοιο ήθελα να πω αλλά μ' αυτά και μ' αυτά... Έχω πετάξει πολλές φορές τρόφιμα που δεν είχαν λήξει, γιατί ακολουθώ την τακτική μυρίζω-ελέγχω για μούχλα προτού καταναλώσω - ασχέτως με την ημερομηνία λήξης, δηλαδή.

Κατά τα λοιπά, πράγματι είναι μεγάλη η κουβέντα, όπως λέει και ο Άζι. Στο θέμα της πώλησης των ληγμένων, βέβαια, εγώ θα ήθελα να δω δωρεάν διάθεσή τους όταν κοντολήγουν, κατά προτίμηση σε γηροκομεία και άλλα τέτοια ιδρύματα, όχι πώληση - αλλά και πάλι, είναι κι αυτό κάτι. Όταν ήμουν φοιτήτρια στα εξωτερικά συνήθως τέτοια ψώνιζα: κρέας που έληγε σε 1-2 μέρες (βασικά έληγε μετά από μερικές βδομάδες ακόμα στην κατάψυξη, αλλά δεν το ήξερε ), γάλα ημέρας κλπ.

 

[Alexandra]

Ειδικά για το γάλα, και για να μην πετάμε/σπαταλάμε γάλα που έχει μεν λήξει, αλλά μπορεί να μην έχει αλλοιωθεί, υπάρχει η αλάνθαστη μέθοδος του βρασμού. Το βάζουμε στο κατσαρολάκι, το βράζουμε, και αν είναι αλλοιωμένο, θα κόψει. Αν δεν κόψει, το αφήνουμε να κρυώσει και το πίνουμε μια χαρά. Εξάλλου, οι παλιότεροι, πριν αρχίσει να πουλιέται το γάλα παστεριωμένο, το έβραζαν όταν το παραλάμβαναν, ώστε να διατηρηθεί αρκετές μέρες.

Γάλα που έχει λήξει, όπως είπα και αλλού, το πίνω όχι μόνο την επομένη της λήξης, αλλά μπορεί και 4-5 μέρες μετά. Ο ίδιος ο πρώην πρόεδρος του ΕΦΕΤ, και πρώην πρόεδρος της Ένωσης Χημικών, είχε πει ακριβώς αυτό σε εκπομπή: ότι δεν χρειάζεται να μας πιάνει υστερία την επομένη της λήξης και να πετάμε το γάλα, αντέχει αρκετές μέρες ακόμα. (Εκτός αν έχει διατηρηθεί σε λάθος συνθήκες, όπως είπε πιο πάνω ο Χαρβάτης.)

 

[Hellegennes]

Μεγάλη και ωραία κουβέντα!

Δύο πράγματα για να ξεκινήσει και η συζήτηση. Τι σημαίνει ημερομηνία λήξης και κατά πόσον είναι σωστή ή υπαγορεύεται από την υπερκατανάλωση. Δηλαδή, τα αυγά που παίρνουμε από το χωριό τα τρώμε μέχρι και αρκετές μέρες μετά από την ημερομηνία λήξης που αναγράφεται σε μια αντίστοιχη καρτέλα του σούπερ μάρκετ. Γιατί; Μόνο επειδή είναι του χωριού ή επειδή αυτή είναι η πραγματική ημερομηνία λήξης τους;

Οι ημερομηνίες λήξης είναι ημερομηνίες ασφάλειας. Καλά κάνουν και έχουν αρκετό περιθώριο. Για τα δε αβγά, μπερδεύεσαι λίγο, γιατί δεν φτάνουν από την κότα στο σούπερ μάρκετ την ίδια ημέρα, αλλά από μερικές ημέρες ως και εβδομάδες αργότερα (ανάλογα αν βρίσκονταν σε συντήρηση ή όχι). Συνήθως, δε, η ημερομηνία που αναγράφεται είναι το όριο πώλησης, όχι κατανάλωσης.

 

[azimuthios]

Θα με πείτε σπαστικό και καχύποπτο, αλλά σκεφτήκατε τι μπορεί να γίνει αν όλα αυτά τα φτηνά ληγμένα τα πάρουν τα εστιατόρια, τα γηροκομεία και παιδικοί σταθμοί και άλλα τέτοια μέρη; Δεν πρέπει να υπάρχει ένας έλεγχος για τη χρήση τους; Δύσκολο μεν, αλλά δεν πρέπει;

 

[Palavra]

Υποθέτω ότι όπως εγώ μυρίζω κάτι προτού το φάω για να δω αν ξίνισε και θέλει πέταμα, ο αυτός έλεγχος μπορεί να γίνει από την οποιαδήποτε κουζίνα που θα μαγειρέψει το οτιδήποτε- φαντάζομαι ότι αυτό πρέπει να γίνεται ούτως ή άλλως. Όπως γράφτηκε και πιο πάνω, ακόμα κι αν κάτι δεν έχει λήξει, μπορεί να είναι χαλασμένο.

 

[Hellegennes]

Εγώ πάντως, όσο ήμουν σιτιστής, στον στρατό, δίναμε ληγμένα -και όχι μόνο- στην ενορία.

 

[Alexandra]

Θα με πείτε σπαστικό και καχύποπτο, αλλά σκεφτήκατε τι μπορεί να γίνει αν όλα αυτά τα φτηνά ληγμένα τα πάρουν τα εστιατόρια, τα γηροκομεία και παιδικοί σταθμοί και άλλα τέτοια μέρη; Δεν πρέπει να υπάρχει ένας έλεγχος για τη χρήση τους; Δύσκολο μεν, αλλά δεν πρέπει;

Μα τα εστιατόρια, ανάλογα με την έλλειψη συνείδησης του ιδιοκτήτη τους, πάντα σερβίρουν και τα ληγμένα στους πελάτες τους. Ακόμα κι αν δεν ήταν ληγμένα όταν τα αγόρασαν, αυτό έλειπε να τα πετάξουν όταν λήξουν. Τα μαγειρεύουν κανονικότατα και τα σερβίρουν. Γι' αυτό πολλές φορές παθαίνεις τροφική δηλητηρίαση μετά από ένα γεύμα σε εστιατόριο.

 

[StellaP]

Ποτέ δεν πετάω τρόφιμα που έχουν λήξει αν δεν βεβαιωθώ πρώτα ότι όντως δεν είναι δυνατόν να φαγωθούν. Έχω καταναλώσει γάλα εβαπορέ όχι μέρες αλλά μήνες μετά τη λήξη του. Μου χάρισαν σε σούπερ μάρκετ μπύρες που είχαν λήξει αρκετό καιρό πριν, και που το πολύ πολύ να είχαν ξεθυμάνει, αλλά δεν είχαν, μαγειρεύω μακαρόνια και ρύζια ληγμένα αρκεί να μην έχουν πιάσει ζουζούνια, τρώω γιαούρτια ληγμένα (αυτά τα βλέπεις αμέσως αν έχουν αλλοιωθεί) και γενικά δεν πετάω εύκολα τα ληγμένα.
Αν αρχίσουν να πουλάνε αρκετά φθηνότερα τα ληγμένα δεν πιστεύω να έχω πρόβλημα να τα αγοράσω. Και βεβαίως μου 'χει τύχει να αγοράσω κάτι που είχε υποστεί αλλοίωση χωρίς να είναι ληγμένο (το επέστρεψα, το άλλαξαν και μου χάρισαν κι ένα ακόμη).

 

[SBE]

Εξακολθούμε όμως να μη συζητάμε αυτό που ανέφερε η Μπέρνι, το οποίο δεν έχει τόσο να κάνει με τα λίγα ληγμένα του σουπερμάρκετ αλλά με τα πολλά που αγοράστηκαν φρέσκα και πετάγονται μετά από λίγες μέρες αχρησιμοποίητα. Άσχετα απο το άν πετάγονται αδίκως ή δικαίως.
Η έλευση του μεγάλ σουπερμάρκετ και του ψυγειοκαταψύκτη- γίγαντα σίγουρα έχει αλλάξει τον τρόπο που ψωνίζουμε- οι περισσότεροι πηγαίνουμε το Σάββατο στο σουπερμάρκετ και φορτωνόμαστε σαν αχθοφόροι σακούλες με τρόφιμα που πολλά θα πεταχτούν. Πιστέυω επίσης ότι φταίνε και κάποιες συνήθειες όπως ή έλλειψη προγραμματισμού όταν πηγαίνουμε στο σουπερμάρκετ. Αντί να αφιερώνουμε μισή ώρα να υπολογίσουμε τι θέλυμε να μαγειρέψουμε την ερχόμενη εβδομάδα, να κάνουμε λίστα για ψώνια και να παμε στ σούεπρμάρκετ με τη λίστα πηγαίνουμε χωρίς προγραμματισμό, ίσως έχουμε υπόψη ένα- δυο πράγματα που μας τελείωσαν αλλά όχι παραπάνω, και αγοράζουμε ό,τι μας τραβάει την προσοχή. Έτσι βέβαια γινόμαστε οι ιδανικοί πελάτες.

Ομολογώ ότι έχω πέσει πολλές φορές σε αυτά τα σφάλματα και συνεχίζω να το κάνω. Έχω επίσης περιπέσει στο σφάλμα να παώ σουπερμάρκετ με λίστα κατόπιν προγραμματισμού του μενού της εβδομάδας και παλι να πετάξω πράγματα, γιατί δεν είναι πάντα εφικτό να προβλέψεις όλη την εβδομάδα. Κάποια μέρα θα τύχει κάτι και θα φας έξω. Ή θα είσαι πτώμα και δεν θα μαγειρέψεις και θα τη βγάλεις με γιουρτάκι, φρυγανιά, τοστάκι, μπισκοτοειδή κλπ. Ή γιατί αυτο που λιμπιζόσουνα το Σάββατο δεν το θες πλέον την Τετάρτη. Όπως πολλοί συνομίληκοί μου που ζούμε μόνοι μας ή με έναν ακόμα (δηλαδή δεν έχουμε μικρά παιδιά), τα γεύματά μας στο σπίτι συχνά είναι πολύ πρόχειρα και απρογραμμάτιστα ή δεν είναι καν γεύματα. Κι έτσι απρογραμμάτιστες έιναι κι οι αγορές μας.

Προσωπικά σώθηκα, εν μέρει, όταν μετακόμισα σε σπίτι που αντί για ένα γιγαντο-ψυγειοκαταψύκτη έχει ψυγείο-ντουλάπι (χωρίς κατάψυξη) και καταψύκτη ίδιου μεγέθους, κάτω απο το πασο της κουζίνας. Το ψυγείο μου έχει μικρή χωρητικότητα οπότε τέρμα οι πολλές αγορές. Πηγαίνω σουπερμάρκετ δυο-τρεις φορές την εβδομάδα και καταναλώνω αμέσως ό,τι παιρνω. Καθώς δε μου αρέσει κι όλας να ανοίγω το ψυγείο και να είναι φίσκα και να μην μπορώ να βρω το κάθε τί, πάντα υπάρχει στο ψυγείο φαγητό για δυο- τρεις μερες το πολύ.

ΥΓ Προιόντα κοντά στη λήξη φτηνότερα μου δίνουν παντα τη δυνατότητα να δοκιμάσω και κάτι που αλλιώς δεν θα το αγόραζα.

 

[Elsa]

Οι freegans το κάνουν χρόνια τώρα, και δεν το πληρώνουν κιόλας:

και εδώ http://current.com/groups/vc2-on-tv/76428062_freegans.htm

Άλλο ένα ντοκιμαντέρ για το φαγητό που πετάμε:
http://foodwastemovie.com/

Γενικά, δεν τρελαίνομαι με τις ημερομηνίες λήξης, πάω με τη μύτη και τη λογική. Βοηθάει και το γεγονός ότι τα ζωικά που μπαίνουν στο σπίτι (και είναι τα πιο επίφοβα για αλλοίωση) είναι ελάχιστα.

 

[Hellegennes]

Εγώ πάντως έχω φάει ληγμένα, πολλάκις (αν και φοβάμαι ότι ετούτη η δήλωσή μου θα αποθαρρύνει πολλούς, από το να το δοκιμάσουν ).