Στο Ορόγραμμα, τ. 115 δημοσιεύτηκε ένα γλωσσάρι φιλοτελικής ορολογίας που σκέφτηκα ότι θα μπορούσε να (ανα)δημοσιευτεί και εδώ, να συμπληρωθεί με κάποιους αγγλικούς ορισμούς και να επεκταθεί (έχω ήδη κάνει μικροαλλαγές και μικροπαρεμβάσεις σε σχέση με το αρχικό). Ως συνήθως, για συζήτηση συγκεκριμένων όρων παρακαλούμε να ανοίγετε ξεχωριστό νήμα στα γενικά υποφόρουμ.
αγομάριστο|mint without gum|το ασφράγιστο γραμματόσημο χωρίς γόμα (κόλλα) στη πίσω πλευρά
αεροφιλοτελισμός| aerophilately |η συλλογή αεροπορικών γραμματοσήμων, σφραγίδων, πρώτων πτήσεων κλπ.
άκρο φύλλο||το γραμματόσημο που βρίσκεται πάνω ή κάτω στη δεξιά ή αριστερή άκρη του φύλλου
αναμνηστική σφραγίδα|commemorative cancelation|για την προβολή επετείων ελληνικών ή διεθνών γεγονότων, η Ταχυδρομική Υπηρεσία εγκρίνει κάθε χρόνο τη χρησιμοποίηση απλών αναμνηστικών σφραγίδων
ανεπίσημες εκδόσεις|unofficial issues|τα γραμματόσημα που δεν εκδόθηκαν από την επίσημη Ταχ. Υπηρεσία διακρίνονται σε: α) εκδόσεις κρατικής παραγγελίας που δεν έγιναν τελικά αποδεκτές, β) εκδόσεις ιδιωτών σε συνεργασία με κάποια αρχή, γ) εκδόσεις αναμνηστικών φύλλων από φιλοτελικές εταιρείες και δ) άλλες κατηγορίες
αντίπουν ζεύγος|tête-bêche |το ζεύγος από συνεχόμενα γραμματόσημα που η εικόνα στο πρώτο γραμματόσημο είναι όρθια, ενώ στο συνεχόμενο ανάποδα. Συζήτηση για την απόδοση του όρου εδώ.
αποχρωματισμός||η απώλεια ή εξασθένηση του φυσικού χρώματος του γραμματοσήμου
άρτιο||το γραμματόσημο το οποίο έχει πλήρη οδόντωση, άρτια περιθώρια και δεν έχει φθορά ή ελάττωμα
ασφράγιστο|mint|το γραμματόσημο που δεν έχει χρησιμοποιηθεί ούτε έχει επικολληθεί σε επιστολή και που διατηρεί τη γόμα του
βινιέτα||μικρό ένσημο που κυκλοφορεί ως γραμματόσημο για διαφήμιση (π.χ. της Διεθνούς Έκθεσης Θεσ/νίκης)
γομόχαρτο ή σαρνιέρα|hinge|μικρό κομμάτι από διαφανές χαρτί με γόμα στη μια πλευρά που χρησιμοποιείται για την επικόλληση, σαρνιέρα
γραμματόσημο|stamp|μικρό ένσημο, ορθογώνιου συνήθως σχήματος, που χρησιμοποιείται ως ένδειξη προπληρωμής ταχυδρομικού τέλους σε αντικείμενα που διαβιβάζονται μέσω της Ταχυδρομικής Υπηρεσίας.
|| Προγραμματοσημική περίοδος: Μέχρι τα μέσα του 19ου αιώνα δεν υπήρχε οργανωμένη Ταχυδρομική Υπηρεσία. Η κρατική αλληλογραφία διαβιβαζόταν από ειδική υπηρεσία, ενώ η λοιπή αλληλογραφία με ιδιωτικά μέσα.
|| Καθιέρωση του γραμματοσήμου: Ο Βρετανός Ρόουλαντ Χιλ (Rowland Hill) υπέβαλε πρόταση στο αγγλικό κοινοβούλιο και το 1839 επέτυχε την εισαγωγή του συστήματος «Penny Post», δηλαδή την πληρωμή μιας πένας από τον αποστολέα για όλες τις επιστολές μέσα στα όρια των Βρετανικών Νήσων. Στις 10 Ιανουαρίου 1840 έγινε στη Βρετανία η έκδοση του πρώτου γραμματοσήμου.
|| Ελληνικό γραμματόσημο: Στις 15 Ιουνίου 1856 (Εισηγητής: Προβελέγγιος) αποφασίστηκε η έκδοση γραμματοσήμου για τις ταχυδρομικές ανάγκες της Ελλάδας. Η καθιέρωση και χρήση του γραμματοσήμου στην Ελλάδα έγινε από 1 Οκτωβρίου 1861 (Εισηγητής: Κουμουνδούρος) με την περίφημη σειρά των Μεγάλων Κεφαλών του Ερμή που εκτυπώθηκε από το Γαλλικό Νομισματοκοπείο.
γραμματοσημολογία||η μελέτη των γραμματοσήμων όπως είναι οι ταχυδρομικές σφραγίδες, η ιστορία των παραστάσεων, οι επισημάνσεις και τα σφάλματα των διαφόρων εκδόσεων κλπ.
δοκίμιο|proof|οι δοκιμαστικές εκτυπώσεις για την επίτευξη του επιθυμητού αποτελέσματος πριν αρχίσει η διαδικασία της τελικής εκτύπωσης. Τα δοκίμια διακρίνονται σε: α) αρχικά(essays), β) μήτρας (die proofs), γ) πλάκας (plate proofs) και δ) τελικά (final proofs)
είδη γραμματοσήμων||Ανάλογα με τον προορισμό και τη χρήση τους τα γραμματόσημα ταξινομούνται στις κατηγορίες: α) απλού ταχυδρομείου: κοινά, αναμνηστικά (definitive, commemorative), β) αεροπορικά (airproof stamps). Τελευταία έκδοση το 1958. γ) πρόνοιας (charity stamps). Τελευταία έκδοση το 1956. δ) ενάριθμα (postage due stamps). Τα τελευταία εκδόθηκαν το 1943
γραμματόσημα, κοινά|definitive stamps|
γραμματόσημα, αναμνηστικά|commemorative stamps|
γραμματόσημα, αεροπορικά|airproof stamps|Τελευταία έκδοση το 1958.
γραμματόσημα, πρόνοιας|charity stamps|Τελευταία έκδοση το 1956.
γραμματόσημα, ενάριθμα |postage due stamps|Τα τελευταία εκδόθηκαν το 1943.
εκτύπωση|printing|οι κυριότερες μέθοδοι εκτύπωσης των Ελληνικών γραμματοσήμων είναι: η χαλκογραφική (γκραβούρα), η λιθογραφική, η σύγχρονη offset αλλά και απλές τυπογραφικές μονόχρωμες ή δίχρωμες
ελέγχου, αριθμοί|control numbers|οι αριθμοί που έχουν τυπωθεί στην πίσω πλευρά των γραμματοσήμων ορισμένων αξιών των εκδόσεων της Μεγάλης Κεφαλής του Ερμή
επισήμανση|overprint|η λέξη ή ο αριθμός που αποτυπώνεται τυπογραφικά, λιθογραφικά ή με σφραγίδα από καουτσούκ πάνω στα εκδοθέντα γραμματόσημα. Η επισήμανση γίνεται για την αλλαγή της αξίας των γραμματοσήμων ή την αναφορά σε κάποιο γεγονός
ζεύγος|pair|δυο ενωμένα γραμματόσημα με την ίδια παράσταση
κακέκτυπο||το γραμματόσημο που παρουσιάζει ελαττωματική εμφάνιση σε σύγκριση με το κανονικό (βλέπε σφάλματα)
κακόκεντρο||το γραμματόσημο του οποίου η εικόνα αφήνει περιθώρια άνισου πλάτους σε σχέση με τη διάτρηση
κατάλογοι||εικονογραφούν τα γραμματόσημα μιας ή περισσότερων χωρών ή τα γραμματόσημα που έχουν σχέση με συγκεκριμένο θέμα και παράλληλα γίνεται η τιμολόγηση της εμπορικής τους αξίας
κλάση|class|η αξία που αναγράφεται σε κάθε γραμματόσημο
κλασέρ||λεύκωμα γραμματοσήμων. Ένας τύπος βιβλίου με φύλλα που σε κάθε σελίδα του υπάρχουν κολλημένες οριζόντιες λουρίδες διαφανούς χαρτιού ή θήκες για την τοποθέτηση των γραμματοσήμων
λιποπίνακας||πίνακας που καταρτίζεται από τους συλλέκτες και περιλαμβάνει τις ελλείψεις γραμματοσήμων από μια συλλογή (αλλιώς: μανκολίστα )
μαξιμοφιλία| maximaphily |η συλλογή καρτών με επικολλημένο γραμματόσημο στο εμπρόσθιο μέρος ενός εικονογραφημένου δελταρίου με απεικόνιση του ιδίου θέματος με το επικολλημένο γραμματόσημο
μηχανόσημο||συγκεκριμένο και καθορισμένο επισήμασμα στη θέση του γραμματοσήμου σε επιστολή με μηχανή προπληρωμής ταχυδρομικού τέλους
μονόφυλλα||οι φάκελοι, τα ταχυδρομικά δελτάρια, οι ταινίες κλπ. που έχουν έντυπο το γραμματόσημο
ντεκαλκέ|decalque|αμέσως μετά την εκτύπωση τα φύλλα των γραμματοσήμων τοποθετούνται το ένα πάνω στο άλλο, οπότε το μελάνι εκτύπωσης των γραμματοσήμων αποτυπώνει στο πίσω μέρος του κάθε φύλλου ένα μέρος ή όλη την παράσταση κατοπτρικά. Η αποτύπωση αυτή γίνεται πάντα επάνω στη γόμα.
οδοντόμετρο||το εργαλείο που επιτρέπει την ακριβή καταμέτρηση των οδοντώσεων των γραμματοσήμων
οδόντωση|perforation|η οδοντωτή πλαισίωση γύρω από τα περιθώρια κάθε γραμματοσήμου που δημιουργείται από το κόψιμο του φύλλου των γραμματοσήμων. Η κανονική οδόντωση διακρίνεται στη γραμμική (linear) και στη σταυροειδή (cruciform)
περιθώριο|margin|το λευκό, συνήθως, τμήμα το οποίο περικλείει την εικόνα του γραμματοσήμου δημιουργώντας ένα πλαίσιο
πλαστό|forged copy|το γραμματόσημο που δεν έχει κατασκευαστεί από την αρμόδια Ταχυδρομική Υπηρεσία
προπληρωμένο τέλος|prepaid value|οι φάκελοι αλληλογραφίας που εκδίδονται από την Ταχυδρομική Υπηρεσία με προπληρωμένο ταχυδρομικό τέλος εσωτερικού ή εξωτερικού
πρόσθετο τέλος|added value stamp|το τέλος που καταβάλλει ο αποδέκτης επιστολής αν ο απο¬στολέας δεν έχει επικολλήσει το κανονικό γραμματόσημο
προσωπικό||από το 2001, κάθε ενδιαφερόμενος έχει τη δυνατότητα να αποτυπώσει το πρόσωπό του σε περιορισμένο αριθμό γραμματοσήμων τα οποία μπορεί να χρησιμοποιήσει για ταχυδρομική ή φιλοτελική χρήση
σειρά|set|το σύνολο των γραμματοσήμων κάθε έκδοσης με κοινό θέμα
σήμανση||η σφράγιση των διαβιβαζομένων αντικειμένων από την Ταχυδρομική Υπηρεσία γίνεται με σήμαντρο στο κέντρο του οποίου υπάρχει η ημερομηνία σφράγισης
σφάλματα|errors|οι παραλλαγές ή οι αλλοιώσεις των γραμματοσήμων τα οποία έγιναν κατά την εκτύπωσή τους. Διακρίνονται τα σφάλματα σε: σφάλματα πλάκας (plate errors) σφάλματα εκτύπωσης (printing errors), σφάλματα οδόντωσης (perforation errors) και τυχαία σφάλματα(random errors).
||Από τα τυχαία σφάλματα τα πιο συνηθισμένα είναι: α) αναδίπλωσης χαρτιού (paper fold), β) αναδίπλωσης γωνίας του φύλλου (folded corner of the sheet), γ) πολλαπλές, οριζόντιες, κάθετες ή πλάγιες οδοντώσεις (multiple, horizontal, vertical or oblique perforations), δ) ελλιπής οδόντωση (part of the perforation missing), ε) ελλιπής παράσταση (part of the picture missing)
σφραγίδα|cancelation|τα γραμματόσημα που επικολλώνται στα γράμματα και τα άλλα αντικείμενα σφραγίζονται από την Ταχυδρομική Υπηρεσία με χρονολογικό σήμαντρο. Οι σφραγίδες αποτελούν είδος συλλογής και διακρίνονται σε: α) προγραμματοσημολογικές, πριν την εφεύρεση του γραμματοσήμου, β) κλασικές, από την εμφάνιση του γραμματοσήμου μέχρι το 1900 γ) αναμνηστικές, που αναφέρονται σε επέτειο ή εορτασμό γεγονότος, δ) αεροπορικές, που αναφέρονται στις πρώτες πτήσεις ε) αγροτικές, που χρησιμοποιούνται από τους αγροτικούς διανομείς
σφραγιδοφιλία||η ειδική συλλογή διαφόρων ταχυδρομικών σφραγίδων πάνω σε φακέλους. Οι προγραμματοσημολογικές ταχυδρομικές σφραγίδες χρησιμοποιήθηκαν πριν από την έκδοση γραμματοσήμων ενώ οι μεταγραμματοσημολογικές μετά την έκδοση των γραμματοσήμων
τετράδα|block of four|ονομάζονταιδύο
τέσσερα όμοια γραμματόσημα ενωμένα καθέτως σε ζεύγη
τευχίδιο|booklet|έκδοση κατά καιρούς περιορισμένου αριθμού αριθμημένων τευχιδίων που περιέχουν γραμματόσημα απλά ή πολλαπλά με διάτρηση πλήρη ή μόνο στις δύο πλευρές
υδατόσημο|watermark|για περιφρούρηση της γνησιότητας των γραμματοσήμων χρησιμοποιήθηκε χαρτί με υδατόσημο
υδατοσημοσκόπιο||το ειδικό ρηχό γυάλινο δοχείο με τον μαύρο πυθμένα που χρησιμεύει για την εξέταση υδατοσήμου του γραμματοσήμου
φάκελος αναμνηστικός||φάκελος που κυκλοφορεί για την προβολή επετείων και σημαντικών γεγονότων και σφραγίζεται με αναμνηστική σφραγίδα
Φάκελος Πρώτης Ημέρας Κυκλοφορίας, ΦΠΗΚ|First Day Cover, FDC|φάκελος που έχει εικονογράφηση σχετική με το θέμα μιας σειράς γραμματοσήμων, η οποία σειρά είναι επικολλημένη και σφραγισμένη με την ειδική σφραγίδα πρώτης ημέρας κυκλοφορίας
φάκελος πρώτης πτήσης|first flight cover|φάκελος με γραμματόσημα σφραγισμένα με την ειδική σφραγίδα, με την ημερομηνία πρώτης πτήσης του αεροσκάφους
φεγιέ|miniature sheet|ειδικό κομμάτι γομαρισμένου χαρτιού στο οποίο απεικονίζεται γραμματόσημο με ή χωρίς διάτρηση και εκδίδεται επ’ ευκαιρία σημαντικού γεγονότος
φιλοτελικός|philatelic|αυτός που αναφέρεται στη φιλοτέλεια
φιλοτελισμός, φιλοτέλεια|philately|η ενασχόληση με τη συλλογή και τη μελέτη των γραμματοσήμων
φιλοτελιστής|philatelist|ο ασχολούμενος με τη μελέτη της ιστορίας και της τεχνικής των γραμματοσήμων
φράμα|frama|οι μηχανές αυτόματης παραγωγής ετικετών γραμματοσήμων που από το 1984 η Ταχ. Υπηρεσία έθεσε σε κυκλοφορία για αποσυμφόρηση των θυρίδων συναλλαγής
αεροφιλοτελισμός| aerophilately |η συλλογή αεροπορικών γραμματοσήμων, σφραγίδων, πρώτων πτήσεων κλπ.
άκρο φύλλο||το γραμματόσημο που βρίσκεται πάνω ή κάτω στη δεξιά ή αριστερή άκρη του φύλλου
αναμνηστική σφραγίδα|commemorative cancelation|για την προβολή επετείων ελληνικών ή διεθνών γεγονότων, η Ταχυδρομική Υπηρεσία εγκρίνει κάθε χρόνο τη χρησιμοποίηση απλών αναμνηστικών σφραγίδων
ανεπίσημες εκδόσεις|unofficial issues|τα γραμματόσημα που δεν εκδόθηκαν από την επίσημη Ταχ. Υπηρεσία διακρίνονται σε: α) εκδόσεις κρατικής παραγγελίας που δεν έγιναν τελικά αποδεκτές, β) εκδόσεις ιδιωτών σε συνεργασία με κάποια αρχή, γ) εκδόσεις αναμνηστικών φύλλων από φιλοτελικές εταιρείες και δ) άλλες κατηγορίες
αντίπουν ζεύγος|tête-bêche |το ζεύγος από συνεχόμενα γραμματόσημα που η εικόνα στο πρώτο γραμματόσημο είναι όρθια, ενώ στο συνεχόμενο ανάποδα. Συζήτηση για την απόδοση του όρου εδώ.
αποχρωματισμός||η απώλεια ή εξασθένηση του φυσικού χρώματος του γραμματοσήμου
άρτιο||το γραμματόσημο το οποίο έχει πλήρη οδόντωση, άρτια περιθώρια και δεν έχει φθορά ή ελάττωμα
ασφράγιστο|mint|το γραμματόσημο που δεν έχει χρησιμοποιηθεί ούτε έχει επικολληθεί σε επιστολή και που διατηρεί τη γόμα του
βινιέτα||μικρό ένσημο που κυκλοφορεί ως γραμματόσημο για διαφήμιση (π.χ. της Διεθνούς Έκθεσης Θεσ/νίκης)
γομόχαρτο ή σαρνιέρα|hinge|μικρό κομμάτι από διαφανές χαρτί με γόμα στη μια πλευρά που χρησιμοποιείται για την επικόλληση, σαρνιέρα
γραμματόσημο|stamp|μικρό ένσημο, ορθογώνιου συνήθως σχήματος, που χρησιμοποιείται ως ένδειξη προπληρωμής ταχυδρομικού τέλους σε αντικείμενα που διαβιβάζονται μέσω της Ταχυδρομικής Υπηρεσίας.
|| Προγραμματοσημική περίοδος: Μέχρι τα μέσα του 19ου αιώνα δεν υπήρχε οργανωμένη Ταχυδρομική Υπηρεσία. Η κρατική αλληλογραφία διαβιβαζόταν από ειδική υπηρεσία, ενώ η λοιπή αλληλογραφία με ιδιωτικά μέσα.
|| Καθιέρωση του γραμματοσήμου: Ο Βρετανός Ρόουλαντ Χιλ (Rowland Hill) υπέβαλε πρόταση στο αγγλικό κοινοβούλιο και το 1839 επέτυχε την εισαγωγή του συστήματος «Penny Post», δηλαδή την πληρωμή μιας πένας από τον αποστολέα για όλες τις επιστολές μέσα στα όρια των Βρετανικών Νήσων. Στις 10 Ιανουαρίου 1840 έγινε στη Βρετανία η έκδοση του πρώτου γραμματοσήμου.
|| Ελληνικό γραμματόσημο: Στις 15 Ιουνίου 1856 (Εισηγητής: Προβελέγγιος) αποφασίστηκε η έκδοση γραμματοσήμου για τις ταχυδρομικές ανάγκες της Ελλάδας. Η καθιέρωση και χρήση του γραμματοσήμου στην Ελλάδα έγινε από 1 Οκτωβρίου 1861 (Εισηγητής: Κουμουνδούρος) με την περίφημη σειρά των Μεγάλων Κεφαλών του Ερμή που εκτυπώθηκε από το Γαλλικό Νομισματοκοπείο.
γραμματοσημολογία||η μελέτη των γραμματοσήμων όπως είναι οι ταχυδρομικές σφραγίδες, η ιστορία των παραστάσεων, οι επισημάνσεις και τα σφάλματα των διαφόρων εκδόσεων κλπ.
δοκίμιο|proof|οι δοκιμαστικές εκτυπώσεις για την επίτευξη του επιθυμητού αποτελέσματος πριν αρχίσει η διαδικασία της τελικής εκτύπωσης. Τα δοκίμια διακρίνονται σε: α) αρχικά(essays), β) μήτρας (die proofs), γ) πλάκας (plate proofs) και δ) τελικά (final proofs)
είδη γραμματοσήμων||Ανάλογα με τον προορισμό και τη χρήση τους τα γραμματόσημα ταξινομούνται στις κατηγορίες: α) απλού ταχυδρομείου: κοινά, αναμνηστικά (definitive, commemorative), β) αεροπορικά (airproof stamps). Τελευταία έκδοση το 1958. γ) πρόνοιας (charity stamps). Τελευταία έκδοση το 1956. δ) ενάριθμα (postage due stamps). Τα τελευταία εκδόθηκαν το 1943
γραμματόσημα, κοινά|definitive stamps|
γραμματόσημα, αναμνηστικά|commemorative stamps|
γραμματόσημα, αεροπορικά|airproof stamps|Τελευταία έκδοση το 1958.
γραμματόσημα, πρόνοιας|charity stamps|Τελευταία έκδοση το 1956.
γραμματόσημα, ενάριθμα |postage due stamps|Τα τελευταία εκδόθηκαν το 1943.
εκτύπωση|printing|οι κυριότερες μέθοδοι εκτύπωσης των Ελληνικών γραμματοσήμων είναι: η χαλκογραφική (γκραβούρα), η λιθογραφική, η σύγχρονη offset αλλά και απλές τυπογραφικές μονόχρωμες ή δίχρωμες
ελέγχου, αριθμοί|control numbers|οι αριθμοί που έχουν τυπωθεί στην πίσω πλευρά των γραμματοσήμων ορισμένων αξιών των εκδόσεων της Μεγάλης Κεφαλής του Ερμή
επισήμανση|overprint|η λέξη ή ο αριθμός που αποτυπώνεται τυπογραφικά, λιθογραφικά ή με σφραγίδα από καουτσούκ πάνω στα εκδοθέντα γραμματόσημα. Η επισήμανση γίνεται για την αλλαγή της αξίας των γραμματοσήμων ή την αναφορά σε κάποιο γεγονός
ζεύγος|pair|δυο ενωμένα γραμματόσημα με την ίδια παράσταση
κακέκτυπο||το γραμματόσημο που παρουσιάζει ελαττωματική εμφάνιση σε σύγκριση με το κανονικό (βλέπε σφάλματα)
κακόκεντρο||το γραμματόσημο του οποίου η εικόνα αφήνει περιθώρια άνισου πλάτους σε σχέση με τη διάτρηση
κατάλογοι||εικονογραφούν τα γραμματόσημα μιας ή περισσότερων χωρών ή τα γραμματόσημα που έχουν σχέση με συγκεκριμένο θέμα και παράλληλα γίνεται η τιμολόγηση της εμπορικής τους αξίας
κλάση|class|η αξία που αναγράφεται σε κάθε γραμματόσημο
κλασέρ||λεύκωμα γραμματοσήμων. Ένας τύπος βιβλίου με φύλλα που σε κάθε σελίδα του υπάρχουν κολλημένες οριζόντιες λουρίδες διαφανούς χαρτιού ή θήκες για την τοποθέτηση των γραμματοσήμων
λιποπίνακας||πίνακας που καταρτίζεται από τους συλλέκτες και περιλαμβάνει τις ελλείψεις γραμματοσήμων από μια συλλογή (αλλιώς: μανκολίστα )
μαξιμοφιλία| maximaphily |η συλλογή καρτών με επικολλημένο γραμματόσημο στο εμπρόσθιο μέρος ενός εικονογραφημένου δελταρίου με απεικόνιση του ιδίου θέματος με το επικολλημένο γραμματόσημο
μηχανόσημο||συγκεκριμένο και καθορισμένο επισήμασμα στη θέση του γραμματοσήμου σε επιστολή με μηχανή προπληρωμής ταχυδρομικού τέλους
μονόφυλλα||οι φάκελοι, τα ταχυδρομικά δελτάρια, οι ταινίες κλπ. που έχουν έντυπο το γραμματόσημο
ντεκαλκέ|decalque|αμέσως μετά την εκτύπωση τα φύλλα των γραμματοσήμων τοποθετούνται το ένα πάνω στο άλλο, οπότε το μελάνι εκτύπωσης των γραμματοσήμων αποτυπώνει στο πίσω μέρος του κάθε φύλλου ένα μέρος ή όλη την παράσταση κατοπτρικά. Η αποτύπωση αυτή γίνεται πάντα επάνω στη γόμα.
οδοντόμετρο||το εργαλείο που επιτρέπει την ακριβή καταμέτρηση των οδοντώσεων των γραμματοσήμων
οδόντωση|perforation|η οδοντωτή πλαισίωση γύρω από τα περιθώρια κάθε γραμματοσήμου που δημιουργείται από το κόψιμο του φύλλου των γραμματοσήμων. Η κανονική οδόντωση διακρίνεται στη γραμμική (linear) και στη σταυροειδή (cruciform)
περιθώριο|margin|το λευκό, συνήθως, τμήμα το οποίο περικλείει την εικόνα του γραμματοσήμου δημιουργώντας ένα πλαίσιο
πλαστό|forged copy|το γραμματόσημο που δεν έχει κατασκευαστεί από την αρμόδια Ταχυδρομική Υπηρεσία
προπληρωμένο τέλος|prepaid value|οι φάκελοι αλληλογραφίας που εκδίδονται από την Ταχυδρομική Υπηρεσία με προπληρωμένο ταχυδρομικό τέλος εσωτερικού ή εξωτερικού
πρόσθετο τέλος|added value stamp|το τέλος που καταβάλλει ο αποδέκτης επιστολής αν ο απο¬στολέας δεν έχει επικολλήσει το κανονικό γραμματόσημο
προσωπικό||από το 2001, κάθε ενδιαφερόμενος έχει τη δυνατότητα να αποτυπώσει το πρόσωπό του σε περιορισμένο αριθμό γραμματοσήμων τα οποία μπορεί να χρησιμοποιήσει για ταχυδρομική ή φιλοτελική χρήση
σειρά|set|το σύνολο των γραμματοσήμων κάθε έκδοσης με κοινό θέμα
σήμανση||η σφράγιση των διαβιβαζομένων αντικειμένων από την Ταχυδρομική Υπηρεσία γίνεται με σήμαντρο στο κέντρο του οποίου υπάρχει η ημερομηνία σφράγισης
σφάλματα|errors|οι παραλλαγές ή οι αλλοιώσεις των γραμματοσήμων τα οποία έγιναν κατά την εκτύπωσή τους. Διακρίνονται τα σφάλματα σε: σφάλματα πλάκας (plate errors) σφάλματα εκτύπωσης (printing errors), σφάλματα οδόντωσης (perforation errors) και τυχαία σφάλματα(random errors).
||Από τα τυχαία σφάλματα τα πιο συνηθισμένα είναι: α) αναδίπλωσης χαρτιού (paper fold), β) αναδίπλωσης γωνίας του φύλλου (folded corner of the sheet), γ) πολλαπλές, οριζόντιες, κάθετες ή πλάγιες οδοντώσεις (multiple, horizontal, vertical or oblique perforations), δ) ελλιπής οδόντωση (part of the perforation missing), ε) ελλιπής παράσταση (part of the picture missing)
σφραγίδα|cancelation|τα γραμματόσημα που επικολλώνται στα γράμματα και τα άλλα αντικείμενα σφραγίζονται από την Ταχυδρομική Υπηρεσία με χρονολογικό σήμαντρο. Οι σφραγίδες αποτελούν είδος συλλογής και διακρίνονται σε: α) προγραμματοσημολογικές, πριν την εφεύρεση του γραμματοσήμου, β) κλασικές, από την εμφάνιση του γραμματοσήμου μέχρι το 1900 γ) αναμνηστικές, που αναφέρονται σε επέτειο ή εορτασμό γεγονότος, δ) αεροπορικές, που αναφέρονται στις πρώτες πτήσεις ε) αγροτικές, που χρησιμοποιούνται από τους αγροτικούς διανομείς
σφραγιδοφιλία||η ειδική συλλογή διαφόρων ταχυδρομικών σφραγίδων πάνω σε φακέλους. Οι προγραμματοσημολογικές ταχυδρομικές σφραγίδες χρησιμοποιήθηκαν πριν από την έκδοση γραμματοσήμων ενώ οι μεταγραμματοσημολογικές μετά την έκδοση των γραμματοσήμων
τετράδα|block of four|ονομάζονται
τευχίδιο|booklet|έκδοση κατά καιρούς περιορισμένου αριθμού αριθμημένων τευχιδίων που περιέχουν γραμματόσημα απλά ή πολλαπλά με διάτρηση πλήρη ή μόνο στις δύο πλευρές
υδατόσημο|watermark|για περιφρούρηση της γνησιότητας των γραμματοσήμων χρησιμοποιήθηκε χαρτί με υδατόσημο
υδατοσημοσκόπιο||το ειδικό ρηχό γυάλινο δοχείο με τον μαύρο πυθμένα που χρησιμεύει για την εξέταση υδατοσήμου του γραμματοσήμου
φάκελος αναμνηστικός||φάκελος που κυκλοφορεί για την προβολή επετείων και σημαντικών γεγονότων και σφραγίζεται με αναμνηστική σφραγίδα
Φάκελος Πρώτης Ημέρας Κυκλοφορίας, ΦΠΗΚ|First Day Cover, FDC|φάκελος που έχει εικονογράφηση σχετική με το θέμα μιας σειράς γραμματοσήμων, η οποία σειρά είναι επικολλημένη και σφραγισμένη με την ειδική σφραγίδα πρώτης ημέρας κυκλοφορίας
φάκελος πρώτης πτήσης|first flight cover|φάκελος με γραμματόσημα σφραγισμένα με την ειδική σφραγίδα, με την ημερομηνία πρώτης πτήσης του αεροσκάφους
φεγιέ|miniature sheet|ειδικό κομμάτι γομαρισμένου χαρτιού στο οποίο απεικονίζεται γραμματόσημο με ή χωρίς διάτρηση και εκδίδεται επ’ ευκαιρία σημαντικού γεγονότος
φιλοτελικός|philatelic|αυτός που αναφέρεται στη φιλοτέλεια
φιλοτελισμός, φιλοτέλεια|philately|η ενασχόληση με τη συλλογή και τη μελέτη των γραμματοσήμων
φιλοτελιστής|philatelist|ο ασχολούμενος με τη μελέτη της ιστορίας και της τεχνικής των γραμματοσήμων
φράμα|frama|οι μηχανές αυτόματης παραγωγής ετικετών γραμματοσήμων που από το 1984 η Ταχ. Υπηρεσία έθεσε σε κυκλοφορία για αποσυμφόρηση των θυρίδων συναλλαγής
Last edited:
