Dare to think for yourself

[GeorgeA]

Γεια σας

Θα έχετε ίσως ακούσει τη φράση "Dare to think for yourself".

Είναι μια φράση που είχε χρησιμοποιήσει ο Βολταίρος και σήμερα όχι μόνο έχουν γραφτεί βιβλία με αυτόν τον τίτλο αλλά η φράση έχει γίνει πλέον σλόγκαν που βλέπεις σε αυτοκόλλητα, σε μπλουζάκια ή ακόμα και σε τατουάζ.

Δεν γνωρίζω αν ο κιθαρίστας των Beatles είχε εμπνευστεί από τον Βολταίρο όταν έγραψε το Think for Yourself που υπάρχει στο άλμπουμ Rubber Soul των Beatles που κυκλοφόρησε το 65. Αλλά η ιδέα είναι η ίδια με βάση το άρθρο της Wikipedia: "…it is a warning against listening to lies".

Η ερώτηση είναι, πώς θα το εκφράζατε το Dare to think for yourself στα ελληνικά;

 

[Themis†]

Δεν θα έβαζα "για" (τον εαυτό σου), το οποίο θα μπορούσε να ερμηνευτεί "about". Επομένως:
- Τόλμησε να σκεφτείς μόνος σου
- Τόλμησε να σκεφτείς εσύ ο ίδιος
- Τόλμησε να σκεφτείς εσύ για λογαριασμό σου

 

[drsiebenmal]

Και πιο ελεύθερα:

Τόλμησέ το: Σκέψου μόνος σου.

 

[nickel]

Καλημέρα. Να προσθέσω και λίγο από το γαλλικό πρωτότυπο:

BOLDMIND. Il ne tient qu'à vous d'apprendre à penser; vous êtes né avec de l'esprit; vous êtes un oiseau dans la cage de l'inquisition; le Saint-Office vous a rogné les ailes, mais elles peuvent revenir. Celui qui ne sait pas la géométrie peut l'apprendre; tout homme peut s'instruire: il est honteux de mettre son âme entre les mains de ceux à qui vous ne confieriez pas votre argent; osez penser par vous-même.

MÉDROSO. On dit que si tout le monde pensait par soi-même ce serait une étrange confusion.

BOLDMIND. C'est tout le contraire. Quand on assiste à un spectacle, chacun en dit librement son avis, et la paix n'est point troublée; mais si quelque protecteur insolent d'un mauvais poète voulait forcer tous les gens de goût à trouver bon ce qui leur paraît mauvais, alors les sifflets se feraient entendre, et les deux partis pourraient se jeter des pommes à la tête, comme il arriva une fois à Londres. Ce sont ces tyrans des esprits qui ont causé une partie des malheurs du monde. Nous ne sommes heureux en Angleterre que depuis que chacun jouit librement du droit de dire son avis.

Voltaire, "Liberté de Penser" (Dictionnaire Philosophique, 1765)
http://www.panarchy.org/voltaire/penser.html

Μετάφραση στα αγγλικά:
BOLDMIND. It rests entirely with you to learn to think. You are born with a mind. You are a bird in the cage of the Inquisition: the Holy Office has clipped your wings, but they can grow back. Whoever does not know geometry can learn it; every man can tutor himself: it is shameful to put your soul in the hands of those to whom you would never trust your money. Dare to think for yourself.

MEDROSO. They say that if everyone thought for himself, there would be a strange confusion.

BOLDMIND. On the contrary. When one attends a play or ballet, everyone freely states his opinion, and the peace is not disturbed. But if some arrogant patron of a bad poet tried to force all people of taste to find good what seemed bad to them, well, whistles and boos would arise, and the two parties might start throwing fruit at each others' heads, as once happened in London. Such are the tyrants of the mind who have brought about a good share of the world's sufferings. We are not happy in England until each freely enjoys the right to express his opinion.
http://www.panarchy.org/voltaire/thought.html

Να σημειωθεί ότι ούτε τα γαλλικά ούτε τα αγγλικά κάνουν διάκριση ανάμεσα σε προστακτική στιγμιαία και διαρκείας, δηλ. προστακτική αορίστου και ενεστώτα. Γι' αυτό θα προτιμούσα τον τύπο «Τόλμα» που μπορεί να ανήκει και στις δύο περιπτώσεις ως προς το «ποιόν της ενέργειας». Αλλά θα δώσω διάρκεια και στο «σκέφτομαι».

Τόλμα να σκέφτεσαι για λογαριασμό σου. Έτσι είμαστε κοντά και στο «Sapere aude» του Καντ.

 

[GeorgeA]

Themi, Δοκτορα και Nickel,

Καλημέρα, καλή εβδομάδα και καλό μήνα!

Σας ευχαριστώ πολύ για τις απαντήσεις σας.

Προσωπικά, πιστεύω πως η πιο πλήρης μετάφραση και αυτή που το εκφράζει πιο ξεκάθαρα είναι το Τόλμα να σκέφτεσαι για λογαριασμό σου, που πρότεινε ο nickel.

Επειδή, όμως, προορίζεται για σλόγκαν, προσανατολίζομαι προς κάτι που είναι εύκολο να το πεις, να το πιάσεις όταν το ακούς, να το θυμάσαι και να το επαναλάβεις, όπως το πρώτο του Θέμη, ή αυτό του Δόκτορα (αλλά με "τόλμα" αντί για "τόλμησε").

Τόλμα να σκεφτείς μόνος σου.
Ή τόλμα το! Σκέψου μόνος σου.

Αλήθεια, έχω μια ερώτηση:
Ένας φίλος, μου πρότεινε το Τόλμα να σκεφτείς από μόνος σου, για να μη νομίσει κανείς πως μιλάμε για απομόνωση. Το βλέπετε σωστό;

Οποιεσδήποτε άλλες ιδέες ευπρόσδεκτες. :)

 

[drsiebenmal]

Ένας φίλος, μου πρότεινε το Τόλμα να σκεφτείς από μόνος σου, για να μη νομίσει κανείς πως μιλάμε για απομόνωση. Το βλέπετε σωστό;

Για να είμαι ειλικρινής, αυτή η σύνταξη (από μόνος σου) δεν με ενθουσιάζει. Ούτε καταλαβαίνω αυτή τη σύνδεση με την απομόνωση. Αν κάποιος, για να σκεφτεί μόνος του, χρειάζεται να απομονωθεί, σε καμιά απόμακρη παραλία ή μια παράγκα σε βουνοκορφή, κανένα πρόβλημα. Αν μπορεί να σκεφτεί μέρα μεσημέρι μέσα στην οχλαγωγία της πόλης, κανένα πρόβλημα επίσης.

 

[GeorgeA]

Για να είμαι ειλικρινής, αυτή η σύνταξη (από μόνος σου) δεν με ενθουσιάζει. Ούτε καταλαβαίνω αυτή τη σύνδεση με την απομόνωση. Αν κάποιος, για να σκεφτεί μόνος του, χρειάζεται να απομονωθεί, σε καμιά απόμακρη παραλία ή μια παράγκα σε βουνοκορφή, κανένα πρόβλημα. Αν μπορεί να σκεφτεί μέρα μεσημέρι μέσα στην οχλαγωγία της πόλης, κανένα πρόβλημα επίσης.

:)

Κατάλαβα.
Ευχαριστώ.

 

[bernardina]

Τόλμα να σκεφτείς ανεπηρέαστα γιατί όποιος συλλογάται ελεύθερα συλλογάται καλά.

Καλημέρα, καλή βδομάδα, καλό μήνα, καλά μυαλά!

 

[nickel]

Καλημέρα και καλό μήνα.

Τόλμα να σκεφτείς έξυπνα.

Όχι, δεν μεταφράζω το παραπάνω τώρα. Πιστεύω ότι δεν μπορείς να σκεφτείς ανεπηρέαστα και εν κενώ. Άρα το αποτέλεσμα της σκέψης σου θα εξαρτηθεί από τις έξυπνες επιλογές των επιρροών σου, ποιους θα κρατήσεις και ποιους θα αφήσεις,

:)

 

[GeorgeA]

Πιστεύω ότι δεν μπορείς να σκεφτείς ανεπηρέαστα και εν κενώ. Άρα το αποτέλεσμα της σκέψης σου θα εξαρτηθεί από τις έξυπνες επιλογές των επιρροών σου, ποιους θα κρατήσεις και ποιους θα αφήσεις,
:)

Αυτό σκεπτόμουν εχτές Nickel.
Τι κάνουμε κατά τη διαδικασία της σκέψης;
Παίρνουμε όλες τις εικόνες/πληροφορίες που έχουμε αποκτήσει στο παρελθόν και αυτές που έχουμε "γεννήσει" με τη φαντασία μας, τα συνδυάζουμε και τις αξιολογούμε και βγάζουμε συμπεράσματα για να προσδιορίσουμε το τι πρέπει να κάνουμε ή να μην κάνουμε (ή το τι θα μπορούσαμε να κάνουμε ή να μην κάνουμε) στο παρόν ή στο μέλλον.

Άρα, σε πιο ελεύθερη απόδοση, το dare to think for yourself, ίσως θα μπορούσε να αποδοθεί και χρησιμοποιώντας τη λέξη γνώμη.

Τόλμα να έχεις τη δική σου γνώμη.

 

[nickel]

Εγώ έχω, κατά κάποιον τρόπο, την υποχρέωση να μείνω κοντά στο πρωτότυπο και να θυμίζω έμμεσα με την επιλογή μου την απόδοση που επικρατεί για το καντιανό («Τόλμα να σκέφτεσαι» / «Να τολμάς να σκέφτεσαι»). Άρα στον τίτλο επιβάλλεται να επιλέξω αυτή την απόδοση (με τσόντα «για λογαριασμό σου»). Αυτή είναι η υποχρέωσή μου, πάντα με τους περιορισμούς των πηγών, των γνώσεών μου, της βοήθειας που έχω από ειδικούς. Αποκεί και πέρα, αν κάποιος έχει άλλες σκοπιμότητες, μπορεί να δοκιμάσει διαφορετικές αποδόσεις, π.χ. «Τόλμα να έχεις άποψη». Απλώς θα ήθελα να αντιληφθείς ότι δεν μπορώ να τον βάλω στον τίτλο.

 

[GeorgeA]

Ευχαριστώ Nickel.

Φυσικά και δε θα παραθέσεις μια μετάφραση που δεν αποδίδει σωστά κάτι. Μια απόδοση είτε είναι σωστή, γλωσσικά και με βάση τα λεξικά, είτε όχι. Ο συλλογισμός μου αφορούσε το γεγονός πως, όπως είπες στο #9, "δεν μπορείς να σκεφτείς ανεπηρέαστα και εν κενώ. Άρα το αποτέλεσμα της σκέψης σου θα εξαρτηθεί από τις έξυπνες επιλογές των επιρροών σου, ποιους θα κρατήσεις και ποιους θα αφήσεις". Βλέποντας αυτό, αναζήτησα πιο πολύ στους ορισμούς και βρήκα πως το Magenta δίνει για το think και τον ορισμό κρίνω, έχω τη γνώμη.

Επίσης, το Merriam Webster's στον ορισμό 4
4 a : to reflect on : PONDER *these deeds must not be thought after these ways Shakespeare* *think what their children would be E.T.Thurston* often used with over *said he would think the matter over* b : to determine by reflecting *was thinking what to do next* often used with out *parents must think out for themselves what this means to their own young Dorothy Barclay*

Με βάση αυτά πρότεινα την πιθανή απόδοση "Τόλμα να έχεις τη δική σου γνώμη" για να πάρω και την άποψη σας αν είναι μια σωστή απόδοση. Από την απάντησή σου βλέπω πως τη θεωρείς λανθασμένη.

 

[nickel]

Με βάση αυτά πρότεινα την πιθανή απόδοση "Τόλμα να έχεις τη δική σου γνώμη" για να πάρω και την άποψη σας αν είναι μια σωστή απόδοση. Από την απάντησή σου βλέπω πως τη θεωρείς λανθασμένη.

Όχι «λανθασμένη». Λίγες μοίρες πιο πέρα από το δικό μου «ακριβές». Σε κάποιες περιπτώσεις, ναι, λανθασμένη.

(Παρέμπ, γιατί όχι «Τόλμα να έχεις δική σου γνώμη»;)

 

[GeorgeA]

Κατάλαβα.

Ωραίο το τελευταίο, "Τόλμα να έχεις τη δική σου γνώμη".

 

[nickel]

Ωραίο το τελευταίο, "Τόλμα να έχεις τη δική σου γνώμη".

Δικό σου είναι αυτό. Εγώ απλώς του αφαίρεσα το οριστικό άρθρο.

 

[Zazula]

Τόλμησε να βάλεις το μυαλό σου να δουλέψει.

 

[GeorgeA]

Σας ευχαριστώ πολύ για τη συνεισφορά σας.

Όπως είπα και παραπάνω, αν μετάφραζα ή αναφερόμουν ακριβώς σ' αυτό που είπε ο Βολταίρος θα χρησιμοποιούσα την πολύ προσεγμένη και πλήρη απόδοση που πρότεινε ο Nickel: Τόλμα να σκέφτεσαι για λογαριασμό σου.

Για τις απαιτήσεις του σποτ στο οποίο δουλεύω θα χρησιμοποιήσω τελικά το: Τόλμα να σκεφτείς μόνος σου.

Στη μίνι-έρευνα που έκανα, επικοινωνούσε πιο καλά από το Τόλμα να έχεις γνώμη.

Γι' άλλη μια φορά ευχαριστώ πολύ για το brainstorming και τις ιδέες! Πραγματικά πολύτιμες!