Τι στάση μπορείς να τηρήσεις σε μια περίπτωση σαν την παρακάτω;
Σε πλαίσιο του ΛΝΕΓ (και, με το ίδιο νόημα, σε πλαίσιο του Ορθογραφικού) διαβάζουμε για τα ρήματα αποτίω και εκτίω:
αποτίνω ή αποτίω; εκτίνω ή εκτίω; Στην Αρχαία Ελληνική χρησιμοποιήθηκαν δύο διαφορετικά στη σημασία τους ρήματα: τα τίνω (τίσω, έτισα) και τίω (τίσω, έτισα). Το τίνω σήμαινε «πληρώνω, ξεπληρώνω, αποδίδω», το τίω (από όπου το τι-μή) σήμαινε «τιμώ». Από τον μέλλοντα και τον αόριστο των δύο ρημάτων που συνέπιπταν (τίσω, έτισα), επήλθε από την αρχαία εποχή σύγχυση ανάμεσα στα δύο ρήματα, που επεκτάθηκε και στους νεότερους χρόνους. Αυτά ως προς τα απλά ρήματα τίνω και τίω. Από μόνο το ρ. τίνω σχηματίστηκαν τα σύνθετα ρ. αποτίνω και εκτίνω — *αποτίω και *εκτίω δεν σχηματίστηκαν ποτέ! Άρα, και σημασιολογικώς και μορφολογικώς (από πλευράς σχηματισμού) είναι ορθότερα τα αποτίνω φόρο τιμής (όχι αποτίω...) και εκτίνω ποινή (όχι εκτίω...), με παράγωγα: απότιση και έκτιση. […]
Κανένα από τα άλλα λεξικά δεν κάνει αυτή τη διάκριση, κανένα δεν προσθέτει τον χαρακτηρισμό «(εσφαλμ.)» μπροστά από τα αποτίω και εκτίω. Το ΛΚΝ λέει:
αποτίνω & αποτίω, εκτίω & εκτίνω (πρωτιά στα αποτίνω και εκτίω).
Το Μείζον: αποτίνω & αποτίω, εκτίνω & εκτίω.
Το ΜΕΛ: αποτίνω και αποτίω, εκτίω και (σπανιότερα) εκτίνω.
Ακριβώς. Αν κοιτάξουμε και τα ευρήματα στο Google, η σχέση αποτίνει προς αποτίει είναι 23:52, αλλά η σχέση εκτίνει προς εκτίει είναι 1:100!
Τι συμβουλή δίνουμε στον διορθωτή; Να δέχεται και τα κατά ΛΝΕΓ «εσφαλμένα» αφού έχουν τόση διάδοση; Να δέχεται μόνο αυτά (αποτίει, εκτίει) λόγω διάδοσης, γιατί αν γράψεις «εκτίνει ποινή» μπορεί να σε κοιτάξουν και περίεργα; Γιατί πρέπει να είναι πάντα μπούσουλας το πώς το έλεγαν οι αρχαίοι και όχι το πώς το λένε οι ζωντανοί;
Άσε πια που τα –ν– μπορεί να προκαλέσουν και άλλου είδους λάθη:
Η ΝΥ *αποτείνει "φόρο τιμής" στο Apollo Theater (τίτλος στο Πρώτο Θέμα)
Τέτοια τερατάκια με το *αποτείνει βρήκα μερικές εκατοντάδες. Ενώ με εκτείνει μόνο κάνα-δυο. Είδατε άμα δεν μιλάμε σαν τους αρχαίους;
:)
Σε πλαίσιο του ΛΝΕΓ (και, με το ίδιο νόημα, σε πλαίσιο του Ορθογραφικού) διαβάζουμε για τα ρήματα αποτίω και εκτίω:
αποτίνω ή αποτίω; εκτίνω ή εκτίω; Στην Αρχαία Ελληνική χρησιμοποιήθηκαν δύο διαφορετικά στη σημασία τους ρήματα: τα τίνω (τίσω, έτισα) και τίω (τίσω, έτισα). Το τίνω σήμαινε «πληρώνω, ξεπληρώνω, αποδίδω», το τίω (από όπου το τι-μή) σήμαινε «τιμώ». Από τον μέλλοντα και τον αόριστο των δύο ρημάτων που συνέπιπταν (τίσω, έτισα), επήλθε από την αρχαία εποχή σύγχυση ανάμεσα στα δύο ρήματα, που επεκτάθηκε και στους νεότερους χρόνους. Αυτά ως προς τα απλά ρήματα τίνω και τίω. Από μόνο το ρ. τίνω σχηματίστηκαν τα σύνθετα ρ. αποτίνω και εκτίνω — *αποτίω και *εκτίω δεν σχηματίστηκαν ποτέ! Άρα, και σημασιολογικώς και μορφολογικώς (από πλευράς σχηματισμού) είναι ορθότερα τα αποτίνω φόρο τιμής (όχι αποτίω...) και εκτίνω ποινή (όχι εκτίω...), με παράγωγα: απότιση και έκτιση. […]
Κανένα από τα άλλα λεξικά δεν κάνει αυτή τη διάκριση, κανένα δεν προσθέτει τον χαρακτηρισμό «(εσφαλμ.)» μπροστά από τα αποτίω και εκτίω. Το ΛΚΝ λέει:
αποτίνω & αποτίω, εκτίω & εκτίνω (πρωτιά στα αποτίνω και εκτίω).
Το Μείζον: αποτίνω & αποτίω, εκτίνω & εκτίω.
Το ΜΕΛ: αποτίνω και αποτίω, εκτίω και (σπανιότερα) εκτίνω.
Ακριβώς. Αν κοιτάξουμε και τα ευρήματα στο Google, η σχέση αποτίνει προς αποτίει είναι 23:52, αλλά η σχέση εκτίνει προς εκτίει είναι 1:100!
Τι συμβουλή δίνουμε στον διορθωτή; Να δέχεται και τα κατά ΛΝΕΓ «εσφαλμένα» αφού έχουν τόση διάδοση; Να δέχεται μόνο αυτά (αποτίει, εκτίει) λόγω διάδοσης, γιατί αν γράψεις «εκτίνει ποινή» μπορεί να σε κοιτάξουν και περίεργα; Γιατί πρέπει να είναι πάντα μπούσουλας το πώς το έλεγαν οι αρχαίοι και όχι το πώς το λένε οι ζωντανοί;
Άσε πια που τα –ν– μπορεί να προκαλέσουν και άλλου είδους λάθη:
Η ΝΥ *αποτείνει "φόρο τιμής" στο Apollo Theater (τίτλος στο Πρώτο Θέμα)
Τέτοια τερατάκια με το *αποτείνει βρήκα μερικές εκατοντάδες. Ενώ με εκτείνει μόνο κάνα-δυο. Είδατε άμα δεν μιλάμε σαν τους αρχαίους;
:)