try to do; try doing

[nickel]

Το κομμάτι του Γιώργου Λακόπουλου στα Νέα της Δευτέρας κατέληγε ως εξής:
«Αν η Ελλάδα απομακρυνθεί από τον πυρήνα της Ευρώπης, δεν θα σταματήσει ούτε στην περιφέρεια και σταδιακά θα καταστεί βαλκανική, ανατολίτικη και ανυπεράσπιστη. Στην ευρωζώνη τουλάχιστον μπορεί να ξαναπάρει τα πράγματα από την αρχή και να ανακάμψει κάποτε. Από αυτή την άποψη είναι σαν τη γυναίκα του Λωτ: μόνο μπροστά μπορεί να κοιτάζει. Αλλά είναι γνωστό ότι στη χώρα ισχύει συχνά αυτό που έλεγε ο Κλιντ Ίστγουντ: “Προσπάθησα να είμαι λογικός, αλλά δεν μου άρεσε”.»

Κατάλαβα αμέσως ότι εδώ έχουμε μεταφραστικό λάθος. Αναζήτησα το τσιτάτο του Ίστγουντ στο διαδίκτυο και λέει: «I tried being reasonable; (but) I didn’t like it».

Όταν εμείς ακούμε κάποιον να λέει «προσπάθησα να κάνω κάτι, αλλά...», ξέρουμε ότι δεν τα κατάφερε. Οι περισσότερες δικαιολογίες αρχίζουν είτε με το «είχα δουλειά στο γραφείο» είτε με το «προσπάθησα αλλά...». Στα αγγλικά λένε: «I tried to come but...». Το «I tried to do something» σημαίνει ότι προσπάθησα να κάνω κάτι, ότι δοκίμασα να κάνω κάτι, αλλά δεν λέει αν τα κατάφερα. Αν ακολουθήσει «but», αυτό λέει στους άλλους ότι απέτυχα.

Ο Κλιντ Ίστγουντ είπε «αλλά δεν μου άρεσε», που σημαίνει όχι μόνο ότι προσπάθησε να είναι λογικός αλλά και ότι για κάποιο διάστημα «ήταν λογικός», δοκίμασε το πώς νιώθεις όταν επιδεικνύεις λογική — και δεν του άρεσε.

Μπαίνει δηλαδή εδώ το ζήτημα τού πώς αποδίδουμε το αγγλικό try + doing, δηλαδή το ότι έκανες κάτι σαν δοκιμή, για να δεις αν θα πετύχεις κάτι άλλο. Παραδείγματα χρήσης από τα λεξικά:

1. John isn't here. Try phoning his home number.
2. I want to try playing tennis this spring.
3. Try adding cornflour to thicken the sauce a bit.
4. They decided they would try living in America for a while.
5. Try logging off and logging on again.

Ξέρω ότι θα μπούμε στον πειρασμό να πούμε για κάποια από αυτά «προσπαθώ να κάνω», «δοκιμάζω να κάνω». Πόσο θα ακριβολογούμε όμως; Αν πούμε «Προσπάθησε να αποσυνδεθείς και να ξανασυνδεθείς» ή «Δοκίμασε να…», δεν είναι σαν να περιγράφουμε κάτι που θέλει προσπάθεια; Ωστόσο, αυτό που λέμε είναι «Αποσυνδέσου και ξανασυνδέσου για να δούμε τι θα γίνει».

Για να μοιραστούμε την πείρα μας εδώ, λοιπόν:

• Πώς μεταφράζετε συνήθως το try + doing;
• Θα δοκιμάζατε διαφορετικές προσεγγίσεις στα πέντε παραδείγματα από τα λεξικά;
• Πώς θα μεταφράζατε το τσιτάτο του Κλιντ Ίστγουντ (I tried being reasonable; but I didn’t like it);

 

[Irini]

Στου Ίστγουντ (και σε άλλα) θα έβαζα ένα "για κάποιο διάστημα" ή "για λίγο" ή κάτι τέτοιο και θα τελείωνα. Ξέρω ότι μεγαλώνει τον δείκτη μπλα-μπλα αλλά δεν με πειράζει :)

 

[drsiebenmal]

Ξέρω ότι θα μπούμε στον πειρασμό να πούμε για κάποια από αυτά «προσπαθώ να κάνω», «δοκιμάζω να κάνω». Πόσο θα ακριβολογούμε όμως; Αν πούμε «Προσπάθησε να αποσυνδεθείς και να ξανασυνδεθείς» ή «Δοκίμασε να…», δεν είναι σαν να περιγράφουμε κάτι που θέλει προσπάθεια; Ωστόσο, αυτό που λέμε είναι «Αποσυνδέσου και ξανασυνδέσου για να δούμε τι θα γίνει».

Ξέρεις ότι κάποια πράγματα τα υπερψειρίζω, αλλά εδώ δεν μπορώ να σε παρακολουθήσω. Το «αποσυνδέσου και ξανασυνδέσου» γίνεται ακόπως; Και ναι, εδώ θα υπέκυπτα στον πειρασμό της δοκιμασίας. Σε όλες τις περιπτώσεις.

 

[nickel]

Να προσπαθήσω κι άλλο. Έχουμε δύο ζητήματα. Το ένα είναι η διαφορά της σημασίας στα αγγλικά:

Try to lift this chair. Γιά προσπάθησε να σηκώσεις αυτή τη βαριά καρέκλα να δούμε πόσο δυνατός είσαι. (Θέλει προσπάθεια να σηκώσεις την καρέκλα. Μπορεί να μην τα καταφέρεις.)
Try lifting the cover. Μα, αφού θέλεις να δεις τι έχει μέσα, γιατί δεν σηκώνεις το καπάκι; (Δεν υπάρχει καν η σκέψη της προσπάθειας διότι το καπάκι είναι πανάλαφρο και δεν χρειάζεται κόπος να το σηκώσεις. Σου λένε απλώς να δοκιμάσεις αυτή τη λύση για να δεις τι υπάρχει κάτω από το καπάκι.)
Το ίδιο και σε όλα τα παραδείγματα που έδωσα. Άλλο ένα:
I tried sending her flowers, writing her letters, giving her presents, but she still wouldn't speak to me.
Της έστειλα λουλούδια, της έγραψα γράμματα, της έκανα δώρα, αλλά δεν κατάφερα να την κάνω να μου (ξανα)μιλήσει.
(Η προσπάθεια δεν ήταν στα δώρα. Η προσπάθεια ήταν να την κάνει να του μιλήσει.)

Και περνάμε στα ελληνικά. Όταν λέμε «Δοκίμασα το γλυκό σου», «Δοκίμασα τη ζωή του εργένη και δεν μου πήγαινε», λέμε ότι κάναμε αυτό που λέει το ουσιαστικό. Από την άλλη, το «δοκιμάζω να ...», αν κοιτάξεις τα λεξικά, δεν διαφέρει από το «προσπαθώ». Δες το ΛΚΝ:
Δοκίμασε να κόψει το πολύ φαγητό αλλά δεν το κατάφερε. Δοκίμασα να βρω σπίτι από τις μικρές αγγελίες. Δοκίμασε να με κοροϊδέψει / να με βοηθήσει. (πρόκληση σε απειλή) Για δοκίμασε αν μπορείς!

Πιστεύω ωστόσο ότι του έχουμε επεκτείνει τη σημασία για να μπορούμε να πούμε «Δοκίμασε να αποσυνδεθείς και να ξανασυνδεθείς». Μπορούμε να πούμε δοκιμάζω να σε όλες τις περιπτώσεις του try + doing και να είμαστε σαφείς;

 

[drsiebenmal]

Προφανώς νιώθεις κάποιες πολύ λεπτές διαφορές που δεν τις πιάνουν οι σαφώς πιο χοντροφτιαγμένες κεραίες μου. Εμένα μου φαίνονται τα 1, 4 και 5 εντελώς στρωτά, το 2 επίσης (αν και ίσως έγραφα «Θα δοκιμάσω να...» --θα έδιωχνα το βουλητικό, δηλαδή :)), το 3 μού φαίνεται λίγο άκομψο, αλλά ίσως οφείλεται και στο ό,τι δεν είμαι εξοικειωμένος με την ορολογία της μαγειρικής.

1. John isn't here. Try phoning his home number. > Ο Κώστας δεν είναι εδώ. Για δοκίμασε να τον βρεις στο κινητό του.
2. I want to try playing tennis this spring. > Θέλω να δοκιμάσω να παίξω τένις.
3. Try adding cornflour to thicken the sauce a bit. > Για να σφίξει η σάλτσα, δοκιμάστε να προσθέσετε λίγο κορνφλάουερ.
4. They decided they would try living in America for a while. > Αποφάσισαν να δοκιμάσουν να ζήσουν για λίγο στην Αμερική.
5. Try logging off and logging on again. > Δοκιμάστε να αποσυνδεθείτε και να ξανασυνδεθείτε.

 

[nickel]

ΟΚ. Θέλω να ακούσω αν κάποιοι άλλοι συμφωνούν ή θέλουν να προτείνουν (και) κάτι άλλο.

 

[bernardina]

Try + infinitive = attempt
Try + gerund = experiment

Τα σχόλια #1 έως και #5 είναι σχετικά.

Και οι δικές μου κεραίες πιάνουν τα ίδια σήματα με του Νίκελ

 

[drsiebenmal]

Μα δεν διαφωνώ. Αλλά πώς θα μεταφράσουμε αυτά τα πέντε παραδείγματα ώστε να δείχνουν αυτή τη λεπτή διαφορά στα ελληνικά χωρίς να καταφύγουμε σε κάτι πιο εξεζητημένο από τις χρήσεις του δοκιμάζω;

 

[azimuthios]

Το παράδειγμα 3 του δόκτορα πιο πάνω δείχνει ότι το αποτέλεσμα δεν είναι σίγουρο, αλλά εγώ πιάνω μια προστακτική εκεί. "Για να σφίξει η σάλτσα, προσθέστε κορν φλάουρ" μια και είναι δοκιμασμένη ήδη συνταγή. Έτσι όμως όπως το διαβάζω είναι σαν να λέει "Προσπαθήστε να σφίξετε τη σάλτσα, βάζοντας λίγο κορν φλάουρ". Αλλά θα σφίξει;

Επομένως, θέλω να πω ότι το δοκιμάζω δεν μου κολλάει εκεί.

 

[Earion]

• Πώς μεταφράζετε συνήθως το try + doing;

Η πρώτη σκέψη, η ράθυμη, με το "προσπαθώ". Τώρα που μας επέστησες την προσοχή (και σε ευχαριστώ), θα δοκιμάζω και το δοκιμάζω :up:

• Θα δοκιμάζατε διαφορετικές προσεγγίσεις στα πέντε παραδείγματα από τα λεξικά;

Όχι.

1. John isn't here. Try phoning his home number. Ο Γιάννης δεν είναι εδώ· δοκίμασε να τον πάρεις τηλέφωνο (στο) σπίτι.
2. I want to try playing tennis this spring. Την άνοιξη που μας έρχεται λέω να δοκιμάσω να παίξω τένις.
3. Try adding cornflour to thicken the sauce a bit. Δοκιμάστε να προσθέσετε κορνφλάουρ για να δέσει λίγο η σάλτσα.
4. They decided they would try living in America for a while. Αποφάσισαν να κάνουν μια δοκιμή και να ζήσουν στην Αμερική για λίγο.
Όχι Αποφάσισαν να δοκιμάσουν να ζήσουν ... . Τρία ρήματα στη σειρά, το ένα αντικείμενο του άλλου, είναι πολλά. (Κατά βάθος αυτό το σχόλιο ήθελα να κάνω, αυτός ήταν ο λόγος που απαντώ στην ερώτηση).
5. Try logging off and logging on again. (Γιά) Δοκιμάστε να αποσυνδεθείτε και να επανασυνδεθείτε και πάλι.

• Πώς θα μεταφράζατε το τσιτάτο του Κλιντ Ίστγουντ (I tried being reasonable; but I didn’t like it);

Με το "δοκίμασα να ...".

 

[Zazula]

Άσχετο: Είναι δυνατόν από τούτο το νήμα ν' απουσιάζει το επιχειρώ; :)

 

[nickel]

Άσχετο: Είναι δυνατόν από τούτο το νήμα ν' απουσιάζει το επιχειρώ; :)

Δεν είναι άσχετο. Αλλά δεν μας είπες αν συμφωνείς με τις παραπάνω αποδόσεις και κατά πόσο θα έλεγες τα ίδια με το επιχειρώ.


Περιμένω και της Μπέρνι την απάντηση.

 

[daeman]

Άσχετο: Είναι δυνατόν από τούτο το νήμα ν' απουσιάζει το επιχειρώ; :)

Α γεια σου, απ' το πρωί το γυροφέρνω (αλλά μετά το ξέχασα). :) Και το αποπειρώμαι - που μπορεί να είναι λιγάκι λειψό (προστακτική; ) και στον ενεστώτα να ξενίζει, στον αόριστο όμως και στον μέλλοντα μια χαρά ζει, και στον παρακειμενοϋπερσυντέλικο - ενώ τα υπόλοιπα τα συμπληρώνει το κάνω (μια) απόπειρα.

 

[bernardina]

Όπως συνήθως, ο Δαεμάνος μού πήρε το νιαούρισμα από το στόμα.
Ναι, το αποπειρώμαι, που πολλοί βγάζουν καντήλες εξαιτίας της -χμ- λόγιας μορφής του, είναι ένα πολύ ωραίο ρήμα και ένα κλικ πιο έντονο από το επιχειρώ. Γιατί έχει και μια νότα ρίσκου.

Σε τι θες να σου απαντήσω, Νικελίνο; Για το επιχειρώ και το αποπειρώμαι; Είναι προφανές ότι δεν κολλάνε σε όλες τις παραπάνω περιπτώσεις. Μια χαρά τα είπε ο Εαρίωνας.

Όσο για τον Κλιντ, he'd better find a more plausible excuse

 

[drsiebenmal]

4. They decided they would try living in America for a while. Αποφάσισαν να κάνουν μια δοκιμή και να ζήσουν στην Αμερική για λίγο.
Όχι Αποφάσισαν να δοκιμάσουν να ζήσουν ... . Τρία ρήματα στη σειρά, το ένα αντικείμενο του άλλου, είναι πολλά. (Κατά βάθος αυτό το σχόλιο ήθελα να κάνω, αυτός ήταν ο λόγος που απαντώ στην ερώτηση).

Καλά, για αποφάσισε να δοκιμάσεις να πας να ζήσεις στην Αμερική εσύ. :)

Για το παράδειγμα με τη σάλτσα, κι εμένα, κάτι δεν μου κολλάει. Συμφωνώ με την παρατήρηση του Αζιμούθιου. Αυτό θέλει να πει: Προσθέστε. Αλλά δεν το λέει έτσι, επειδή δεν δίνει συγκεκριμένη προδιαγραφή. Πόσο κορνφλάουερ να προσθέσει κανείς; Ε, κάντε μερικές δοκιμές. Κάντε δοκιμές (δοκιμάστε) προσθέτοντας λίγο λίγο μέχρι να δείτε να γίνεται το ζητούμενο.

Αλλά επειδή αρχίζω να αισθάνομαι σαν Μέγας Ιεροδοκιμαστής σε αυτό το νήμα, η δική μου απορία αρχίζει να σχηματοποιείται σιγά σιγά ως εξής:

Με δεδομένη τη λεπτή διαφορά των αγγλικών, σε ρέτζιστερ όπως των παραδειγμάτων (πολύ καθημερινό, δηλαδή), είναι η πρώτη μας (και καλύτερη) επιλογή το δοκιμάζω; Καταλήγουμε ότι όλα τα υπόλοιπα βέλη στη φαρέτρα μας είναι χρήσιμα σε ειδικές περιπτώσεις και σε λίγο ανώτερο ή διαφορετικό ρέτζιστερ;

 

[Philip]

Για τη σάλτσα, σκέφτηκα μπορείτε να προσθέσετε .

 

[nickel]

Για τη σάλτσα, σκέφτηκα μπορείτε να προσθέσετε .

Είδατε ο Φίλιπ, που δεν έχει το σύνδρομο τού προσπαθώ; :)

 

[drsiebenmal]

Σωστό, αλλά κάποιοι (ιδίως όσοι μεταφράζουν τεχνικά) έχουν το σύνδρομο του απαγορευμένου μπορείτε στις οδηγίες...

 

[Hellegennes]

Εμένα το "δοκιμάζω" δεν μου κάθεται στο τένις, αλλά ταιριάζει μια χαρά στο πρώτο παράδειγμα, με το τηλέφωνο.

Ι want to try playing tennis this spring = Φέτος την άνοιξη, λέω να ξεκινήσω τένις.