frit = φρίτα, αμμόνιτρο

[nickel]

Στο Λεξικό Χημείας βρήκα:

frit = φρίτα. πορώδες φίλτρο. Πορώδες κεραμικό ή μεταλλικό υλικό που έχει παραχθεί με θερμοσυσσωμάτωση. βλ. sintering
frit funnel = χωνί με πορώδες διάφραγμα
fritting = θερμοσυσσωμάτωση. βλ. και sintering.
funnel = χωνί […] frit funnel χωνί με διάφραγμα πορώδους υάλου
fritted glass = βλ. sintered glass
sintered glass = πορώδης ύαλος (αποτέλεσμα πυροσυσσωμάτωσης) - Χρησιμοποιείται στους υάλινους ηθμούς διήθησης και γενικά ως χημικώς αδρανές πορώδες διάφραγμα

Στο γλωσσάρι «Αρχαία και Μεσαιωνική Υαλουργία - Ορολογία, τεχνολογία και τυπολογία» που βρήκα εδώ:
http://www.ziti.gr/samples/keg/keg_pdf/keg-ialourgia.pdf
λέει:

Αμμόνιτρο / Φρίτα (Frit)
Το υαλώδες προϊόν της πυροσυσσωμάτωσης, δηλαδή της παρατεταμένης προκαταρκτικής θέρμανσης των πρώτων υλών (στην αρχαιότητα της άμμου με το νίτρο). Μετά από ανόπτηση, το αμμόνιτρο λειοτριβείται και θερμαίνεται σε άλλο κλίβανο ώσπου να επιτευχθεί τήξη και να παραχθεί γυαλί. Το αμμόνιτρο έχει εμφάνιση παρεμφερή με της φαγεντιανής και χρησιμοποιήθηκε στους προϊστορικούς χρόνους και για τη μορφοποίηση μικρών αντικειμένων. Hammonitrum είναι η αρχαία λέξη που παραδίδεται από τον Πλίνιο τον Πρεσβύτερο. Αποδίδει πιο σωστά το υλικό, όπως αυτό υφίστατο στην αρχαιότητα, από την ξένη λέξη «φρίτα».

 

[daeman]

...
Την εποχή μου στο εργαστήριο φρίτα δεν άκουσα, ούτε είδα από τότε, μόνο ξενογραμμένο, π.χ.: εμποδίζεται από ένα πορώδες υλικό, όπως πορώδη ύαλο (fritte). Πορώδη ύαλο το λέγαμε, πορώδεις ηθμούς είχα ακούσει και βέβαια την πυροσυσσωμάτωση*. Χρήσιμο το αμμόνιτρο.

*there we go again...
Η τσαχπίνα φρίτα λέγεται φριτέζα;

 

[Zazula]

Ατυχέστατη η σχετική εγγραφή στο Lexicon, όπου δεν έχουμε απόδοση του όρου αλλά μάλλον επεξήγηση...

frit [EN] / fritte [FR] / Fritte [DE] = υαλώδες πυριτικό μείγμα
fritting [EN] / frittage [FR] / Fritten [DE] = τήξη πυριτικών υλικών για την κατασκευή αδιάλυτου υαλοβερνικώματος​

 

[Cadmian]

Αμμόνιτρο / Φρίτα (Frit)
Το υαλώδες προϊόν της πυροσυσσωμάτωσης, δηλαδή της παρατεταμένης προκαταρκτικής θέρμανσης των πρώτων υλών (στην αρχαιότητα της άμμου με το νίτρο). Μετά από ανόπτηση, το αμμόνιτρο λειοτριβείται και θερμαίνεται σε άλλο κλίβανο ώσπου να επιτευχθεί τήξη και να παραχθεί γυαλί. Το αμμόνιτρο έχει εμφάνιση παρεμφερή με της φαγεντιανής και χρησιμοποιήθηκε στους προϊστορικούς χρόνους και για τη μορφοποίηση μικρών αντικειμένων. Hammonitrum είναι η αρχαία λέξη που παραδίδεται από τον Πλίνιο τον Πρεσβύτερο. Αποδίδει πιο σωστά το υλικό, όπως αυτό υφίστατο στην αρχαιότητα, από την ξένη λέξη «φρίτα».

Και απ' την ελληνοαγγλική ενότητα του ίδιου λεξικού, για να αποφευχθούν πιθανές σπαζοκεφαλιές σε περίπτωση αντίστροφου κειμένου:

The vitreous product of fritting, i.e. the extended preparatory heating of the raw materials (in antiquity, sand and natron). After annealing, the frit was crushed and heated in another furnace to melt and produce glass. Frit has an appearance similar to that of faience and in prehistroric times it was used for the forming of small objects.
Hammonitrum is the ancient word attested in Pliny the Elder. It more accurately renders this material's composition in antiquity than the loan word "φρίτα".

 

[nickel]

Εγώ δεν τα καταλαβαίνω αυτά, αλλά το ότι δεν μου πηγαίνει το «άμμου με νίτρο» στα ελληνικά με το «sand and natron» στα αγγλικά, το καταλαβαίνω. Τι τρέχει και ποιος θα μας το εξηγήσει;

 

[Alexandra]

Δεν σου πηγαίνει επειδή άλλο είναι το "νίτρο" και άλλο το "natron". Το νίτρο είναι νιτρικό άλας, άρα περιέχει άζωτο, ενώ το natron είναι ένυδρο ανθρακικό νάτριο. Καμία σχέση, δηλαδή. Μπορεί στην αρχαιότητα να το είπαν "αμμόνιτρο", αλλά το γυαλί δεν περιέχει άζωτο.

The most familiar type of glass, used for centuries in windows and drinking vessels, is soda-lime glass, composed of about 75% silica (SiO[SUB]2[/SUB]) plus Na[SUB]2[/SUB]O, CaO, and several minor additives. Often, the term glass is used in a restricted sense to refer to this specific use.

 

[daeman]

...
Natron is a naturally occurring mixture of sodium carbonate decahydrate (Na2CO3·10H2O, a kind of soda ash) and about 17% sodium bicarbonate (also called nahcolite or baking soda, NaHCO3) along with small quantities of household salt (halite, sodium chloride) and sodium sulfate. Natron is white to colourless when pure, varying to gray or yellow with impurities. Natron deposits are sometimes found in saline lake beds which arose in arid environments. Throughout history natron has had many practical applications which continue in the wide range of modern uses of its constituent mineral components.

In modern mineralogy the term natron has come to mean only the sodium carbonate decahydrate (hydrated soda ash) which makes up most of the historical salt.

Etymology
The English word natron is a French cognate derived from the Spanish natrón through Greek νιτρων nitron, which derived from the Ancient Egyptian word nṯry 'natron'. The modern chemical symbol for sodium, Na, is an abbreviation of that element's New Latin name natrium, which was derived from natron which refers to Wadi El Natrun* [Greek: Σκετις or Σκετες "The Ascetics"] or natron valley in Egypt from which natron was mined in ancient Egypt for use in burial rites.
...
Natron is an ingredient for making a distinct color called Egyptian blue. It was used along with sand and lime in ceramic and glass-making by the Romans and others at least until 640 AD. The mineral was also employed as a flux to solder precious metals together.


*The environs of Wadi Natrun have been identified as the likely site of where the plane of French aviator Antoine de Saint-Exupéry crashed on December 30, 1935 - an experience which was documented in Saint-Exupéry's book "Wind, Sand and Stars" and in part inspired another of his books, "The Little Prince".

 

[drsiebenmal]

Ποιο είναι το πρόβλημα; Στην αρχαιότητα έλεγαν «νίτρο» (nitrum) τη σόδα, αυτό που σήμερα λέγεται natron.

Ιδού και από τη γουίκη:

The English word nitrogen (1794) entered the language[4] from the French nitrogène, coined in 1790 by French chemist Jean-Antoine Chaptal (1756–1832), from "nitre" + Fr. gène "producing" (from Gk. -γενής means "forming" or "giving birth to".). The gas had been found in nitric acid. Chaptal's meaning was that nitrogen gas is the essential part of nitric acid, in turn formed from saltpetre (potassium nitrate), then known as nitre. This word in the more ancient world originally described sodium salts that did not contain nitrate, and is a cognate of natron.

 

[nickel]

Ανάμεσα στο gorse bush και το νιτρονάτριο βλέπω να χάνω τα νιάτα μου...

 

[pidyo]

A, δεν είναι για τηγανητές πατάτες το θέμα, ε;

 

[daeman]

A, δεν είναι για τηγανητές πατάτες το θέμα, ε;

Μα τι την έβαλα τη φριτέζα απ' την αρχή; Έχουμε και πατατούλες για τα παιδιά, εν ψαλμώ: Pommes Frites - Psalm One.
Αμ πώς.

 

[kfoolmoon]

Συγγνώμη για τη νεκρανάσταση, αλλά αναζητούσα τον όρο natron κι έπεσα πάνω σε αυτό το νήμα. Αν κατάλαβα καλά, όταν χρησιμοποιείται στο πλαίσιο της αρχαιότητας, το natron σημαίνει νίτρο ή σόδα, τα οποία είναι συνώνυμα. Σε πιο σύγχρονο πλαίσιο όμως, natron σημαίνει ένυδρο ανθρακικό νάτριο, σωστά;

 

[LinguaClash]

Το νάτρο ή νάτρον (natron) είναι ένα ορυκτό που αποτελείται κυρίως από ένυδρο ανθρακικό νάτριο, βλ. το λινκ της wikipedia

Νάτρο - Βικιπαίδεια

el.wikipedia.org

 

[LinguaClash]

βλέπω εδώ δίνει μια πιο εκτενή αναφορά για το natron:

Natron - Wikipedia

en.wikipedia.org

In modern mineralogy the term natron has come to mean only the sodium carbonate decahydrate (hydrated soda ash) that makes up most of the historical salt.
Οπότε πράγματι το νάτρο πλέον φαίνεται να χρησιμοποιείται στην Ορυκτολογία για να υποδηλώσει το δεκαένυδρο ανθρακικό νάτριο, το οποίο είναι ένα ορυκτό (μια ένωση φυσικής προέλευσης δηλ. που τη βρίσκουμε στη φύση). Δεκαένυδρο σημαίνει ότι ανά ένα μόριο ανθρακικού νατρίου υπάρχουν δέκα μόρια νερού.