Dick Armey

[Hellegennes]

Εκ των προτέρων ζητώ συγγνώμη, αν το συγκεκριμένο θέμα ενοχλεί τα σεμνότυφα αισθήματα οποιουδήποτε μέλους, αλλά θα ήθελα την γνώμη σας...

Σε ένα από τα επεισόδια της σειράς Penn & Teller Bullshit, συνάντησα ένα προβληματάκι με την μετάφραση του οποίου δεν είμαι ικανοποιημένος. Την αρχική μετάφραση του επεισοδίου (Taxes - S07x07) έκανε κάποιος θαμώνας του phorum.gr, ονόματι κάποιος_Νίκος κι εγώ έκανα την επιμέλεια. Το επίμαχο σημείο είναι ένα λογοπαίγνιο που κάνει ο αφηγητής-παρουσιαστής (Πεν) με το όνομα του Ντικ Άρμι. Σε κάποιο σημείο τον συναντάνε και μιλάνε μαζί του και μετά μιλάνε με τον Ρον Πολ και τον ρωτάνε -υποτίθεται- ποια είναι η γνώμη του για τον προαναφερόμενο:

"We asked Gandalf what he thought about Dick Armey.
And he said, with a Dick Army, I wouldn't need a fuckin' ring".

Εδώ φυσικά υπάρχει και η αναφορά στην ομοιότητα του Ρον Πολ με τον Ίαν Μακ Κέλεν, ευρύτερα γνωστό από τους ρόλους του Μαγκνέτο, στους Χ-Men και του Γκάνταλφ, στον Άρχοντα των Δαχτυλιδιών.

Ο κάποιος_Νίκος άφησε το λογοπαίγνιο αμετάφραστο και έγραψε τον εξής υπότιτλο:

Ζητήσαμε από τον Γκάνταλφ να σχολιάσει τη δήλωση του Ντικ Άρμεϊ.
Και μας είπε, 'με αυτόν δε χρειάζομαι ένα καταραμένο κωλο-δαχτυλίδι'.

Εν πρώτοις, δεν μου άρεσε γιατί δεν είναι ξεκάθαρο τι θέλει να πει, άσχετα με το λογοπαίγνιο. Επίσης έφαγα κόλλημα να βρω κάτι για να προσομοιώσω το λογοπαίγνιο και έγραψα αυτό:

Ρωτήσαμε τον "Γκάνταλφ" να μας πει για τον κ. Στρατόπουλο
και μας είπε ότι με έναν στρατό πούλων ποιος χέστηκε για το δαχτυλίδι;

Εδώ προτίμησα να μεταφέρω το ύφος του "fuckin' ring" με το "ποιος χέστηκε". Επίσης παρακάτω λέει "go Dick" και ο κάποιος_Νίκος μεταφράζει "Εμπρός λοιπόν, Ντικ!" και το έκανα "Χώσε, Στρατόπουλε!"

Ποια είναι η γνώμη σας; Κάποια καλύτερη ιδέα, ίσως; Αν ένας επιμελητής έκανε τέτοια αλλαγή, τι θα λέγατε;

 

[drsiebenmal]

Η δική σου βερσιόν μου αρέσει καλύτερα, αλλά ίσως το έκανα κ. (ή μίστερ) Στρατόπουλος, να θυμίζει Ελληνοαμερικάνο....

Επίσης, θα πρότεινα εναλλακτικά, αντί για τον κ. Στρατόπουλος τα λατινοειδή Μούτσο/Λούτσο Οθέλλο, τη μουτσο/λουτσοθύελλα για τον στρατό και, συνεπώς, τα εμπρός, λοιπόν, Μούτσο/Λούτσο κ.λπ...

 

[Irini]

Εγώ πάλι διαφωνώ. Το συγκεκριμένο λογοπαίγνιο θα το έτρωγε η μαρμάγκα μιας και μιλάμε για συγκεκριμένο άτομο με συγκεκριμένο ονοματεπώνυμο κι όχι για φανταστικό χαρακτήρα.

 

[Alexandra]

Συμφωνώ με την Ειρήνη. Αφού είναι υπαρκτό άτομο, δεν κάνουμε λογοπαίγνια με το όνομά του. Αν το δημοσιεύαμε σε κάποιο έντυπο, θα μπορούσαμε να το εξηγήσουμε. Αφού στον υπότιτλο δεν χωράνε επεξηγήσεις, το λογοπαίγνιο εξαφανίζεται.

 

[drsiebenmal]

Εσείς είσαστε οι ειδικές στους υπότιτλους (το προσωπικό μου δέος για τη μετάφρασή τους το έχω εκφράσει πολλάκις), αλλά ποια είναι ακριβώς η σύσταση; Μιλάνε οι τύποι και δεν εμφανίζεται τίποτε στην οθόνη; Κι αν μιλάνε επί 2-3 λεπτά;

 

[Alexandra]

Εσείς είσαστε οι ειδικές στους υπότιτλους (το προσωπικό μου δέος για τη μετάφρασή τους το έχω εκφράσει πολλάκις), αλλά ποια είναι ακριβώς η σύσταση; Μιλάνε οι τύποι και δεν εμφανίζεται τίποτε στην οθόνη; Κι αν μιλάνε επί 2-3 λεπτά;

Τι εννοείς; Δεν κατάλαβα την απορία σου.

 

[Alexandra]

Επειδή δεν την είχα υπόψη μου αυτή τη σειρά, είναι ένα είδος stand-up comedy, σωστά; Μα είναι δυνατόν να μεταφράσουμε το stand-up comedy; Ορισμένα από τα αστεία απευθύνονται αποκλειστικά στους ομιλητές της γλώσσας. Εντάξει, μπορούμε να πατήσουμε σε κάποιο από αυτά τα λογοπαίγνια και να φτιάξουμε κάποιο αντίστοιχο δικό μας, αλλά μόνο για να το χρησιμοποιήσει ένας αντίστοιχος Έλληνας κωμικός, όχι για να το βάλουμε σαν υπότιτλο στον Αμερικανό κωμικό. Η γνώμη μου είναι ότι δεν μεταφράζονται αυτά τα αστεία, επειδή στην ουσία δεν εξηγούμε στον θεατή τι είπε ο Αμερικανός κωμικός, αλλά του ζητάμε να γελάσει με ένα δικό μας αστείο, προσπαθώντας να φτιάξουμε κάτι που μοιάζει με το πρωτότυπο -- στραμπουλιγμένο για να χωρέσει σε υπότιτλο.

 

[drsiebenmal]

Τι εννοείς; Δεν κατάλαβα την απορία σου.

Εννοώ ότι αφού αγνοείται το λογοπαίγνιο, τι γίνεται; Μιλάνε στην οθόνη και μένει αμετάφραστο ό,τι λένε;

Α, μου έδωσες την απάντηση έμμεσα, όμως.

 

[Hellegennes]

Δεν ξέρω αν έγινε κατανοητό έτσι όπως το έγραψα, αλλά ο λόγος που ζήτησα την γνώμη σας ήταν ακριβώς αυτό. Ότι δηλαδή χάνεται το όνομα ενός υπαρκτού προσώπου. Από την άλλη, δεν μου αρέσει που μια σειρά θα πρέπει να χαθεί τελείως ή να γραφτεί κάτι που δεν βγάζει λογικό νόημα. Η αλήθεια είναι ότι πατάω λίγο και στο γεγονός ότι το αληθινό όνομα του τύπου δεν είναι Dick (δείτε το άρθρο στην wiki).

Αλεξάνδρα, η σειρά δεν έχει σχέση με stand up comedy. Αν θέλεις να δεις χαρακτηριστικά δείγματα και επί τη ευκαιρία να σχολιάσεις και την μεταφραστική μου απόπειρα, σαν ειδική στους υπότιτλους, κοίτα εδώ. Τους αρέσει να κάνουν χυδαία αστεία, να εμφανίζουν γυμνά κορμιά, να βρίζουν, κτλ.

 

[Alexandra]

Λοιπόν, σου έγραψα τις παρατηρήσεις μου για το επεισόδιο 2χ06, στο αντίστοιχο νήμα.
http://lexilogia.gr/forum/showthread.php?11308

 

[Hellegennes]

Ευχαριστώ για τις παρατηρήσεις, απάντησα εκεί. Όμως δεν κατάλαβα ακόμη τι προτείνεις. Να μην υπάρχει διάλογος εκεί; Να κρατήσω τον διάλογο όπως τον είχε αρχικά ο μεταφραστής, παρότι δεν βγάζει ιδιαίτερο νόημα; Να τον αντικαταστήσω με κάτι καλύτερο;

 

[Irini]

Κοίτα, εγώ ειδική στους υπότιτλους δεν είμαι. Το μελετώ χρόνια από περιέργεια το άθλημα αλλά μόνο λίγο με συνεφάκια κόμικ έχω ασχοληθεί επαγγελματικά.
Ένιγουει, το πρόβλημα με τη συγκεκριμένη ρήση είναι ότι το λογοπαίγνιο είναι σαχλό και στ' αγγλικά (τι θα πει δεν θα χρειαζόταν το δαχτυλίδι ο Γκάνταλφ; Τι τον θέλει τον Tolkien αφού δεν τον κατέχει; ). Αν θες να το αλλάξεις, ίσως να πάμε σε άλλη αναφορά; Κάτι σαν "μπροστά του τύφλα να 'χει ο Άραγκορν";

 

[Alexandra]

Από την ώρα που δεν πρόκειται για stand-up comedy, όπως νόμιζα πριν δω το επεισόδιο, αλλά για ντοκιμαντέρ, θεωρώ δεδομένο ότι πρέπει να αναφερθεί το συγκεκριμένο όνομα. Αν ήταν stand-up comedy και αποκλειστικός σκοπός ήταν το γέλιο, ο δόλιος μεταφραστής που θα είχε επιφορτιστεί να το υποτιτλίσει θα έπρεπε να φτιάχνει λογοπαίγνια λες και ήταν ο ίδιος συγγραφέας του comedy act. Σημειωτέον ότι οι κωμικοί πληρώνουν αδρά όποιον τούς φέρει αστεία που μπορούν να τα χρησιμοποιήσουν. Και φυσικά τα κλέβουν ο ένας από τον άλλον, και από χώρα σε χώρα -- όποια από αυτά μπορούν να μεταφραστούν.

Νομίζω ότι η επιλογή του "κάποιου Νίκου" είναι αρκετά λογική. Αν επιμένεις να φτιάξεις ένα λογοπαίγνιο, μάλλον θα πρέπει ν' αρχίσεις από το Άρμι και να πας στο άρμα-αρματολός ή κάτι παρόμοιο.

 

[Hellegennes]

Οκέι, θα κρατήσω την μετάφραση του Νίκου.