prunes and prism (και prunes and prisms)

[bernardina]

Θα ξεκινήσω ομολογώντας τις αμαρτίες μου:
Δεν έχω διαβάσει στα ελληνικά τη Μικρή Ντόριτ ούτε την έχω δει στην ομώνυμη σειρά του BBC* ούτε έχω διαβάσει μεταφρασμένα βιβλία της σειράς Η Άννα των Αγρών (τίτλος πρωτοτύπου Anne of Green Gables). Κατά συνέπεια, παρόλο που ξέρω τι σημαίνει η φράση prunes and prisms δεν ξέρω πώς -και αν- έχει αποδοθεί στα ελληνικά.
Όποιος μπορεί να βοηθήσει θα με υποχρέωνε. Αλλιώς θα αρκεστώ σε ένα άχρωμο "με το σεις και με το σας" που δεν αποδίδει 100% αυτή την ωραία φρασούλα.
Θενκς ιν αντβάνς!

*Αναθεματισμένη debtor's prison, μπαϊδεγουέι...

 

[nickel]

Έσπευσα να διορθώσω τον τίτλο διότι η έκφραση είναι prunes and prism. Ο Ντίκενς πουθενά δεν λέει prisms, που είναι διαφορετικού είδους φωνητική άσκηση με το ακροτελεύτιο [zmz].

Τώρα, με την ησυχία μας θα αναζητήσουμε τη σωστή απόδοση... [ζζζ]


ΥΓ: Debtor's prison: η κατάσταση Catch-22 (μπρος γκρεμός και πίσω ρέμα;) που αντιμετωπίζουν οι χώρες που όσο πιο πολλά χρωστούν, τόσο μεγαλύτερο επιτόκιο επιβάλλεται στα χρέη τους.

 

[UsualSuspect]

Δεν ξέρω τη φράση αλλά νομίζω ότι η σημασία είναι κοντά στον καθωσπρεπισμό, την αφυψηλού ή υπεράνω συμπεριφορά, τη συμπεριφορά της υψηλής κοινωνίας. Κάνω λάθος;

 

[bernardina]

Δεν ξέρω τη φράση αλλά νομίζω ότι η σημασία είναι κοντά στον καθωσπρεπισμό, την αφυψηλού ή υπεράνω συμπεριφορά, τη συμπεριφορά της υψηλής κοινωνίας. Κάνω λάθος;

Δεν κάνεις λάθος, και σε ένα αμιγώς ελληνικό κείμενο εγώ θα το έγραφα σουσουδισμό, δόκιμο όρο από τη γνωστή αγαπημένη Μαντάμ Σουσού, αλλά στη μετάφραση δεν γίνεται. Αν διαβάσεις το λήμμα του wiseGEEK που δίνω στην αρχή θα δεις ότι είναι κατατοπιστικό και δίνει όλες του τις προεκτάσεις που είναι πολύ ενδιαφέρουσες. Στο κείμενο που μεταφράζω περιγράφει την αποδοκιμαστική έκφραση, με τα χείλη σουφρωμένα και το φρύδι ανασηκωμένο επιτιμητικά, μιας κυρίας η οποία άκουσε κάτι που θεώρησε ανάρμοστο για τ' αυτιά της -κάτι σαν να πιπίλισε λεμόνι και ξινίστηκε.

 

[nickel]

Αλλιώς θα αρκεστώ σε ένα άχρωμο "με το σεις και με το σας" που δεν αποδίδει 100% αυτή την ωραία φρασούλα.

Στο κείμενο που μεταφράζω περιγράφει την αποδοκιμαστική έκφραση, με τα χείλη σουφρωμένα και το φρύδι ανασηκωμένο επιτιμητικά, μιας κυρίας η οποία άκουσε κάτι που θεώρησε ανάρμοστο για τ' αυτιά της -κάτι σαν να πιπίλισε λεμόνι και ξινίστηκε.

Μπερδεύτηκα.

Έχω την εντύπωση ότι ακόμα και στη Μικρή Ντόριτ δεν θα μεταφραστεί με τον ίδιο τρόπο και τις 15 φορές που το βρίσκεις εκεί. Όμως δεν καταλαβαίνω πώς στο δικό σου κείμενο μπορεί να είναι «αποδοκιμαστική έκφραση» αλλά και «με το σεις και με το σας». Θα σου έκανε ένα απλό «ξινισμένο» (ύφος); Κάτι σε «μη μου άπτου»; Διότι, αν δεν σου κάνουν, πρέπει να μας δώσεις κάτι παραπάνω.

 

[oliver_twisted]

Μπέρνι, πολύ ενδιαφέρον! Διάβαζα κι εγώ μικρή τον Prince Caspian, αλλά πού να μου πάει το μυαλό ότι το όνομα της βασίλισσας Prunaprismia είχε τέτοιες παραφυάδες!

 

[bernardina]

Νίκελ, εγώ φταίω που μπερδεύτηκες. Κάτσε να προσπαθήσω να σε ξεμπερδέψω. :)
Με το σεις και με το σας εννοούσα ότι θα μπορούσε να αποδοθεί η πρωταρχική έννοια του ιδιωματισμού, αν για παράδειγμα το κείμενό μας λέει ότι κάποιος μιλάει σε στυλ prunes and prism (με το ενδεδειγμένο λεξιλόγιο, τη σωστή προφορά και το ανάλογο ύφος). Επειδή όμως και στα αγγλικά έχει εξελιχθεί και χρησιμοποιείται με την έννοια του υποκριτικού καθωσπρεπισμού, στο κείμενο που έχω γράφει: "Τhe "prunes and prisms" expression on A's face..." Έτσι, με εισαγωγικά, και φυσικά περιγράφει λεπτομερώς την ξινισμένη έκφρασή της επειδή δυσανασχέτησε με κάτι που άκουσε και της φάνηκε χυδαίο και ακατάλληλο για τα ντελικάτα αυτιά μιας αξιοπρεπούς κυρίας. (Έτσι, κατά μία έννοια, εξηγείται και το περιττό -s στο prism(s). Ο ιδιωματισμός έχει πια ξεφύγει...)

Ο σουσουδισμός είναι μια μάλλον φαιδρή εκδοχή του prunes and prism, σαν ν' ακούς για παράδειγμα τη Ζαργάνα να λέει: υποφέρω από λαμβλίασις
Άρα έχουμε την κυριολεξία του ιδιωματισμού, τη μεταφορά της και την παρωδία της.
Πες μου ότι δεν σε μπέρδεψα χειρότερα.

Το prunesandprism και οι παραφυάδες του. Καλό, Όλι!

 

[nickel]

Το σουσουδίστικος, έτσι κι αλλιώς, έχει κυρίως υπεροψία και λιγότερο μημουαπτισμό, γεροντοκορίστικη ξινίλα ή/και δασκαλίστικο συντηρητισμό.

Και τελικά τη Μικρή Ντόριτ μόνο σε μετάφραση για παιδιά την έχουμε;