metafrasi banner

cicisbeo

bernardina

Moderator
Cicisbeo ή cisibeo όπως έχω βρει μάλλον λανθασμένα αλλού (αλλά και στο κείμενο που έχω στα χέρια μου) είναι ο καβαλιέρος μιας παντρεμένης μεγαλοαστής ή αριστοκράτισσας κυρίας, άλλοτε εραστής της, άλλοτε (στην περίπτωση που πρόκειται για ομοφυλόφιλο) πλατωνικός θαυμαστής της, που αντικαθιστά τον κατά σύμβαση σύζυγο συνοδεύοντάς τη σε κοσμικές εκδηλώσεις, στην εκκλησία και τα λοιπά. Πολλές φορές όχι μόνο με την ανοχή αλλά και με την ενθάρρυνση του συζύγου, που κι εκείνος κάνει τη ζωή του, και, φυσικά, με την έγκριση του κοινωνικού κύκλου αφού πρόκειται ουσιαστικά για καθιερωμένο θεσμό.
Στα καθ' ημάς δυσκολεύομαι να φανταστώ κάτι ανάλογο, τουλάχιστον στα φανερά, αφού η κυρία θα σφαζόταν στο γόνατο και ο καβαλιέρος θα καλούνταν σε μονομαχία, αν δηλαδή δεν τον έβρισκαν σε κάνα χαντάκι. :D
Έχουμε καμιά πιο προσφυή λέξη πέρα από τα εραστής, θαυμαστής ή καβαλιέρος που να αποδίδει πληρέστερα το cicisbeo;
Ευχαριστώ εκ των προτέρων.

(Για τους περίεργους, η προφορά του εδώ. Και η Encarta το έχει συμπαθητικά για όποιους μπορούν να το βρουν και να το ακούσουν (γιατί εγώ δεν ξέρω αν και πώς μπαίνει εδώ :eek: ) )
 

nickel

Administrator
Staff member
Είμαι, ανάλογα με την περίπτωση, ανάμεσα σε καβαλιέρος και αγαπητικός.

Αλλά για την προφορά, το βρετανικό είναι διαφορετικό από του forvo. Είναι chιchιζμπέιοου.
 

nickel

Administrator
Staff member
Έχει ενδιαφέρον να δει κανείς τα παραδείγματα στο OED, μια και αναδεικνύουν τον απαξιωτικό χαρακτήρα του όρου.

   1718 Lady M. W. Montagu Lett. l. II. 66 The custom of cecisbeos‥I know not whether you have ever heard of those animals.    1773 Characters in Ann. Reg. 66/2 The Chichisbeo is an appendix to matrimony.    1782 Wesley Wks. (1872) XI. 158 English ladies are not attended by their cicisbys yet; nor would any English husband suffer it.    1786 Gentl. Mag. Apr. 339/2 Link'd arm in arm, she woes her cicisbee.    1817 Byron Beppo xxxvii, The word was formerly a ‘Cicisbeo’, But that is now grown vulgar and indecent‥But ‘Cavalier Servente’ is the phrase.
 

pidyo

New member
Είμαι, ανάλογα με την περίπτωση, ανάμεσα σε καβαλιέρος και αγαπητικός.
Ελπίζω να εννοείς ως προς τη μεταφραστική επιλογή...:D
 

nickel

Administrator
Staff member
Ελπίζω να εννοείς ως προς τη μεταφραστική επιλογή...:D
Άσε να παίζουν ελεύθερα τα διφορούμενα μήπως κι ανοίξει η τύχη μας... :)
 

bernardina

Moderator
Ευχαριστώ για τις απαντήσεις. Άργησα να ξαναμπώ γιατί έβλεπα τις τις κυρίες του έκτου ;), τους αγαπητικούς και τους καβαλιέρους τους :D

Πράγματι, και στην Ενκάρτα έχει αυτό το... τσιτσιζμπέιοου που λέει και ο Νίκελ. Όου ντίαρ! :laugh:
 
Γιατί όχι "συνοδός"/ "επίσημος συνοδός" [γιατί αγαπητικός σε πολλές περιπτώσεις δεν είναι];
 

nickel

Administrator
Staff member
Να μην ξεχάσουμε τον ζιγκολό. Όλο και κάπου θα ταιριάζει. Αρχικά ήταν «a professional male dancing-partner or escort».
 
Να μην ξεχάσουμε τον ζιγκολό. Όλο και κάπου θα ταιριάζει. Αρχικά ήταν «a professional male dancing-partner or escort».

Εγώ, πάλι, λέω να τον κάψουμε χωρίς τύψεις:inno:. Ξεκίνησε με εξαιρετικά εξειδικευμένο σημασιολογικό περιεχόμενο, το οποίο αγνοούν οι 999 στους 1000 αναγνώστες, και έχει αποκτήσει πλέον τόσο συγκεκριμένη σημασία που μου μοιάζει απίστευτα δύσκολο να ταιριάξει στην περίπτωσή μας.
 

SBE

¥
Συνοδός θα έλεγα κι εγώ.
Παρεμπιπτόντως, υπάρχει στα ελληνικά επίθετο Τσιτσιμπέος. Λέτε να περασε κι από τα μέρη μας ο θεσμός;
 

nickel

Administrator
Staff member
Και όμως, και όμως, Ρογήρε. Κοίτα πώς πάει στο ποίημα του Βύρωνα:

But "Cavalier Serventes" are quite common,
And no one notices nor cares a pin;
And we may call this (not to say the worst)
A second marriage which corrupts the first.

XXXVII.
The word was formerly a "Cicisbeo,"
But that is now grown vulgar and indecent;
The Spaniards call the person a "Cortejo,"
For the same mode subsists in Spain, though recent;


Ακριβώς, όπως ο ζιγκολό ήταν ο συνοδός αλλά στη συνέχεια εκχυδαΐστηκε, το ίδιο έπαθε και το cicisbeo.
 
Και όμως, και όμως, Ρογήρε...

Ακριβώς, όπως ο ζιγκολό ήταν ο συνοδός αλλά στη συνέχεια εκχυδαΐστηκε, το ίδιο έπαθε και το cicisbeo.

Όχι στον ίδιο βαθμό και όχι με τον ίδιο τρόπο.
[κι όταν βλέπω ότι στην αγγλόφωνη Βίκι το λήμμα ζιγκολό σε παραπέμπει απευθείας στο male prostitution...]. Δεν επιμένω, πάντως...
 

bernardina

Moderator
Μπορεί σημασιολογικά το ζιγκολό να μην διαφέρει κατ' ουσίαν από τον τσιτσιζμπέο (του τσιτσιζμπέου; :laugh: ) αλλά σε μια ιστορία που διαδραματίζεται τον δέκατο ένατο αιώνα είναι εντελώς αδόκιμο. Κατά περίσταση θα μπορούσαμε να χρησιμοποιήσουμε (υπαινικτικά) το θαυμαστής και, σε εντελώς φάτσα φόρα περίπτωση εξώγαμης σχέσης, το εραστής. Το αγαπητικός μόνο ελαφρώς υποτιμητικά ή ειρωνικά. Το συνοδός/καβαλιέρος ως ευφημισμό. Και πάει λέγοντας...

Ώστε υπάρχει και ως επίθετο; Πολύ ενδιαφέρον. Αν και το να πέρασε από τα μέρη μας ο θεσμός, κομματάκι δύσκολο λόγω διαφοράς στα ήθη (βλέπε και σχόλιο περί σφαξίματος στο γόνατο κλπ. :D ) Δεν ξέρω μήπως στα Επτάνησα λόγω επιρροής της δυτικής κουλτούρας έπαιζε κάτι. Όποιος έχει υπόψη του ας μιας διαφωτίσει, είναι σημαντικό.
 
Δεν το σχολίασα και πριν, αλλά αυτή τη διαφορά στα ήθη δεν την πολυβλέπω όταν μιλάμε για μεγαλοαστικά στρώματα. Με εντυπωσίασε πάντως το ότι υπάρχει επώνυμο.
 

SBE

¥
Αυτό θα έλεγα κι εγώ, ότι η διαφορά στα ήθη της καλής κοινωνίας των Επτανήσων και της καλής κοινωνίας της Βενετίας τον 18ο αι. θα ήταν μάλλον μικρή. Άλλωστε αν εμφανίστηκε ο "θεσμός" ποτέ στην Ελλάδα, θα προσαρμόστηκε κάπως. Ή μπορεί να πέρασε η λέξη στο λόγο, με την ανάλογη γλωσσική προσαρμογή (το σφάξαμε στο γόνατο το ζ, όχι τον εραστή). Το επίθετο τώρα που το κοιτάζω μου το βγάζει ο γκούγκλης στην Ημαθία, οπότε μπορεί να είναι και παραλλαγή του Τσιτσιμπίκου.
 

Earion

Moderator
Staff member
Βιβλιογραφική σύνδεση: Για τα συζυγικά, γαμήλια ή τέλος πάντων έμφυλα ήθη της ελληνικής κοινωνίας του 19ου, αξεπέραστη μένει η "επιστημονική" περί του θέματος διατριβή του Εμμανουήλ Ροΐδη Ψυχολογία Συριανού συζύγου.
 
Top