Ίσως ναι, παλιότερα, όταν δέναμε τα σκυλιά με τα λουκάνικα, οι ισόβαθμοι στις τελευταίες θέσεις κάποιων εξετάσεων θεωρούνταν κατεξαίρεση επιτυχόντες ως υπεράριθμοι και οι τελευταίοι στις ουρές των τραπεζών όταν έκλειναν οι πόρτες γίνονταν δεκτοί στα γκισέ ως υπεράριθμοι. Στις ημέρες μας, που κινδυνεύουν οι δουλειές και το μέλλον των κάθε λογής (πραγματικά ή τεχνητά) υπεράριθμων, μάλλον όχι. Φαίνεται άλλωστε κι από τους ορισμούς και τα παραδείγματα στα σύγχρονα λεξικά μας:
υπεράριθμος -η -ο [iperáriθmos] Ε5 : που είναι παραπάνω από τον ορισμένο, κανονικό ή συνηθισμένο αριθμό, που περισσεύει: Δεν επιτρέπεται να μπαίνουν στα λεωφορεία υπεράριθμοι επιβάτες. Tο προσωπικό που κρίνεται υπεράριθμο θα απολύεται. || (ως ουσ.).
[λόγ. < ελνστ. ὑπεράριθμος `που ξεπερνάει τους αριθμούς΄ σημδ. αγγλ. supernumerary] στο ΛΚΝ
υπεράριθμος -η, -ο επίθ. (Κ -ος, -ον) που ξεπερνά τον προκαθορισμένο αριθμό, περισσευούμενος, παραπανίσιος
συν. πλεονάζων στο Μείζον
υπεράριθμος, -η, -ο [μτγν.] αυτός που υπερβαίνει τον συνήθη ή τον προκαθορισμένο αριθμό, που πλεονάζει:
οι ~ υπάλληλοι θα μεταταχθούν σε άλλες υπηρεσίες || ο υπουργός επιθεώρησε το έργο και διαπίστωσε ότι χιλιάδες εργάτες είναι ~. στο ΛΝΕΓ
Το πρόβλημα το αντιμετώπισα πάλι στην επιμέλεια μιας τεχνικής μετάφρασης, όπου ο κατασκευαστής παινευόταν για τα redundant safety features του εξοπλισμού που παράγει. Εμένα με ξενίζει, για να μην πω ότι με «ενοχλεί» η μετάφραση με υπεράριθμα χαρακτηριστικά ασφάλειας. Τι έχουμε στη διάθεσή μας, όμως, πέρα από την αγία περίφραση (π.χ. πέρα από τα απαραίτητα/απαιτούμενα/προβλεπόμενα χαρ. ασφ.);
Το αγγλοελληνικό λεξικό μου μού δίνει τις εξής ερμηνείες:
redundant πλεονάζων, περιττός || υπερβολικός || περιττολογών || (εργαζόμενος) υπεράριθμος || άνεργος λόγω περιορισμού θέσεων, εργασιών
Μια ερμηνεία που νομίζω ότι θα μπορούσε να προστεθεί σε αυτές είναι και ο επικουρικός (κυρίως για χρήση με το redundancy στην επικουρικότητα, αλλά και τα redundant systems, επικουρικά=εφεδρικά συστήματα).
Όμως ούτε επικουρικά είναι τα «πέρα από τα προβλεπόμενα χαρακτηριστικά». Δεν είναι αυτά που θα μας καλύψουν 100% αν δεν λειτουργήσουν τα βασικά. Οπότε, τι άλλες δυνατότητες μας προσφέρει το Αντιλεξικό;
Εκεί, στο λήμμα αφθονία, έχουμε (συγγνώμη, αλλά μονοτόνισα στην αντιγραφή):
Επίθ. άφθονος, περισσός, πλούσιος, κ. περίσσιος, μπόλικος, μπερεκετλίδικος.
[...]
[πέραν των αναγκών ή του απαιτουμένου] περισσεύων, πλεονάζων, περισσός, ο επι-, ο περι-πλέον, κ. παραπαν-ίσιος, -ιστός, περισσευούμενος, περίσσιος, υπολειπόμενος, περιττός
[πέραν του κεκανονισμένου) έξτρα
[πέραν του απαιτουμένου αριθμού] υπεράριθμος
Από αυτά, νομίζω ότι στο συγκεκριμένο περιβάλλον που με ενδιαφέρει, τα καλύτερο είναι το έξτρα. Το μηχάνημα έχει και έξτρα χαρακτηριστικά ασφαλείας. (Θυμίζω, για λόγους πληρότητας, ότι στον προφορικό λόγο έχουμε πια και το εξτραδάκι: «Αφεντικό, θα πέσει κανά εξτραδάκι που κάναμε τόση δουλειά;»)
Γιατί όχι επιπλέον χαρακτηριστικά; Μα επειδή κττγμ το επιπλέον (όπως και τα πρόσθετα, επιπρόσθετα) δεν στέκονται μόνα τους. Χρειάζεται να παρατίθεται και το συγκρινόμενο μέρος.
Σε επίσημο κείμενο αντιπροσωπείας όμως, όπου δεν γίνεται η σύγκριση αλλά απλή αναφορά, σχεδόν σαν σλόγκαν, δεν έχω καμία ψευδαίσθηση ότι θα εμφανιστεί σύντομα σύναψη με έξτρα χαρακτηριστικά. Επομένως, ζήτω και πάλι ζήτω της αγίας περίφρασης.
Ή μήπως όχι; Τι λέτε;
υπεράριθμος -η -ο [iperáriθmos] Ε5 : που είναι παραπάνω από τον ορισμένο, κανονικό ή συνηθισμένο αριθμό, που περισσεύει: Δεν επιτρέπεται να μπαίνουν στα λεωφορεία υπεράριθμοι επιβάτες. Tο προσωπικό που κρίνεται υπεράριθμο θα απολύεται. || (ως ουσ.).
[λόγ. < ελνστ. ὑπεράριθμος `που ξεπερνάει τους αριθμούς΄ σημδ. αγγλ. supernumerary] στο ΛΚΝ
υπεράριθμος -η, -ο επίθ. (Κ -ος, -ον) που ξεπερνά τον προκαθορισμένο αριθμό, περισσευούμενος, παραπανίσιος
συν. πλεονάζων στο Μείζον
υπεράριθμος, -η, -ο [μτγν.] αυτός που υπερβαίνει τον συνήθη ή τον προκαθορισμένο αριθμό, που πλεονάζει:
οι ~ υπάλληλοι θα μεταταχθούν σε άλλες υπηρεσίες || ο υπουργός επιθεώρησε το έργο και διαπίστωσε ότι χιλιάδες εργάτες είναι ~. στο ΛΝΕΓ
Το πρόβλημα το αντιμετώπισα πάλι στην επιμέλεια μιας τεχνικής μετάφρασης, όπου ο κατασκευαστής παινευόταν για τα redundant safety features του εξοπλισμού που παράγει. Εμένα με ξενίζει, για να μην πω ότι με «ενοχλεί» η μετάφραση με υπεράριθμα χαρακτηριστικά ασφάλειας. Τι έχουμε στη διάθεσή μας, όμως, πέρα από την αγία περίφραση (π.χ. πέρα από τα απαραίτητα/απαιτούμενα/προβλεπόμενα χαρ. ασφ.);
Το αγγλοελληνικό λεξικό μου μού δίνει τις εξής ερμηνείες:
redundant πλεονάζων, περιττός || υπερβολικός || περιττολογών || (εργαζόμενος) υπεράριθμος || άνεργος λόγω περιορισμού θέσεων, εργασιών
Μια ερμηνεία που νομίζω ότι θα μπορούσε να προστεθεί σε αυτές είναι και ο επικουρικός (κυρίως για χρήση με το redundancy στην επικουρικότητα, αλλά και τα redundant systems, επικουρικά=εφεδρικά συστήματα).
Όμως ούτε επικουρικά είναι τα «πέρα από τα προβλεπόμενα χαρακτηριστικά». Δεν είναι αυτά που θα μας καλύψουν 100% αν δεν λειτουργήσουν τα βασικά. Οπότε, τι άλλες δυνατότητες μας προσφέρει το Αντιλεξικό;
Εκεί, στο λήμμα αφθονία, έχουμε (συγγνώμη, αλλά μονοτόνισα στην αντιγραφή):
Επίθ. άφθονος, περισσός, πλούσιος, κ. περίσσιος, μπόλικος, μπερεκετλίδικος.
[...]
[πέραν των αναγκών ή του απαιτουμένου] περισσεύων, πλεονάζων, περισσός, ο επι-, ο περι-πλέον, κ. παραπαν-ίσιος, -ιστός, περισσευούμενος, περίσσιος, υπολειπόμενος, περιττός
[πέραν του κεκανονισμένου) έξτρα
[πέραν του απαιτουμένου αριθμού] υπεράριθμος
Από αυτά, νομίζω ότι στο συγκεκριμένο περιβάλλον που με ενδιαφέρει, τα καλύτερο είναι το έξτρα. Το μηχάνημα έχει και έξτρα χαρακτηριστικά ασφαλείας. (Θυμίζω, για λόγους πληρότητας, ότι στον προφορικό λόγο έχουμε πια και το εξτραδάκι: «Αφεντικό, θα πέσει κανά εξτραδάκι που κάναμε τόση δουλειά;»)
Γιατί όχι επιπλέον χαρακτηριστικά; Μα επειδή κττγμ το επιπλέον (όπως και τα πρόσθετα, επιπρόσθετα) δεν στέκονται μόνα τους. Χρειάζεται να παρατίθεται και το συγκρινόμενο μέρος.
Σε επίσημο κείμενο αντιπροσωπείας όμως, όπου δεν γίνεται η σύγκριση αλλά απλή αναφορά, σχεδόν σαν σλόγκαν, δεν έχω καμία ψευδαίσθηση ότι θα εμφανιστεί σύντομα σύναψη με έξτρα χαρακτηριστικά. Επομένως, ζήτω και πάλι ζήτω της αγίας περίφρασης.
Ή μήπως όχι; Τι λέτε;
