paradigm shift = αλλαγή (επιστημονικού) παραδείγματος, αλλαγή υποδείγματος (κ.ά.)

[nickel]

Έχεις δίκιο για το χάσμα (ή ρήγμα αντί για ρήξη, αλλά πολύ γεωλογικό πέφτει) — είναι η περίπτωση που τα παιδιά βλέπουν τον κόσμο με διαφορετικά μάτια από όλους τους άλλους, είναι rift between two paradigms.

(Not my day...)

 

[Zazula]

+1 στου Cadmian.

 

[Themis†]

Ή χάσμα κοσμοαντιλήψεων στάσεων ζωής τρόπων αντίληψης παραδειγμάτων, κατά το χάσμα γενεών.

 

[dolphink]

Ή χάσμα κοσμοαντιλήψεων στάσεων ζωής τρόπων αντίληψης παραδειγμάτων, κατά το χάσμα γενεών.

Δυστυχώς στο κείμενο υπάρχει και η φράση generational gap.

Επίσης υπάρχει ένα κομμάτι όπου λέει:
Paradigms are defined as 'the set of assumptions, consepts, values and practices that constitute a way of viewing reality'. Put more simply, paradigms are the judgements that we place on our perceptions of the people and world around us.
More than you know, your paradigm of what is correct, fair, appropriate, good and bad has been powerfully shaped by, among other things, the era of your birth.
. . .What happens when paradigms clash?
Before we can make a 'paradigm shift' we must acknowledge and appreciate the existence of 'paradigm rifts'. These rifts represent the gap that exist between how we perceive the world and how someone else perceives it. . . .

Πόσο εύκολο είναι να μεταφράσω τη λέξη paradigm - παράδειγμα, και να καταλάβει ο κόσμος τι διαβάζει; Γι' αυτό σκέφτομαι την 'κοσμοθεωρία'. Και ακολούθως, τη 'ρήξη των κοσμοθεωριών' και το 'χάσμα των γενεών'.

 

[Cadmian]

Κοσμοθεωρησιακό χάσμα, να τ' αφήσω;

 

[nickel]

Πρώτα απ' όλα, να πω ότι, τώρα που με φώτισε ο Θεός με φώτισαν τα λεξικά, συμφωνώ με τα χίλια να προδοθεί το «παράδειγμα» σ' ένα τέτοιο βιβλίο και να πεις «κοσμοθεωρία». Π.χ. από Wikipedia:

Another use of the word paradigm is in the sense of Weltanschauung (German for world view). For example, in social science, the term is used to describe the set of experiences, beliefs and values that affect the way an individual perceives reality and responds to that perception. Social scientists have adopted the Kuhnian phrase "paradigm shift" to denote a change in how a given society goes about organizing and understanding reality.

Το τι θα γίνει σε άλλα βιβλία, ας το αποφασίσει ο δικός τους μεταφραστής. Να που ο μεταφραστής του Νταβούτογλου είχε πλάι πλάι paradigm και Weltanschauung, και τα έκανε «κοσμοθεωρία» και τα δύο.

Πάμε στα rifts.
These rifts represent the gap that exist between how we perceive the world and how someone else perceives it.

Όταν πρότεινα ρήξη, είχα άλλο πράγμα στο νου μου: τη σύγκρουση που δημιουργεί ρήγμα, διάσταση, χάσμα. 'Ακυρο εκείνο. Γιατί όμως να μην πεις χάσμα (όχι ρήγμα); Όπως υπάρχει το χάσμα των γενεών, υπάρχει και το χάσμα των κοσμοθεωριών τους. Θα έλεγα και κοσμοθεωρητικό χάσμα (αν και υπάρχει και επίθετο κοσμοθεωρησιακό), όπως λέμε κοσμοθεωρητικές διαφορές.

 

[dolphink]

Ευχαριστώ πολύ για το χρόνο όλων σας.

 

[pidyo]

Ευρηματικός τίτλος σε άρθρο του Chronicle of Higher Education για τον Κουν και τη Δομή των επιστημονικών επαναστάσεων:

Shift happens.

 

[daeman]

[...] Shift happens.

:up:

When the shift hits the fan, the paradigm gets going.

 

[Costas]

Εγώ θα συμφωνήσω με τον Αμβρόσιο, στην άλλη συζήτηση στην οποία παραπέμπει ο Zazula. Είναι μια τελείως ψευδόφιλη επιλογή, όπως εξάλλου και ο ίδιος ο Κάλφας παραδέχεται στη δικαιολόγησή της. Ούτε παράδειγμα ούτε υπόδειγμα είναι το paradigm, με την έννοια που το χρησιμοποιεί ο Κουν. Είναι το σύνολο της δομής της επιστημονικής σκέψης σε δεδομένη εποχή και δεδομένο γνωστικό πεδίο. Το παράδειγμα, αντιθέτως, δίνει έμφαση στο συγκεκριμένο, στην περίπτωση. Για να το θέσω με τους δικούς του όρους, η θεωρία του φλογίστρου που αναφέρει (ως παράδειγμα)) είναι ένα παράδειγμα του paradigm της φυσικοχημικής σκέψης την εποχή εκείνη.

Σ' ένα γιουτουμπάκι για το Ευπαλίνειο όρυγμα λέει (στο 15:00) πως ο Ευπαλίνος είχε σημειώσει στους τοίχους της σήραγγας ένα μοντέλο μέτρησης και είχε γράψει στους τοίχους τη λέξη παράδεγμα. Γιατί λοιπόν να μην προκρινόταν μια τέτοια λύση για το paradigm? Όχι πως έχει καμιά σχέση με το όρυγμα, απλώς την ιδέα μού έδωσε, ενός ελαφρού 'πειράγματος' της ελληνικής λέξης, πόσο μάλλον όταν η νέα μορφή έχει υπάρξει ιστορικά.

 

[VickyN]

Ένα Νέο «Παράδειγμα» του Νίκου Δήμου.

 

[nickel]

Σε συζήτηση για το paradigm θεωρήσαμε ικανοποιητική και κάποια από τις παρακάτω αποδόσεις:

ερμηνευτικό σχήμα, ερμηνευτικό πρότυπο, ερμηνευτικό υπόδειγμα

 

[Zann]

Η λέξη "παραδείγμιο" για το paradigm πώς σας φαίνεται;

 

[Marinos]

Από μένα είναι όχι...

Έχω την αίσθηση ότι είναι λίγο αργά για να αλλάξει η απόδοση "παράδειγμα" για το paradigm, με όλα τα προβλήματά της.

 

[drsiebenmal]

Από μένα είναι όχι...

Έχω την αίσθηση ότι είναι λίγο αργά για να αλλάξει η απόδοση "παράδειγμα" για το paradigm, με όλα τα προβλήματά της.

Και από εμένα.

 

[Zann]

Θνησιγενής ο νεολογισμός λοιπόν! Ευχαριστώ για τις απαντήσεις, Μαρίνο και drsiebenmal. Το "παράδειγμα" δεν υπάρχει περίπτωση να το χρησιμοποιήσω, οπότε θα δω κάτι σε"επιστημονικό παράδειγμα/υπόδειγμα/πρότυπο".