Sonnet 18

[drsiebenmal]

Sonnet 18, often alternately titled Shall I compare thee to a summer's day?, is one of the best-known of 154 sonnets written by William Shakespeare:

Shall I compare thee to a summer's day?
Thou art more lovely and more temperate;
Rough winds do shake the darling buds of May,
And summer's lease hath all too short a date;
Sometime too hot the eye of heaven shines,
And often is his gold complexion dimm'd;
And every fair from fair sometime declines,
By chance or nature's changing course untrimm'd;
But thy eternal summer shall not fade,
Nor lose possession of that fair thou ow'st;
Nor shall Death brag thou wander'st in his shade,
When in eternal lines to time thou grow'st:
So long as men can breathe or eyes can see,
So long lives this, and this gives life to thee.​

Έχετε κάποια αγαπημένη μετάφραση από τις πολλές που κυκλοφορούν που θα θέλατε να μου συστήσετε για να την τσιτάρω;

 

[anef]

Σε μετάφραση Ρώτα (δεν μπορώ να πω πως είναι η αγαπημένη μου γιατί δεν έχω άλλες :)) :

Να σε συγκρίνω με μια ημέρα θερινή,
είσαι πιο ωραία γλυκός και πιο σεμνά ζωηρός.
Τα αβρά του Μάη μπουμπούκια καίει μια ριπή
κι έχει μικρή διορία ο πάγκαλος καιρός.

Πότε το ουράνιο μάτι υπέρμετρα φλογίζει,
πότε η χρυσή του η όψη θολοθαμπωμένη,
πότε το κάθε ωραίο από τ' ωραίο ξεφτίζει,
τυχαία είτε πορεία της φύσης το μαραίνει.

Μα το έαρ σου το αιώνιο δε θα ξεθωριάσει,
ούτε θα χάσει από τ' ωραίο το δικό σου,
ο Χάρος δε θα καυκηθεί πως σ' έχει πιάσει
αν με ρυθμούς αιώνιους περπατά ο καιρός σου.

Στήθια όσο θ' αναπνέουν και μάτια θα θωρούνε,
ετούτοι θα σου δίνουνε ζωή γιατί θα ζούνε.

 

[nickel]

Στη μετάφραση του Διονύση Καψάλη από τα 25 Σονέτα (Άγρα, 2009):

Πώς να σε πω – καλοκαιριάτικο πρωί;
Έχεις πιο εύκρατη μορφή, πιο ερασμία,
γνωρίζω ανέμους που κι ο Μάης φυλλορροεί
τα καλοκαίρια έχουν πάντα προθεσμία.
Κάποτε καίει ο επουράνιος οφθαλμός
και της χροιάς του ο χρυσός συχνά θαμπώνει,
κάποιος μοιραίος του καιρού αναπαλμός,
την ομορφιά της ομορφιάς απογυμνώνει.
Μα εσύ αιώνιο θα έχεις καλοκαίρι
κι η ομορφιά σου δεν θ’ απαλλοτριωθεί,
δεν θα επαίρεται ο Άδης πως σε ξέρει
καθώς θα γράφεσαι στου χρόνου την πληθύ.

Όσο ζουν άνθρωποι και βλέπουν θα γυρίζουν
σ’ αυτούς τους στίχους και ζωή θα σου χαρίζουν.

 

[SBE]

Ωραία η δεύτερη μετάφραση, αλλά χάνουμε τα darling buds of May

 

[nickel]

Ωραία η δεύτερη μετάφραση, αλλά χάνουμε τα darling buds of May

Τους λατρεμένους μαγιανθούς τούς έφαγε η... ροή. Για την ακρίβεια, η ρίμα «πρωί - φυλλορροεί».

 

[daeman]

Τους λατρεμένους μαγιανθούς τούς έφαγε η... ροή. Για την ακρίβεια, η ρίμα «πρωί - φυλλορροεί».

Κρίμα, γιατί μου άρεσαν πολύ οι "λατρεμένοι μαγιανθοί"!

 

[Ambrose]

Ωραία η δεύτερη μετάφραση, αλλά χάνουμε τα darling buds of May

Έλα μου ντε! Τα αβρά του Μάη μπουμπούκια μέχρι και μυθιστόρημα και σήριαλ έγιναν κι αυτός ο κακός τα έφαγε... (αστειεύομαι).

 

[azimuthios]

Δεν ξέρω γιατί αλλά πάντα ο Ρώτας μου έκανε κάτι.

Και τα αβρά του Μάη μπουμπούκια είναι πολύ όμορφα για να τα φάει η μαρμάγκα... η ροή που φυλλοροεί...

 

[drsiebenmal]

Χμμ… δεν έγραψα ακόμη τι έκανα τελικά στην περίπτωση του βιβλίου που μετέφραζα (μια ανάλαφρη εναλλακτική διήγηση, συχνά στα όρια του γκροτέσκου ή του σλάπστικ, για την ωρίμαση του δημιουργικού ταλέντου του Σαίξπηρ --καμία σχέση με την ταινία Anonymous). Το Σονέτο 18 δεν είναι απλώς μια αναφορά μέσα στο κείμενο, αλλά παίζει σημαντικό ρόλο στην πλοκή –η οποία κορυφώνεται καθώς ωριμάζει ο ποιητής και, μαζί του, και το σονέτο.

Υπήρχαν διάφορα εμπόδια: Ο συγγραφέας ακολουθούσε μια από τις παλιές μεταφράσεις του σονέτου στα γερμανικά (ναι, το βιβλίο είναι στα γερμανικά) όπου ο τρίτος και ο τέταρτος στίχος έχουν αντιμετατεθεί –μαζί τους και οι μαγιανθοί. Ακόμη, για τις δικές του δραματουργικές ανάγκες, διαφοροποίησε λίγο τη δομή των στροφών (κάνοντας το σονέτο να μη μοιάζει με το κλασικό σονέτο). Καθώς και κατά την εξέλιξη της ιστορίας γίνονται επιπλέον διάφορες δοκιμές και παραφράσεις, μαζί με τα σχετικά σχόλια, κριτικές και λογοπαίγνια, καμία από τις υπάρχουσες μεταφράσεις δεν ήταν αποδοτική. Έπρεπε να δώσω τη δική μου ερμηνεία, την οποία παραθέτω στη συνέχεια, αλλά όχι πριν αξιοποιήσω την ευκαιρία για ένα μεγάλο ευχαριστώ στον μέντορα των ποιητικών μου μεταφραστικών επιχειρημάτων (θξ, ν!):

Να πω πως μοιάζεις θέρους πρωινό;
—το ξεπερνάς σε ομορφιά και χάρη·
είναι θολό, χλομό, προσωρινό,
τους μαγιανθούς τ’ αγέρι θα τους πάρει.

Το μάτι το επουράνιο συχνά καυτό πυρώνει,
συχνά αντί χρυσό προβάλλει σκοτεινό,
σαν κάθε τι το όμορφο που τέλος μαραζώνει,
της μοίρας και της φύσης μας παιχνίδι ταπεινό.

Παντοτινό θα είναι το δικό σου καλοκαίρι
και τη δική σου ομορφιά για πάντα θα ζηλεύει.
Ποτέ δεν θα σ’ αρπάξει ο Χάρος απ’ το χέρι
όσο στον στίχο μου άφθαρτ’ η μορφή σου βασιλεύει.
Όσο υπάρχει άνθρωπος που ζει και ανασαίνει,
θα ζει και το τραγούδι μου για να σε ανασταίνει!

 

[psifio]

Τι ωραίο...

 

[azimuthios]

Όμορφο... και συγχαρητήρια, δόκτορα. Το βιβλίο είναι καλό; Το προτείνεις; Ενδιαφέρον ακούγεται σίγουρα.

 

[drsiebenmal]

Μα μπορεί να ξεχωρίσει κανείς (και) τα (πνευματικά) παιδιά του; :).

 

[tethtoril]

Το λατρεύω.

 

[tethtoril]

Να πω πως μοιάζεις θέρους πρωινό;
—το ξεπερνάς σε ομορφιά και χάρη·
είναι θολό, χλομό, προσωρινό,
τους μαγιανθούς τ’ αγέρι θα τους πάρει.

Το μάτι το επουράνιο συχνά καυτό πυρώνει,
συχνά αντί χρυσό προβάλλει σκοτεινό,
σαν κάθε τι το όμορφο που τέλος μαραζώνει,
της μοίρας και της φύσης μας παιχνίδι ταπεινό.

Παντοτινό θα είναι το δικό σου καλοκαίρι
και τη δική σου ομορφιά για πάντα θα ζηλεύει.
Ποτέ δεν θα σ’ αρπάξει ο Χάρος απ’ το χέρι
όσο στον στίχο μου άφθαρτ’ η μορφή σου βασιλεύει.
Όσο υπάρχει άνθρωπος που ζει και ανασαίνει,
θα ζει και το τραγούδι μου για να σε ανασταίνει!

Πάρα πολύ όμορφη μετάφραση.

 

[drsiebenmal]

Να είσαι καλά! :)

 

[drsiebenmal]

Κι εδώ, η απαγγελία από τον Πίτερ Ο Τουλ στην ταινία Venus (2006).

 

[daeman]

...
Να σε συγκρίνω με μια μέρα τού καλοκαιριού;
Είσαι γλυκύτερος εσύ και πιο ισορροπημένος.
Ταράζουν άνεμοι σφοδροί τα ανθύλλια τού Μαγιού·
Μικρή είν’ του θέρους η ζωή κι ο χρόνος μετρημένος.

Είναι φορές που τ’ ουρανού άγριο το μάτι καίει,
Άλλοτε η λάμψη του η χρυσή σβήνει απ’ τα μάγουλά του·
Κι όπως τυχαία κι άστατα πάντοτε η φύση ρέει,
Εκπίπτει κάθε τι όμορφο από την ομορφιά του.

Αλλά το αιώνιο θέρος σου ποτέ δε θα ξεφτίσει,
Την κατοχή τού κάλλους σου ποτέ σου δε θα χάσεις.
Ο Χάρος δε θα καυχηθεί στη σκιά του πως βαδίζεις,
Τον χρόνο μες σ’ αιώνιες γραμμές θα ξεπεράσεις.
Όσο μπορεί μάτι να δει και άνθρωπος να νιώσει,
Τόσο θα ζει και τούτο εδώ, ζωή για να σου δώσει.

William Shakespeare, «Τα Σονέτα», Gutenberg, 2016 (εισαγωγή-μετάφραση Λένιας Ζαφειροπούλου)

 

[pontios]

Interesting discussion and poem.

My two bob's worth, FWIW. None of the renditions seem to convey the meaning of the following line (assuming I'm interpreting it correctly):

By chance or nature's course untrimmed ..... κατά τύχη ή αλλαγή πορείας της φύσης, αφρόντιστη (ή απεριποίητη) .. κάπως έτσι μου ακούγεται; referring to declining beauty, fairness

 

[daeman]

Σε μετάφραση Ρώτα:

...τυχαία είτε πορεία της φύσης...

That's it.

...
By chance or nature's course untrimmed ..... κατά τύχη ή αλλαγή πορείας της φύσης, αφρόντιστη (ή απεριποίητη) .. κάπως έτσι μου ακούγεται; referring to declining beauty, fairness

By misfortune or by nature's planned out course.

* nature's changing course (8): i.e., the natural changes age brings.
http://www.shakespeare-online.com/sonnets/18detail.html


Untrimm'd refers to nature's course that changes us, not to fairness, not directly at least.
Untrimmed, i.e. unchanged, unalterable. I'd even go as far as unbridled, perhaps, but I think the actual meaning is that of inescapable.

 

[nickel]

Για λόγους προσωπικούς δεν θα σχολιάσω τη μετάφραση της Λένιας. Τους συγκεκριμένους δύο στίχους (And every fair from fair sometimes declines / By chance or nature's changing course untrimm'd) τους είχα κάποτε αποδώσει σε μια πρόχειρη μετάφραση που έκανα:

Και καθετί το όμορφο χάνει την ομορφιά του,
μια κι έτσι το θελήσανε η μοίρα και η φύση.