Η αγαπητή Αλεξάνδρα εύστοχα επισήμανε το πρόβλημα και χαίρομαι για το ευαίσθητο γλωσσικό αισθητήριο όλων των συνεργατών. Ασφαλώς οι περιπτώσεις που επισημάνθηκαν δείχνουν ότι ο σχηματισμός των θηλυκών εθνωνυμικών είναι ρευστός και δεν καθορίζεται από έναν μόνο παράγοντα.
Ποιοι παράγοντες επηρεάζουν το παραγωγικό επίθημα του θηλυκού;
α) Η παλαιότητα: Τα παλαιά θηλυκά εθνωνυμικά συνήθως σχηματίστηκαν με το επίθημα -ίς, -ίδος (> -ίδα): Αγγλίδα, Γαλλίδα, Ελληνίδα, Ιταλίδα, Αμερικανίδα, Ρωσίδα - επομένως, η Αμερικανίδα επιθετικός, η Γαλλίδα διαιτήτρια (αν επιμείνουμε στα ποδοσφαιρικά...).
β) Το αρσενικό: Αν το αντίστοιχο αρσενικό σχηματίστηκε με μόρφημα επιθέτου, το θηλυκό ακολουθεί ακριβώς το ίδιο σχήμα: Αυστριακός - Αυστριακή (από επίθ. αυστριακός), Ισραηλινός - Ισραηλινή (με επίδραση τού γαλλικού), Αιγύπτιος - Αιγύπτια, Μαροκινός - Μαροκινή, Χιλιανός - Χιλιανή, αλλά Αργεντίνος - Αργεντίνα (κατά προφύλαξη, για να μη συμπίπτει με το όνομα της χώρας - αμφότεροι οι τύποι αποφεύγονται στον επίσημο γραπτό λόγο) κτλ.
γ) Ο δίαυλος εισόδου στην Ελληνική: Διάφορα μορφήματα, που αρχικώς απαντούν σε ξένης προελεύσεως εθνωνυμικά, συναντώνται με αναλογική επέκταση και σε άλλα: Εγγλέζος - Εγγλέζα (ήδη μεσν., από τα Ιταλικά), Κινέζος - Κινέζα, Γιαπωνέζος - Γιαπωνέζα (λαϊκός σχηματισμός σε -έζος, ενώ το επίσημο Ιάπωνας, που κατ' εξοχήν χρησιμοποιείται στον λόγο, είναι δύσκαμπτο στον σχηματισμό θηλυκού), Φιλιππινέζος - Φιλιππινέζα κτλ.
δ) Τα νεότερα σχήματα είναι μικτά. Ορισμένα είναι ομαλά (π.χ. Ιρλανδός - Ιρλανδή, Φινλανδός - Φινλανδή, Καναδός - Καναδή), ενώ άλλα παρουσιάζουν μορφολογική διάκριση (π.χ. Σουηδός - Σουηδέζα, Νορβηγός - Νορβηγίδα, Κορεάτης - Κορεάτισσα). Όσα σχηματίστηκαν με λαϊκά επιθήματα έχουν πάντοτε τη μέγιστη επιθηματική απόσταση με την επακόλουθη αδυναμία να σχηματίσουν γενική πληθυντικού στο θηλυκό (π.χ. Σέρβος - Σέρβα, Τούρκος - Τουρκάλα, Βούλγαρος - Βουλγάρα).
Συνεπώς, η καθιέρωση ορισμένου τύπου για το θηλυκό δεν υπακούει πάντοτε στον ίδιο κανόνα. Επειδή το αρσενικό χρησιμοποιείται ως επίκοινος τύπος, ορισμένα θηλυκά εθνωνυμικά δεν απαντούν σε κάθε κειμενικό χώρο, ώστε να δοκιμαστεί η χρήση τους σε όλες τις πτώσεις. Ως εκ τούτου, είναι λογικό ότι μερικά μορφολογικά σχήματα παραμένουν εκκρεμή. Κάποτε αυτό είναι εμφανές μόνο στον πληθυντικό, π.χ. οι Πολωνές/-ίδες/-έζες αθλήτριες.
Εν πάση περιπτώσει, οι τύποι η Φινλανδή πρωθυπουργός, η Καναδή τραγουδίστρια είναι εξίσου σωστοί με τους σχηματισμούς η Αμερικανίδα ηθοποιός και η Γερμανίδα χορεύτρια.
Ολοκληρώνοντας, ας μου επιτραπεί να πω ότι ο εκφωνητής τού αγώνα θα είχε σοβαρό πρόβλημα, αν η μία από τις γυναικείες ομάδες προερχόταν από τη Μογγολία. :)
