Δηλαδή το μόνο που σε ενοχλεί αυτή τη στιγμή στην Ελλάδα είναι ότι υπάρχουν πολλές ξένες λέξεις στη γλώσσα; Είσαι πολύ ευτυχισμένος άνθρωπος :)
Ουδέποτε έχω πει τέτοιο πράγμα. Αναφέρω μεγαλύτερα προβλήματα και τη σχέση τους με τις επαόριστον αναφομοίωτες ξένες λέξεις. Για να αναλύσεις το δάσος πρέπει να αναλύσεις και το δένδρο.
Δεν ξέρω από πού έβγαλες αυτό το συμπέρασμα, αλλά εργασία και έργο σημαίνει εργασία και έργο, όχι λαμογιά ή ρουσφέτι. Ο λόγος ενδεχομένως που συχνά προτιμάται το project είναι η πολυσημία της λέξης έργο στα ελληνικά, που μπορεί να σημαίνει work, oeuvre, project, deed, act, task, undertaking, works και άλλα που είμαι σίγουρη ότι ξεχνάω τώρα.
Δεν μίλησα για "σημασία" αλλά για "συσχετισμό".
Εμένα τουλάχιστον δεν μου έχει τύχει να μην καταλάβει κάποιος τι εννοώ με την "εργασία" ή το "Έργο". Και όση περιφραστικότητα θέλει η "εργασία - Έργο" θέλει και το "project": long-term project (μακροπρόθεσμη εργασία), school project (σχολική εργασία), ten-minute project (δεκάλεπτη εργασία), κλπ… Τυχαίνει να έχει και τον ίδιο αριθμό γραμμάτων χωρίς να χρειάζεται να αλλάξεις αλφάβητο για να το γράψεις. Αλλά έστω, αφού έχουμε μάθει τόσο καλά πια το ρημάδι το "project", γιατί δεν το γράφουμε "πρότζεκτ" επιτέλους και να κάνουμε τη ζωή μας πιο εύκολη;
Η λέξη design χρησιμοποιείται στα ελληνικά κυρίως για το βιομηχανικό σχεδιασμό, και αυτό έχω την εντύπωση πως γίνεται μόνο στην καθομιλουμένη, άντε και στο χώρο της γραφιστικής και των συναφών τεχνών. Χρησιμοποιείται δηλαδή όπως γίνεται συχνά σε μια περίπτωση όπου η ελληνική απόδοση είναι μακρινάρι, και μας εξυπηρετεί η συντομότερη εκδοχή της.
Και στα αγγλικά το "design" κυρίως για "industrial design" χρησιμοποιείται, όπως εδώ, με πολλές πρόσθετες χρήσεις (plan, "intellectual-design", print, intention, pattern, process κλπ). Σχεδόν όπως χρησιμοποιούμε και εμείς το "σχέδιο" δηλαδή. Δεν βλέπω όμως ο Αγγλόφωνος να γράφει "σχέδιο" πουθενά για μεγαλύτερη σαφήνεια.
Από την άλλη, πώς εξηγείς το "graphic designer" που αντικαθιστά το "γραφίστας"; Πιο από τα δυο είναι πιο δύσκολο στην προφορά, πιο μακρινάρι και που χρειάζεται να αλλάξεις και γραμματοσειρά για να το γράψεις; Κι'ομως…
Αν είχε αφομοιωθεί το "design" θα ήταν "ντιζάιν" (αρχικά τουλάχιστον). Κάτι που αρχίσαμε κάποια στιγμή να κάνουμε πριν 10-20χρονια αλλά μετά το γυρίσαμε πάλι στο αναφομοίωτο "design". Γιατί;
Αν αρχίζαμε να γράφουμε "ντιζάιν" και λέω τώρα…. "ντιζανάρω" - "ντιζανάς" πάλι θα συσχετίζαμε τον προϊόν με τον νεοέλληνα για τον οποίο δεν έχουμε καλή γνώμη γενικότερα. Μεγάλο ρόλο βέβαια παίζει και η δημόσια παιδεία που δεν σε μαθαίνει τι είναι ο "σχεδιαστής" αλλά ούτε και τι είναι "designer".
Δηλαδή ο ξένος αγοραστής θα προτιμούσε να του λέμε skhedio, καθώς αυτό αυτομάτως θα έδινε αξία στο πωλούμενο προϊόν; Όταν μια επιχείρηση αγοράζει κάτι, σκέφτεται αν μπορεί να το χρησιμοποιήσει για να αυξήσει τα κέρδη της, και τα υπόλοιπα είναι ψιλά γραμματα. Ουδόλως τα αφορά τα διάφορα διευθυντικά στελέχη αν θα πεις shkedio ή Vangelis.
Ο ξένος ομιλητής θέλει να αγοράσει κάτι ελληνικό από την Ελλάδα και όχι κάτι που προσποιείται ότι είναι παγκόσμιο. Για τον ίδιο λόγο δηλαδή που αγοράζει Ιταλικό από την Ιταλία και Γερμανικό από την Γερμανία. Ο ξένος αγοραστής θα κάνει το ελληνικό προϊόν παγκόσμιο και όχι αυτός που το παράγει-πουλάει.
Ο ξένος παίρνει άσχημη εικόνα όταν βλέπει πως το όνομα του επαγγέλματός σου και του προϊόντος σου δεν έχει καν αφομοιωθεί στην καθομιλούμενη (μεταξύ Ελλήνων). Είσαι δηλαδή για αυτόν σε φάση μίμησης και… "ευχαριστώ, δεν θα πάρω". Για τον ίδιο λόγο εμείς βρίσκουμε αστεία την γιαγιά από το χωριό στην διαφήμιση που μιλάει με "εξελιγμένες λέξεις" και "αγγλικούρες".
Δυστυχώς ο ξένος αυτή τη στιγμή μας βλέπει παρακατιανούς (γιαγιάδες απ΄το χωριό) και εμείς τον επιβεβαιώνουμε. Φυσικά και θα του μιλήσουμε του ξένου αγγλικά στη διαφήμιση, αλλά αν του πούμε και ένα "εμείς είμαστε το Ελαιόλαδο" θα το εκλάβει ως θράσος και αυτοπεποίθηση και θα το ψάξει όπως ψάχνουμε και εμείς το "wir leben autos".
Εγχώρια μέχρι τώρα τα σχετικά λίγα ελληνικά προϊόντα τα βάφτιζες ξένα ή απλά εισήγαγες ξένα. Οι ανύπαρκτες εξαγωγές και η μη παραγωγή-κατανάλωση ελληνικών προϊόντων είναι κάτι που κατέληξε στην χρεοκοπία. Οπότε, μήπως οι επιχειρήσεις και τα διευθυντικά στελέχη πρέπει να αρχίσουν να διαβάσουν τα "ψιλά γράμματα" που λες, γιατί… "πού πήγαν τα λεφτά;" ; Να μπορούμε δηλαδή να πουλήσουμε το ελληνικό προϊόν στον Ελληνα (στα Ελληνικά) και να του πούμε έμμεσα ότι το Ελληνικό είναι καλό και μπορεί και πουλάει στην γλώσσα του; …Και γιατί όχι, να πετάμε που και που την ελληνικούρα μας στον ξένο να ψαρώνει (…και όχι σαν skhedio… αλλά σαν ΣΧΕΔΙΟ!).
Νομίζω ότι οι σκέψεις σου όπως τις διατυπώνεις παραπάνω δε λαμβάνουν καθόλου υπόψη το πώς λειτουργεί μια γλώσσα, και πώς δανείζεται ξένες λέξεις, όπως επίσης δε λαμβάνουν καθόλου υπόψη το εκάστοτε περικείμενο, που παίζει και το σπουδαιότερο ρόλο.
Ο δανεισμός είναι κάτι απόλυτα φυσιολογικό και υγιές και δεν προσποιούμαι ότι είμαι γλωσσολόγος… Αλλά όταν μετά από 30χρονια επιμένεις να γράφεις κάτι με λατινική γραμματοσειρά και να το κρατάς αναφομοίωτο, υπάρχει ένα "θέμα" που κρύβεται κάτω από τα άλλα που αναφέρεις και αυτό δεν είναι ο δανεισμός αλλά η μίμηση. Η κοινωνική και η οικονομική αυτοπεποίθηση ενός λαού επηρεάζει μεταξύ άλλων και τη γλώσσα του. Πώς θα μπορούσε να είναι αλλιώς;
