ο φυγάς, του φυγά ή του φυγάδα;

nickel

Administrator
Staff member
Στα λεξικά μας έχουμε μια ποικιλία με απ' όλα.

Μείζον, ΝΕΛ Κριαρά, ΛΝΕΓ, Σχολικό: ο φυγάς, του φυγάδος.
Όλα πλην του ΝΕΛ έχουν και λήμμα ο φυγάδας, το οποίο στη γενική μάς δίνει του φυγάδα, οπότε δέχονται κι αυτή τη γενική. Το θηλυκό όμως μένει στο λόγιο: της φυγάδος.

Πάμε παρακάτω:
Στο Μείζον και στο ΝΕΛ: ο φοροφυγάς, του φοροφυγάδος.
Στο ΛΝΕΓ: ο φοροφυγάς, του φοροφυγάδα και του φοροφυγάδος.

Πάμε στα Ηλεκτρονικά με κλίσεις.
Η Ελληνομάθεια (ίδια και στον φοροφυγάδα):
ο φυγάδας, ο φυγάς (κ. λόγ.) / του φυγάδα, του φυγάδος (κ. λόγ.) / το φυγάδα
οι φυγάδες / των φυγάδων / τους φυγάδες, τους φυγάδας (λόγ.)

(Στο τελευταίο το παρασοβάρεψε...)
Το Λεξισκόπιο:
ο φυγάς / του φυγά & φυγάδος (λόγ.) / το φυγά
οι φυγάδες / των φυγάδων / τους φυγάδες

Οι τύποι του φυγάδα / τον φυγάδα υπάρχουν μόνο στο ο φυγάδας.

Τέλος, στο ΛΚΝ: φυγάς ο O1.
Κακή συνήθεια να μη λέει στο λήμμα δύο λόγια παραπάνω. Να βεβαιωθούμε ότι δεν είναι και λάθος. Ο1 είναι το πρότυπο με το οποίο κλίνεται ο ψωμάς (του ψωμά). Άρα και ο φυγάς, του φυγά. Και αφού ξέχασαν να φτιάξουν λήμμα ο φυγάδας, δεν υπάρχει και γενική του φυγάδα!
Υπάρχει όμως ο φοροφυγάς και ο φοροφυγάδας, γενική του φοροφυγά και του φοροφυγάδα.

Στο ΛΝΕΓ (και στο Σχολικό) υπάρχει πλαίσιο με σημείωση που λέει ότι ο φυγάς, ο φοροφυγάς, ο μιγάς και ο νομάς σχηματίζουν τις πλάγιες πτώσεις του ενικού με μία επιπλέον συλλαβή (του φυγάδα/-ος, του νομάδα/-ος, τον μιγάδα), ενώ η γενική του θηλυκού σχηματίζεται πάντοτε σε –ος: της φυγάδος, της μιγάδος. Κατακεραυνώνουν (με θαυμαστικό) τα του φυγά, τον φυγά.

Στο ΛΚΝ έχουμε ο νομάδας (του νομάδα) αλλά ο μιγάς Ο1 (άρα του μιγά). Στο Μείζον: ο νομάς, του νομάδος και ο μιγάδας, του μιγάδα. Στο ΝΕΛ ο μιγάς, του μιγάδος και οι νομάδες (χωρίς ενικό — αν περιφέρεσαι από τόπο σε τόπο είσαι ένας από τους νομάδες).

Στο διαδίκτυο τι γίνεται; Με τον πιο σπάνιο μιγάδα και νομάδα οι περισσότεροι προτιμούν το τρισύλλαβο, δεν έχει έρθει ακόμα σοβαρή φαγωμάρα (δεν έχει φαγωθεί η τρίτη συλλαβή). Αλλά με τον φυγάδα υπάρχει μια σαφής υπεροχή εκείνων που λένε του φυγά, τον φυγά, του φοροφυγά, τον φοροφυγά. Ο κόσμος επηρεάζεται από την ονομαστική, όχι από τον πληθυντικό — τι φαγάς, τι φυγάς.

Τρελοκομείο; Ε, ναι. Τι κάνουμε; Να τα ισοπεδώσουμε; Ο φυγάδας, ο μιγάδας, ο νομάδας — του φυγάδα, του μιγάδα, τον νομάδα. Ο φοροφυγάδας, του φοροφυγάδα. (Βλέπω να έρχεται, στο πρότυπο η γραμματέα, της γραμματέας, και η νομάδα, της νομάδας — γιατί να διαφέρει από την ομάδα;)

Ή να τα αφήσουμε όλα να αναπνέουν ελεύθερα;




Στον Ριζοσπάστη: «Ο άνθρωπος έχει μεγαλύτερη σημασία από τον λευκό άνθρωπο, τον μιγά άνθρωπο, τον μαύρο άνθρωπο», διακήρυττε ο Χοσέ Μαρτί. (Man means more than white man, mulatto or black man.) Για να μας μείνει κι αυτή η μόρφωση.
 

Palavra

Mod Almighty
Staff member
Στον Ριζοσπάστη: «Ο άνθρωπος έχει μεγαλύτερη σημασία από τον λευκό άνθρωπο, τον μιγά άνθρωπο, τον μαύρο άνθρωπο», διακήρυττε ο Χοσέ Μαρτί. (Man means more than white man, mulatto or black man.) Για να μας μείνει κι αυτή η μόρφωση.
Μεταφραστικό: Δε θα ήταν ακριβέστερο κάτι του τύπου «άνθρωπος σημαίνει πολύ περισσότερα από λευκός, μιγάς ή μαύρος»;
 

nickel

Administrator
Staff member
Πολύ σωστά. Και για την ακρίβεια είπε:
Hombre es más que blanco, más que mulato, más que negro. Cubano es más que blanco, más que mulato, más que negro.
Ο άνθρωπος είναι κάτι παραπάνω από λευκός, παραπάνω από μιγάδας, παραπάνω από μαύρος. Ο Κουβανός κ.λπ.
 

drsiebenmal

HandyMod
Staff member
Α, και για να δείξουμε σε ποια δεκαετία της προηγούμενης χιλιετίας ανήκομεν:

Η αρχή από τα επεισόδια του φυγά (δεν το έλεγε κανείς αλλιώς...)

 

Thanasis_P

New member
Αρκετά από τα μονοκατάληκτα αυτής της κατηγορίας έχουν σχεδόν ουσιαστικοποιηθεί και γι' αυτό ακολουθούν τη γραμμή των παρόμοιων ουσιαστικών (ο παπάς, ο χαλβάς κτλ, που στον πληθυντικό καταλήγουν όπως και τα επίθετα [-άδες]). Νομίζω ότι η απλουστευμένη δισύλλαβη γενική έρχεται πιο εύκολα στο στόμα ακόμη κι εκείνων που την κατακεραυνώνουν!
 

nickel

Administrator
Staff member
Διαβάζω στα Νέα για τον γιατρό του Μαουτχάουζεν που οι γερμανικές αρχές αποφάσισαν να κλείσουν το φάκελό του και λέει:
«Οι Αρχές έκλεισαν και επίσημα τον φάκελο του φυγά γιατρού έπειτα από δεκαετίες αναζήτησής του».

Ευκαιρία να δω πού βρίσκονται τα πράγματα μ' αυτή τη λέξη:
ο φυγάς 198 ευρήματα στις εφημερίδες Βήμα, Νέα, Καθημερινή, Ελευθεροτυπία, Έθνος
ο φυγάδας 6
του φυγά 70
του φυγάδα 40
τον φυγά 24
τον φυγάδα 27


Μοιρασμένα πράγματα.
 
Top