Hospital (αρχική έννοια)

Ψάχνω την ελληνική μετάφραση του hospital στην αρχική έννοια της λέξης.

http://en.wikipedia.org/wiki/Royal_Hospital_Chelsea

Όπως είναι φανερό, δεν πρόκειται για νοσοκομείο εδώ – αυτό μοιάζει σε γηροκομείο, αλλά όχι εντελώς. Έχετε “sheltered accommodation” στην Ελλάδα; Το πιο πολύ μοιάζει με το “sheltered accommodation”.

Πραγματικά, το Royal Hospital Chelsea είναι πολύ καλό παράδειγμα.

Αν κοιτάξουμε την ετυμολογία του hospital, δεν έχει καμιά σχέση με την έννοια της αρρώστιας. Η λέξη “hospes, hospitis” αντιστοιχεί σε πολύ μεγάλο βαθμό με τη δική σας λέξη «ξένος».

Οίκος ευγηρίας ή γηροκομείο για στρατιώτες για το συγκεκριμένο που αναφέρεις. Για την απόδοση σε αυτή την περίπτωση ψάχνεις ή γενικότερα για την έννοια του hospice;

Ζητώ προκαταβολικά συγγνώμη για την παρακάτω φλυαρία, αλλά μου άρεσε το θέμα.

Το λατινικό hospes (=ο ξένος, δηλαδή ο φιλοξενούμενος) έδωσε το επίθετο hospitalis (=ξένιος, σχετικός με τη φιλοξενία). Το ουδέτερο του επιθέτου, hospitale (hospitale cubiculum), ήταν ο ξενώνας. Η λέξη αυτή, μέσω ισπανικών και γαλλικών, έδωσε το hostel και το hotel (το γαλλικό hôtel-Dieu σημαίνει ακόμα νοσοκομείο). Επίσης, από το λατινικό hospitium, που αρχικά σήμαινε φιλοξενία και στη συνέχεια ξενώνας, φτιάξαμε στα ελληνικά το ὁσπίτιον με τη σημασία «οικία» και γρήγορα μας έδωσε το σπίτι.

Hospital στα αγγλικά σήμαινε αρχικά ξενοδοχείο, πανδοχείο· γύρω στον 15ο αιώνα πήρε τη σημασία του ασύλου (του πτωχοκομείου ή του γηροκομείου), όπως ήταν το Royal Hospital Chelsea ή το Greenwich Hospital, και τον 16ο αιώνα πήρε τη σημασία του νοσοκομείου. Η σημασία της φιλοξενίας διατηρείται στις λέξεις hospitality και hospitable.

Στα ελληνικά τα νοσοκομεία στα χρόνια του Ιουλιανού του Παραβάτη ονομάζονταν ξενώνες και ξενοδοχεία. Διαβάζω ότι ο πρώτος που χρησιμοποίησε τη λέξη νοσοκομείο με τη σημερινή της σημασία ήταν ο άγιος Ιερώνυμος, στα λατινικά (nosocomium). Ενδιαφέρουσες πληροφορίες έχει και στην Καθολική Εγκυκλοπαίδεια.

Τώρα πώς θα μεταφράζαμε το Hospital στα Royal Hospital Chelsea ή το Greenwich Hospital; Προτείνω τη λέξη άσυλο ή τη λέξη ίδρυμα (αλλά προτιμώ την πρώτη). Ωστόσο, όπως λέει η Leximaniac, τα συγκεκριμένα ήταν γηροκομεία.

Άσυλο = φιλανθρωπικό ή νοσηλευτικό ίδρυμα που προορίζεται για στέγαση, διατροφή, ιατροφαρμακευτική περίθαλψη κ.λπ. φτωχών, αρρώστων, αναπήρων ή γερόντων.

Να προσθέσω στο χορταστικότατο σχόλιο του Νίκελ ότι στη μεσαιωνική ελληνική μπήκε και η λέξη σπιτάλι, που διατηρείται σήμερα στις ονομασίες δύο κοινοτήτων, μίας στη Μεσσηνία και μίας στη Λεμεσό.

ΥΓ Στα σπιτάλια γίνεται μνεία και σ' ένα άρθρο του Τιπούκειτου (http://neostipoukeitos.wordpress.com/2009/05/14/%CE%B5%CE%BB%CE%BB%CE%B7%CE%BD%CE%BF%CE%B3%CE%B1%CE%BB%CE%BB%CE%B9%CE%BA%CE%BF%CE%B9-%CE%B4%CE%B9%CE%B1%CE%BB%CE%BF%CE%B3%CE%BF%CE%B9-%CE%B5%CE%BD%CE%B7%CE%BC%CE%B5%CF%81%CF%89%CF%83%CE%B7/ — συγκεκριμένα στα σχόλια), το οποίο θα μπορούσε να δώσει και πολλή τροφή στο δικό μας νήμα με τις γαλλικές λέξεις στην ελληνική.

Δηλαδή, για να καταλάβω, για την απόδοση του hospice προτείνετε την απόδοση σπιτάλι; Ρωτάω γιατί είναι μια λέξη που μας πονοκεφαλιάζει όταν, ειδικά σε κείμενα για άτομα με καρκίνο, αναφέρεται ως η μόνη λύση.

Εεε, όχι... Έγω ανέφερα το σπιτάλι ως συμπλήρωμα στα ιστορικά στοιχεία που παρέθεσε ο Νίκελ.

Καλημέρα σας. Ωραία. Μικρό συμπλήρωμα, λοιπόν: οι Hospitallers (Knights Hospitaller), δηλαδή οι Ιωαννίτες Ιππότες ή Ιππότες της Μάλτας, μετάγραφονται σε «Σπιταλιώτες» ή «Οσπιτάλιοι» — ή και «Οσπιταλιέροι» (από το γαλλικό Ordre des Hospitaliers).

Για το hospice, η γρήγορη μετάφραση ξέρω ότι είναι ξενώνας που ακολουθείται από κάτι περιγραφικό, π.χ. παρηγορητικής φροντίδας ή το πιο φλύαρο που μόλις είδα: Ξενώνας Ανακουφιστικής Φροντίδας και Παρηγορητικής Αγωγής (Hospice). Να κάνουμε νήμα;

Έχω δει επίσης και το ακόμη πιο ουδέτερο «Μονάδα«, π.χ. Μονάδα φροντίδας ηλικιωμένων.

Θαύμα, ευχαριστώ πολύ.

Να απαντήσω στην ερώτηση της Leximaniac, ζητούσα (μεταξύ άλλων) μια λέξη που να περιγράψει το Royal Hospital Chelsea, και μου την έδωσε ο Νίκελ: άσυλο.