trance film

[fofoka]

Στο ίδιο, πάντα, κινηματογραφικό πνεύμα:

"For example, Martina Attile's Dreaming Rivers (1998), with its deathbed visions of a woman who has emigrated to London from the West Indies, has precedents in Deren's trance films."

Στο site:

http://www.lafilmforum.org/past/fall2005/11_6/11_6.html

βρίσκω τις εξής πληροφορίες:

"Working out of the traditions of amateur cinemas created in the 1930s, Maya Deren created one of the most important of avant-garde genres, the Trance film, in which the protagonist undergoes a quest for psycho-sexual self-knowledge. Exponents of the form made Los Angeles the center of avant-garde cinema in the late 1940s, until Stan Brakhage created the next important mode, the lyrical film made entirely from the protagonist's perspective."

Υπάρχει ελληνική απόδοση του όρου;

 

[Ambrose]

Μια μορφή σουρρεαλιστικού κιν/φου είναι ουσιαστικά, αλλά δεν ξέρω για πιο συγκεκριμένη απόδοση.

 

[nickel]

Προτείνω: ταινίες «έκστασης» (trance). Το είδος είναι ελάχιστα γνωστό στην Ελλάδα. Γράφει η «Ε»:

Για τους σινεφίλ όμως, το γεγονός που ξεχωρίζει στο φετινό «Videodance» είναι το αφιέρωμα στην πρόωρα χαμένη Μάγια Ντέρεν (1917-1961). Για πρώτη φορά θα παρουσιαστεί στην Ελλάδα το σύνολο του έργου της (με μουσική επένδυση). Η Ντέρεν είναι μία από τις μυθικές μορφές της αβάν γκαρντ της αμερικανικής τέχνης των δεκαετιών '40 και '50, για πολλούς η μητέρα του αμερικανικού πειραματικού κινηματογράφου.​

Η αγγλική Britannica γράφει για την Deren:

[...] Deren appeared as the protagonist and used imaginative editing and camera techniques to express a trance state in which time and space are transformed.​

Ωστόσο, ο Πάπυρος τη σνομπάρει.

 

[Ambrose]

Εδώ, μπορείτε να δείτε ένα από τα πιο γνωστά trance φιλμ της, για να πάρετε μια ιδέα του τι είναι ακριβώς.

 

[Ambrose]

Ρίξτε και μια ματιά σ' αυτό και τα ξαναλέμε.

 

[nickel]

Αφού απέρριψα τη σκέψη να το μεταγράψουμε σε «τρανς» για να μην μπερδευόμαστε σε άλλα χωράφια, προβληματίστηκα μήπως θα έπρεπε να γίνει «ονειρική έκσταση» ή «υπνωτική έκσταση». Δυστυχώς, δεν υπάρχει αμφίδρομη αντιστοιχία trance = έκσταση, αφού υπάρχουν και τα ecstasy και rapture. Νομίζω όμως ότι, αν δοθεί το αγγλικό, μπορούμε να ξεφύγουμε με τη λιτή απόδοση.

 

[Ambrose]

Ο λόγος που το είπα είναι επειδή το trance δεν είναι πάντα "έκσταση" με την συνηθισμένη έννοια, δηλ. μπορείς κάλλιστα να είσαι σε τρανς και να έχεις επίγνωση του περιβάλλοντός σου (π.χ. όταν χαζεύεις ψιλοϋπνωτισμένος έξω απ΄το παράθυρο ή στην υπναγωγική φάση). Από την άλλη, δεν μου έρχεται και κάτι άλλο που θα μπορούσε να καλύπτει όλα αυτά που είναι το trance.

 

[fofoka]

Νομίζω ότι θα βάλω αυτό το: "ταινίες έκστασης (trance)" που πρότεινε ο nickel. Σας ευχαριστώ πολύ.

 

[Ambrose]

Εγώ θα το έλεγα "ταινίες υπναγωγίας" και θα άφηνα και το Αγγλικό.

 

[nickel]

Φοβάμαι ότι έτσι θα πηγαίναμε από το χαλαρό του υπερωνύμου στο περιοριστικό του υπωνύμου (hypnagogia), που, σε πολλές περιπτώσεις, δεν θα ήταν και ακριβές.

 

[Ambrose]

Δεν ξέρω, Νίκελ. Το θεωρώ ακριβέστατο. Η υπναγωγική κατάσταση (που είναι trance) είναι πολύ κοντά σ' αυτό που βλέπεις στο Meshes of the Afternoon. To ζητούμενο είναι τι ακριβώς εννοεί όταν λέει trance εδώ.

"Deren and husband Alexander Hammid worked without a script, played all the roles themselves, and built the film out of the repetition of a dream experienced by Deren's character. Most often described as a "trance film" or a "dream film," Meshes derives its power from increasingly charged imagery that turns ordinary household props into signs of sexual desire and self-annihilation..."


"The phenomenon of the hypnagogic hallucinations which occur in this period are characterized by a slideshow of highly condensed, discontinuous, and bizarre imagery of faces, figures, animals, print and writing. Also accompanying this is often hearing one’s name being whispered, hearing music, and undergoing temporary physical paralysis (4, 7). These visual, auditory, and physical stimuli, have been known to cultivate intuition, bring flashes of inspiration, and offer creative insight to those who experience them (1). During this fleeting psycho-physical state, people report randomly occurring visual and auditory experiences which are relatively more disconnected and short-lived when compared to dreams characteristic of REM sleep. Hypnagogia is in fact very common, occurring in 72 to 77 percent of the population, many are unaware of the phenomena (1)."


"Η υπναγωγία περιγράφει έντονες ονειρικές, ακουστικές, οπτικές ή απτές αισθήσεις που συχνά συνοδεύονται απο υπνοπαράλυση. Οι υπναγωγικές εμπειρίες συχνά σχετίζονται με την μεταβατική περίοδο από την κατάσταση εγρήγορσης στον ύπνο."

 

[nickel]

Λες: «υπναγωγική κατάσταση (που είναι trance)». Δεν είναι συνώνυμα, η υπναγωγική κατάσταση είναι είδος εκστατικής κατάστασης. Αυτό εννοώ όταν λέω ότι πάμε σε υπώνυμο. Το trance δεν έχει να κάνει μόνο με ύπνο και δεν θα ήταν σωστό να περιορίσουμε τις ταινίες αυτού του είδους σε μία κατάσταση — ακόμα κι αν ήμασταν βέβαιοι ότι όλες όσες γυρίστηκαν έχουν να κάνουν με υπναγωγικές καταστάσεις.

 

[Ambrose]

Kαταρχήν, δεν ξέρω αν υπάρχει όρος "εκστατική κατάσταση" με αυτή την έννοια. Σήμερα αλλά και γενικότερα, η λέξη έκσταση πηγαίνει εντελώς αλλού και γι' αυτό δεν μπορούμε να τις πούμε "ταινίες έκστασης". Σε καμία περίπτωση κατά τη γνώμη μου.

Ο λόγος που είπα ότι πρέπει να καταλάβουμε τι εννοείται με τον όρο "trance" εδώ, είναι ότι το trance είναι σαν όρος πολύ ευρύς και περιλαμβάνει πάρα πολλά πράγματα. Αν κοιτάξεις το άρθρο της Wikipedia για παράδειγμα που αναφέρεται σε trance conditions, θα δεις ένα σωρό διαφορετικές καταστάσεις, οι οποίες αμφιβάλλω αν μπορούν να αποδοθούν στα Ελληνικά με μία μόνο και πάντα την ίδια λέξη. Εμείς πρέπει να διακρίνουμε τι ακριβώς σημαίνει, δεδομένου ότι στα Ελληνικά δεν υπάρχει ισοδύναμο. Υπάρχει; Και ο λόγος που έδωσα τους αρχικούς συνδέσμους ήταν ακριβώς γι' αυτό το λόγο: trance δεν είναι απαραιτήτως έκσταση, αλλά ούτε και εκστατική κατάσταση.

Σύμφωνα με το Free Dictionary:
Trance
1. A hypnotic, cataleptic, or ecstatic state.
2. Detachment from one's physical surroundings, as in contemplation or daydreaming.
3. A semiconscious state, as between sleeping and waking; a daze.


Τέλος, οι ίδιες ταινίες ονομάζονται και "dream films", το οποίο εδώ θεωρώ ότι βοηθάει γιατί περιορίζει σημαντικά το πεδίο των πιθανών ερμηνειών (μιλώντας και για υπναγωγία).

 

[nickel]

Ας δούμε αν θα έχουμε και άλλες γνώμες (για να μην καταθέτω τώρα κι άλλα επιχειρήματα). Μια γενναία προσέγγιση για τη μετάφραση του trance θα ήταν ο όρος «ενδιάμεση κατάσταση» (πώς λέμε «μεταξύ ύπνου και ξύπνιου»;), ο οποίος και περιγραφικός είναι και ακριβής και ετυμολογικά ορθός (trance = διάβαση, διέλευση). Αλλά...