material
- Thread starter unique
- Start date
Ο λόγος που δεν ήθελα να χρησιμοποιήσω το "μορφικός" είναι επειδή έτσι το Άγιο Πνεύμα χαρακτηρίζεται ως μορφή και όχι ως κάτι που έχει πλήρη υπόσταση. Θεωρητικά οι μορφές προϋπήρχαν δυνάμει στο νου του δημιουργού, δηλαδή στο δημιουργικό του σχέδιο πριν την αρχή της δημιουργίας. Γενικότερα οι μορφές αυτές καθαυτές θεωρούνται ως κάτι ατελές, ως κάτι που χρειάζεται κάποιον άλλο παράγοντα όπως η ύλη ή η ψυχή ώστε ο συνδυασμός των δύο να δώσει κάτι που δεν είναι πλέον δυνάμει αλλά "ενεργεία". Χρησιμοποίησα πιο πάνω το "τυπικός" με την έννοια του παρακάτω παραδείγματος:
"Ο άνθρωπος είναι το υλικό ή ουσιαστικό (material) αντικείμενο της ψυχολογίας. Το τυπικό (formal) αντικείμενο της ψυχολογίας είναι τα νοητικά φαινόμενα".
Φαντάζομαι ωστόσο ότι είναι δυνατό να υπάρξει αντίλογος στα παραπάνω.
"Ο άνθρωπος είναι το υλικό ή ουσιαστικό (material) αντικείμενο της ψυχολογίας. Το τυπικό (formal) αντικείμενο της ψυχολογίας είναι τα νοητικά φαινόμενα".
Φαντάζομαι ωστόσο ότι είναι δυνατό να υπάρξει αντίλογος στα παραπάνω.
rogne
¥
unique, ο nickel έχει δίκιο: μορφικός και υλικός. Επειδή απ' ό,τι καταλαβαίνω έχεις να κάνεις με θωμιστική θεολογία, οι περισσότεροι τεχνικοί όροι έχουν άμεση ή λιγότερο άμεση σχέση με τη μεσαιωνική αριστοτελική ορολογία. Δεν γίνεται να παρακάμψεις εδώ το αριστοτελικό ζεύγμα "μορφή-ύλη". Ο διαχωρισμός αυτός άλλωστε είναι πάντα αναλυτικός στον αριστοτελισμό: δεν γίνεται να υπάρξει στ' αλήθεια μορφή χωρίς ύλη και ύλη χωρίς μορφή, η διάκριση είναι θεωρητική, όπως φαίνεται και από το χωρίο που δίνεις. Έτσι δεν υπάρχει και κίνδυνος ...αίρεσης.
Η χρήση του "μορφικός" αντιδιαστέλλει τη μορφή με την ύλη. Και όπως σωστά λες, στον Αριστοτέλη αυτά τα δύο συνιστούν ζεύγμα, είναι αδιαχώριστα. Η "μορφή" μόνη της είναι αίολη, δεν είναι η πλατωνική μορφή. Πράγματι ο Θωμάς είναι βουτηγμένος μέχρι το λαιμό στον αριστοτελισμό αλλά οι αποχρώσεις που δίνει σε διάφορες λέξεις διαφέρουν ανάλογα με το συγκείμενο. Εάν κρατήσω το "μορφικός" χαρακτηρίζω ευθέως το Άγιο Πνεύμα ως μορφή. Περισσότερο βλέπω να παίζει ένα συνώνυμο του "άυλος" που και υπόσταση μπορεί να έχει και αντιδιαστέλλεται με το "υλικός".
Θα το πω μια φορά και δεν θα το ξαναπώ: μη δίνεις αποδόσεις κατά τη δική σου ερμηνεία. Αν ο Ακινάτης (ή όποιος άλλος) χρησιμοποιεί ορολογία της εποχής και της δίνει νέες σημασίες, το ίδιο κάνουμε κι εμείς. Δεν πειράζουμε τις λέξεις, τις... φόρμες, μόνο το περιεχόμενό τους. Αυτός μπορεί να δίνει δική του σημασία στο formal, θα πρέπει να τον φανταστείς να δίνει διαφορετική σημασία στο μορφικός. Δεν πειράζει το μορφικός.
Δεν είναι ακριβώς έτσι τα πράγματα. Εδώ πρόκειται για ένα σχολιασμό κάποιας αγγλικής μετάφρασης από τα λατινικά. Όταν μεταφράζουν οι αγγλόφωνοι τέτοιους όρους πολλές φορές τους μεταφέρουν σύμφωνα με μια παράδοση που έχουν δημιουργήσει οι ίδιοι αλλά που δεν ανταποκρίνεται στον αρχικό όρο. Ένα τέτοιο παράδειγμα είναι το "formal cause" που όμως δεν είναι "μορφικό αίτιο" αλλά "ειδικό αίτιο". Ο Αριστοτέλης δεν μίλησε ποτέ για μορφικό αίτιο. Πολλές φορές απαντά στα Νέα Ελληνικά και ως "τυπικό αίτιο"(Πελεγρίνης). Γι’ αυτό και οι όροι formal = ειδολογικός, formal identity = τυπική ταυτότητα (Πελεγρίνης).
rogne
¥
Μα ακριβώς γι' αυτό είναι προτιμότερο το "μορφικός". Σαφώς δεν είναι αναγωγή στον πρωτότυπο αριστοτελικό όρο, είναι όμως πιστό στην παράδοση του (λατινικού) μεσαιωνικού αριστοτελισμού, την οποία λογικά ακολουθεί και συνεχίζει μια αγγλική μετάφραση. Όπως το "ειδικός" θα ήταν αναχρονιστικό, με την έννοια μιας προγονολατρίας, έτσι και τα "τυπικός"/"ειδολογικός" θα ήταν αναχρονιστικά, με την έννοια όμως ενός έντονα ερμηνευτικού εκσυγχρονισμού της ορολογίας. Η ερμηνεία που δίνεις για το "άυλος"/"υλικός" δεν μου φαίνεται λάθος, ξεφεύγει όμως τόσο πολύ από την ορολογία του υλομορφισμού που κάνει όλη αυτή την παράδοση αγνώριστη. Με μια τέτοια απόδοση, θα κάνεις περισσότερο εξήγηση του θωμισμού παρά μετάφραση...
Υ.Γ. Συγχαρητήρια για την προαγωγή!