metafrasi banner

ecotone = οικότονος

nickel

Administrator
Staff member
An Ecotone is a transition area between two adjacent but different plant communities, such as forest and grassland. It may be narrow or wide, and it may be local (the zone between a field and forest) or regional (the transition between forest and grassland).[...] The word ecotone was coined from a combination of eco(logy) plus -tone, from the Greek τόνος or tension – in other words, a place where ecologies are in tension.
http://en.wikipedia.org/wiki/Ecotone

ecotone Ecology. (ˈiːkəʊtəʊn)
[f. eco- as in ecology + Gr. τόν-ος tension, tone.]
A transitional area between two ecological communities. Hence 'ecotonal a.

(OED)​

Στο Πανεπιστήμιο του Αιγαίου (προσέξτε τον τόνο):
*οικοτόνος Μια μεταβατική ζώνη μεταξύ δύο γειτονικών οικοσυστημάτων που περιέχει μερικά από τα είδη και τα χαρακτηριστικά του καθενός από τα δύο οικοσυστήματα και επίσης συγκεκριμένα είδη που δεν υπάρχουν στα προηγούμενα οικοσυστήματα.
A transitional region between two adjacent ecosystems that contains some of the species and characteristics of each one and also certain species of its own.

Με τη σημασία που χρησιμοποιήθηκε (του «τόνου») ο όρος δεν έχει ιδιαίτερη διαφάνεια· και δεν είναι εξαιρετικά διαδεδομένος — σχεδόν μπορώ να αναφέρω όλες τις χρήσεις σε κείμενα (όχι σε γλωσσάρια). Προσέξτε πάντως ότι δεν έχουν πάρει απόφαση πού θα πέφτει ο τόνος.

  • Τα όρια όµως µεταξύ των δασικών οικοσυστηµάτων είναι τις περισσότερες φορές ασαφή και ευρεία σε τρόπο που να δηµιουργείται ανάµεσα από δύο οικοσυστήµατα µια µεταβατική ζώνη γνωστή σαν οικότονος ή σαν κρασπεδικός βιότοπος ή κρασπεδική βιοκοινότητα.
  • Διακριτός *οικοτόνος μεταξύ υδάτινου και χερσαίου όπου η γεωμορφολογία και η βλάστηση επηρεάζουν και επηρεάζονται από τα παρακείμενα ρέοντα ύδατα.
  • ...μεταξύ των δύο οικολογικών ζωνών [...] θεωρείται ότι μεσολαβεί μια ενδιάμεση ζώνη (*οικοτόνος) όπου και εντάσσονται οι βιοκοινότητες που προαναφέρθηκαν.
  • Οι αλλαγές στις ανθρώπινες δραστηριότητες και το φαινόμενο του θερμοκηπίου θα μειώσουν συνολικά την ποικιλότητα των φυτών σε ευαίσθητες περιοχές όπως ο εύκρατος μεσογειακός και ο μεσογειακός ερημικός οικότονος.
  • Από οικολογική άποψη η ακτή είναι χαρακτηριστική περίπτωση οικοτόνου, δηλαδή μεταβατική φάση μεταξύ δύο διαφορετικών οικοσυστημάτων.
  • στα κράσπεδα πυκνότερων δασών και στον οικότονο των δασών κεφαλληνιακής ελάτης
  • συγκέντρωση περιβαλλοντικών μεταβλητών σε έναν απότομο οικότονο που θα δημιουργούσε πολλά διασκορπισμένα κλινή
  • Οικότονοι στην περιοχή εμφανίζονται κυρίως από την παρουσία διαφόρων νησίδων δάσους ανάμεσα σε καλλιέργειες
  • τέτοιες ζώνες βαθμιαίας μεταβολής φυσικών παραμέτρων που παρατηρούνται στα όρια διαφορετικών οικοσυστημάτων, αποκαλούνται οικότονοι (ecotone)
  • Δημιουργία τεχνητών οικοτόνων και τεχνητών διαδρόμων επικοινωνίας
  • στους οικότονους των οικοσυστημάτων δρυός και μαύρης πεύκης
  • τα ευπροσάρμοστα, υγιή οικοσυστήματα απαιτούν μεγάλο εύρος υποστηριγμάτων πράσινης υποδομής, από τεχνητές γέφυρες και οικολογικούς διαδρόμους έως «οικοτόνους» όπου εμφανίζονται διάφορα ενδιαιτήματα

Προτείνω να κλίνεται (ο κατεβασμένος τόνος για την πιο λόγια χρήση):
ο οικότονος - του οικοτόνου / του οικότονου - τον οικότονο
οι οικότονοι - των οικοτόνων - τους οικοτόνους / τους οικότονους
 

drsiebenmal

HandyMod
Staff member
Μια (άσκοπη μάλλον...) απορία. Γιατί όχι θηλυκό, οικοτονία;
 

m_a_a_

Well-known member
Έτυχε προχτές να διαβάσω αυτό το νήμα, και κατόπιν κάποιας (όχι σώνει και ντε ώριμης) σκέψης, έχω να μοιραστώ τους εξής προβληματισμούς:

Κάνω μια αναζήτηση στο Αντίστροφο Λεξικό των Αναστασιάδη-Συμεωνίδη για την κατάληξη -τονος (με ή χωρίς… τόνο), και μου βγάζει 13 «σελίδες» αποτελέσματα. Απ' αυτές, οι 8 περίπου είναι στην πραγματικότητα -κτόνοι/-χτόνοι, κι από τις υπόλοιπες, το μόνο «καθαρόαιμο»* ουσιαστικό είναι (με κάποια επιφύλαξη), ο μεγάτονος («βόμβα μεγατόνων» που λένε κι οι αθλητικογράφοι για κάποια αναπάντεχη μεταγραφή), ο οποίος όμως δεν μας έρχεται…
from the Greek τόνος or tension
…αλλά από τον άλλο τον τόνο (τα 1.000 κιλά), εκ του γαλλικού tonne, κατά ΧΛΝΕΓ.

Κατά τα ταπεινά μου γούστα (τα ντιπ υποκειμενικά, εκτός κι αν βρεθεί καμιά καλή ψυχή να τους προσδώσει τεκμηρίωση και κύρος), πιο λογικό, και πιο ωραίο, κι από την οικοτονία του drsiebenmal, θα 'ταν το οικοτόνιο, κατά το ημιτόνιο της μουσικής (γιατί και το ecotone έτσι που το βλέπω, το semitone μου θυμίζει), που στο κάτω κάτω, με λίγη φαντασία, κι αυτό μια «ζώνη» περιγράφει («απόσταση» είναι το σωστό, βέβαια), μεταξύ των 440 Hz της λα, ας πούμε, και των 466Hz της λα-δίεση

Έχουν άραγε καμιά βάση αυτά που λέω;



*Ουσιαστικό, βλέπω, είναι και ο πρότονος· ήταν όμως ανέκαθεν, αναρωτιέμαι…
 
Last edited:

nickel

Administrator
Staff member
Για το θέμα του τόνου, βλέπω ότι περισσότερα είναι τα ευρήματα για το παροξύτονο (αναμενόμενη τάση) παρά για το προπαροξύτονο. Μου άρεσε όμως που αυτό επέλεξαν οι συντάκτες ενός βικιπαιδικού λήμματος:


Θυμίζω ότι στη λογική του οικοτόνου έχει φτιαχτεί και ο οικότοπος.

Δεν θα προσπαθούσα να αλλάξω το δεύτερο συνθετικό και να απομακρυνθώ από αυτά που υπάρχουν αυτή τη στιγμή.
 

m_a_a_

Well-known member
Όχι, προς φαιού, δεν είναι πρόταση – εγκυκλοπαιδική απορία είναι, και μάλλον κακώς δεν χρησιμοποίησα περισσότερα ερωτηματικά όταν τη διατύπωνα:

Υπάρχει άλλη λέξη (εκτός από τον οικότονο) που (α) να σχηματίστηκε με δεύτερο συνθετικό τον τόνο (τον αρχαίο, όχι τον γαλλικό), (β) να καταλήγει κι αυτή σε -τονος/-τόνος, και (γ) να είναι ουσιαστικό;

Η συνταγή κατά κανόνα δίνει επίθετα, που σε δεύτερο χρόνο δίνουν ουσιαστικά σε -τονία (κατά το μονότονος > μονοτονία), έτσι δεν είναι;

Από ουσιαστικά, απευθείας σχηματισμός από τον τόνο, είναι το ημιτόνιο

ή… «λείπει κείμενο»;
 
Last edited:

nickel

Administrator
Staff member
Υπάρχει άλλη λέξη (εκτός από τον οικότονο) που (α) να σχηματίστηκε με δεύτερο συνθετικό τον τόνο (τον αρχαίο, όχι τον γαλλικό), (β) να καταλήγει κι αυτή σε -τονος/-τόνος, και (γ) να είναι ουσιαστικό;
Σύμφωνα με το Αντίστροφο, μόνο ο επίτονος και ο πρότονος (σκοινιά του πλοίου), ο χειρότονος (έντομο) και ο μεσότονος (τρεις συλλαβές στη μετρική, με τη μεσαία τονισμένη).

Σύμφωνα με το OED, ο ανηλεκτρότονος και ο κατηλεκτρότονος.

Επισημαίνω ότι όλες είναι προπαροξύτονες.
 

m_a_a_

Well-known member
Σύμφωνα με το Αντίστροφο, μόνο ο επίτονος και ο πρότονος (σκοινιά του πλοίου), ο χειρότονος (έντομο) και ο μεσότονος (τρεις συλλαβές στη μετρική, με τη μεσαία τονισμένη).
Ακόμα και [δύο από] αυτά, όμως, βλέπω στο en-academic, να λημματογραφούνται τρίκλιτα, σαν να 'ναι επίθετα δηλαδή, με την επισήμανση από κάτω:

1. το αρσ. ως ουσ. ο επίτονος
α) το σχοινί τής αντένας πλοίου
β) καθένα από τα ισχυρά σχοινιά με τα οποία αγκυρώνονται οι στήλες και τα επιστήλια τών ιστών πάνω στα πλευρά και στην πρύμνη τού πλοίου, τα ξάρτια

(Τα έντονα δικά μου.) Ή και:

[ΕΤΥΜΟΛ. Τόσο το επίθ. χειρότονος όσο και το ρ. χειροτονῶ είναι σύνθ. «εκ συναρπαγής» από τη φρ. χεῖρα τείνειν και έχουν σχηματιστεί από την ετεροιωμένη βαθμίδα τον- τής ρίζας τού τείνω*. Ως όρος τής νεοελλ., η λ. είναι αντιδάνεια, πρβλ. νεολατ. chirotonus].

(Εδώ τα έντονα ήτανε μανίσια του λεξικού.)

Για τον πρότονο (άντε και τον μεσότονο), επιφυλάσσομαι…

Πάντως, «ελληνικά σκεφτόμενος», λέω ότι οικότονος είναι αυτός που… τεντώνει το σπίτι του :D
και η φαντασία μου οργιάζει…



Είναι έτσι κι αλλιώς λίγο ψυχεδέλεια αυτοί οι νεολογισμοί που σχηματίζονται στα ξένα με ελληνικά συστατικά
(λες και παίρνεις καλή φέτα εισαγωγής ένα πράμα)

Pun intended alluded, γιατί κι η ίδια η ψυχεδέλεια,
τέτοια λέξη είναι:
It is irregularly derived from the Greek words ψυχή [psychḗ], 'soul, mind', and δηλείν [dēleín] 'to manifest', with the meaning "mind manifesting,"

Ψυχοδήλωση ήθελε να πει ο άνθρωπος!

Κι η πλάκα είναι ότι προηγήθηκε λεξιπλαστικό brainstorming δι' αλληλογραφίας, όπου
ο έτερος τρελάκιας είχε προτείνει το… φανερόθυμον!
 
Last edited:
Top