"Απλή" περιέργεια (αυτή θα με φάει...) μ' έκανε να ψάξω στα λεξικά για τη λέξη
κέντρωνας. Λοιπόν, ΛΚΝ τίποτα, Μπαμπινιώτης τίποτα. Λέω θα πάω στο LSJ να δω, δεν μπορεί, αρχαία θα 'ναι, να δούμε τι σήμαινε τότε. Και εδώ αρχίζει το χάος! Πάω στο
LSJ και μου βρίσκει λήμμα
κέντρων:
κέντρ-ων, ωνος, ὁ,
one that bears the marks of the κέντρον
, a rogue that has been put to the torture,
S.Fr.329,
Ar.Nu. 450 (anap.).
II.
piece of patch-work, rag,
Bito 55.4, Heras ap.
Gal. 13.1044,
Sch.Ar.Nu.449; perh.
pen-wiper, POxy.326 (i A.D.): hence,
copy of verses made up of scraps from other authors,
Eust.1099.51,
1308 fin.
Τα μπλε είναι ενεργοί σύνδεσμοι προς τα αντίστοιχα εδάφια. Και εδώ αρχίζουν τα προβλήματα, γιατί στο ΙΙ, που μας ενδιαφέρει, αν εξαιρέσω το εδάφιο του Βίτωνα του Μηχανικού, που μιλάει όντως για κουρέλια, οι υπόλοιπες παραπομπές είναι σοκαριστικά άλλα αντ' άλλων. Το σχόλιο στον ψευδο-Γαληνό μιλάει για αστρονομικά κέντρα, το σχόλιο στις Νεφέλες του Αριστοφάνη αφορά τη σημασία Ι της λέξης και όχι την ΙΙ.
Παρ' όλα αυτά, μετά ακολουθεί η μόνη εκδοχή που με πηγαίνει στη σημασία που συζητήσαμε στο παρόν νήμα, οπότε νιώθω ικανοποιημένος....και όμως! καταρχήν έχουμε μια αναφορά σε πάπυρο που δεν έχει σύνδεσμο, και από αυτή τη σημασία που
perhaps έχει η λέξη στον πάπυρο ο λεξικογράφος μού λέει πως προέκυψε η σημασία που μας ενδιαφέρει. Έχει δε και δύο εδάφια από τον Βυζαντινό Ευστάθιο Θεσσαλονίκης. "Ωραία", λέω, "επιτέλους, άρα η σημασία αυτή προέκυψε στα βυζαντινά χρόνια!" Πατάω τους συνδέσμους του Ευσταθίου, και ο μεν πρώτος μιλάει πάλι για τη σημασία των ιππικών "βουκεντρ(ι)ών" στον Ευριπίδη, ο δε δεύτερος είναι λάθος και με πηγαίνει πάλι στο ίδιο κείμενο. Μόνο που ο αριθμός όχι μόνο του δεύτερου αλλά και του πρώτου εδαφίου του Ευσταθίου στο λήμμα του λεξικού είναι άλλος από εκείνον του βυζαντινού κειμένου που ανοίγει ο σύνδεσμος, οπότε μένω με την απορία μήπως στον πραγματικό αριθμό υπάρχει η ζητούμενη από εμάς εδώ σημασία της λέξης.
Τελικά έμεινα με την περιέργεια, και επίσης με λιγότερο τυφλή εμπιστοσύνη στο ιντερνετικό LSJ.
Τα ίδια πάντως ακριβώς λέει και το έντυπο ελληνικό LSJ (μετάφρ. Α. Κωνσταντινίδης), μόνο που προσθέτει στο τέλος (ο Κωνσταντινίδης;) το εξής: "ούτως,
ομηροκέντρωνες,
ομηρόκεντρα, ποιήματα συναποτελούμενα εκ τεμαχίων Ομηρικών, οία υπάρχουσι και εκ του Ουεργιλίου υπό Proba Falconia και Αυσονίου.
Δοκιμάζω λοιπόν στο LSJ και το
ομηροκέντρων, και μου βρίσκει τη λέξη (στο
ομηρόκεντρον δεν βρίσκει τίποτα).
Ὁμηρο-κέντρων, ωνος, ὁ,
patchwork of Homeric tags,
AP9.381 tit., etc.
Και πάλι όμως, πατώντας στο σύνδεσμο απογοητεύομαι, γιατί στο κείμενο η λέξη
ομηροκέντρων δεν υπάρχει (ίσως υπάρχει το
πράγμα, δεν ξέρω, αλλά η
λέξη όχι). Όσο γι' αυτό το tit.(ulus), δεν ξέρω γιατί το λέει, αφού δεν βλέπω το ποιηματάκι να έχει τίτλο. Τέλος πάντων, πάλι τζίφος και πάλι ξύνω το κεφάλι μου με τις παραπομπές του LSJ, αλλά και με την
τεκμηρίωση της σημασίας της λέξης.
Οπότε, ο ευρών (τη λέξη με τη σημασία που μας ενδιαφέρει στην παλιά γραμματεία) αμειφθήσεται! Ίσως η ανεύρεση του σωστού εδαφίου του Ευσταθίου (αν υπάρχει, και δεν είναι λάθος ο αριθμός που δίνει το λεξικό!) να βοηθήσει. Το γεγονός πάλι ότι στη λέξη
ομηροκέντρων η παραπομπή (έστω και λανθασμένη) γίνεται στην Παλατινή Ανθολογία, και μάλιστα σε κάποιον μυστηριώδη (βυζαντινό;) τίτλο και όχι στο αρχαίο ποίημα, ίσως να μας πηγαίνει στον Μάξιμο Πλανούδη, ο οποίος είναι μεταγενέστερος του Ευσταθίου. Άρα, και ελπίζοντας να βρεθεί κείμενο με σάρκα και οστά, μου δημιουργείται η υποψία ότι η λέξη πήρε τη σημασία που μας ενδιαφέρει τον 12-13ο αιώνα μΧ., έστω και αν η πρακτική ήταν αρχαία και έστω και αν η καταγωγή της σημασίας είναι στην έννοια του κουρελιού που βρίσκουμε στον ελληνιστικής εποχής Βίτωνα. Οψόμεθα!
