χιλιοστόγραμμο / χιλιοστογραμμάριο
- Thread starter dharvatis
- Start date
...
Δεν έχω εντρυφήσει, αλλά έτσι στα κουτουρού. Αν εννοείς τα μικρογραμμάρια ή νανογραμμάρια π.χ., αν έβλεπα μικρόγραμμα ή νανόγραμμα, εγώ τουλάχιστον μπορεί να σκεφτόμουνα: «Ωραία, και ποιο είναι το μεγαλόγραμμα και το γιγαντόγραμμα;»
Για μερικούς βέβαια - μόνο 8 είναι - είναι ψιλά γράμματα αυτά.
Και το εκατοστόγραμμο, έτσι;
Το τέταρτο της παρέας, το πεντάγραμμο, δεν μετράει βάρος, μετράει αστέρια.
Δεν έχω εντρυφήσει, αλλά έτσι στα κουτουρού. Αν εννοείς τα μικρογραμμάρια ή νανογραμμάρια π.χ., αν έβλεπα μικρόγραμμα ή νανόγραμμα, εγώ τουλάχιστον μπορεί να σκεφτόμουνα: «Ωραία, και ποιο είναι το μεγαλόγραμμα και το γιγαντόγραμμα;»
Για μερικούς βέβαια - μόνο 8 είναι - είναι ψιλά γράμματα αυτά.
Και το εκατοστόγραμμο, έτσι;
Το τέταρτο της παρέας, το πεντάγραμμο, δεν μετράει βάρος, μετράει αστέρια.
Ωραία, αλλά τότε για λόγους ομοιομορφίας θα 'πρέπει να χρησιμοποιήσουμε τον ίδιο τύπο και για τα χιλιοστά - και όχι να λέμε "γραμμάρια, χιλιοστόγραμμα, μικρογραμμάρια, νανογραμμάρια" κ.ο.κ. Κάποιος ιστορικός, απόκρυφος λόγος θα υπάρχει - ή ίσως και να μην υπάρχει, οπότε ξεκινάω εκστρατεία για να καθιερώσω το "χιλιοστογραμμάριο" (μαζί μ' αυτούς εδώ) 
Απόκρυφος όχι, αλλά το χιλιο- και το χιλιοστο- είναι οι μόνες, τακτικές, τάξεις μεγέθους που είναι αριθμητικές. Υπάρχουν και τα μη τακτικά εκατό- εκατοστο-, δεκα- και δεκατο- και αν θα προσέξεις υπάρχουν και εκατοστόγραμμο και εκατόγραμμο. Υπάρχουν επίσης το decigram και το decagram, αλλά αυτά δεν έχουν μονολεκτική μετάφραση. Δεν ξέρω αν τέθηκε κανόνας όταν μεταφράστηκαν, αλλά είναι φανερό ότι δεν είναι ράντομ.
Helle, γιατί νιώθω ότι το μήνυμά σου είναι ένα συνονθύλευμα λαθών; Το χιλιο- είναι τακτικό αλλά το εκατοστο- και το δεκατο- δεν είναι τακτικά;
Προσθήκη: Κατάλαβα τι εννοείς αλλά δεν το λες σωστά.
kilogram = 1000 grams = χιλιόγραμμο
milligram = 1/1000 of a gram = χιλιοστόγραμμο
hectogram = 100 grams = εκατόγραμμο
centigram = 1/100 = εκατοστόγραμμο
decagram = 10 grams = δεκάγραμμο
decigram = 1/10 = δεκατόγραμμο
Τα παραπάνω βάζουν το -γραμμο μετά από τον απόλυτο (δέκα, εκατό, χίλια για πολλαπλάσια) και τον τακτικό τύπο αριθμών (δέκατος, εκατοστός, χιλιοστός για υποδιαιρέσεις). Τα επόμενα βάζουν το -γραμμάριο μετά από λέξεις που δεν είναι από μόνες τους αριθμοί.
http://en.wikipedia.org/wiki/Milligram
microgram = μικρογραμμάριο
nanogram = νανογραμμάριο
picogram = πικογραμμάριο
...
megagram = μεγαγραμμάριο (τόνος)
gigagram = γιγαγραμμάριο
teragram = τεραγραμμάριο
κ.λπ.
Καλά τα λέω;
Προσθήκη: Κατάλαβα τι εννοείς αλλά δεν το λες σωστά.
kilogram = 1000 grams = χιλιόγραμμο
milligram = 1/1000 of a gram = χιλιοστόγραμμο
hectogram = 100 grams = εκατόγραμμο
centigram = 1/100 = εκατοστόγραμμο
decagram = 10 grams = δεκάγραμμο
decigram = 1/10 = δεκατόγραμμο
Τα παραπάνω βάζουν το -γραμμο μετά από τον απόλυτο (δέκα, εκατό, χίλια για πολλαπλάσια) και τον τακτικό τύπο αριθμών (δέκατος, εκατοστός, χιλιοστός για υποδιαιρέσεις). Τα επόμενα βάζουν το -γραμμάριο μετά από λέξεις που δεν είναι από μόνες τους αριθμοί.
http://en.wikipedia.org/wiki/Milligram
microgram = μικρογραμμάριο
nanogram = νανογραμμάριο
picogram = πικογραμμάριο
...
megagram = μεγαγραμμάριο (τόνος)
gigagram = γιγαγραμμάριο
teragram = τεραγραμμάριο
κ.λπ.
Καλά τα λέω;
Εμ, ναι. Αυτό είπα. Η διατύπωσή μου δεν ήταν και η καλύτερη. Ευχαριστώ για την τακτοποίηση.
Και βέβαια το ίδιο το "γραμμάριο". Είναι δηλαδή πιθανόν οι μονάδες με αριθμητικό πρόθημα να προϋπήρχαν του SI, και να ενσωματώθηκαν ως είχαν;
Κάποιες βασικές, φυσικά και προϋπήρχαν του SI. :)
Για ελληνικά μιλάμε τώρα. Όχι πως δεν έχει τα δικά του προβλήματα το αγγλικό -gram (π.χ. telegram = τηλεγράφημα). Αλλά στα αγγλικά είναι όλα -gram ενώ στα ελληνικά τα χωρίζουμε σε -γραμμα (που κάνουν και τις πέντε γραμμές του πενταγράμμου που λέει ο daeman να θυμίζουν βάρος πέντε γραμμαρίων) και -γραμμάρια. Κάποιες λέξεις είναι παλιότερες από το SI, δεν υπάρχει αμφιβολία, όχι όμως όλες (ποιος χρησιμοποιεί το δεκατόγραμμο;). Υποθέτω ότι κάποιες φτιάχτηκαν κατά αναλογία προς τις προϋπάρχουσες λέξεις της πρώτης ομάδας και άλλες δημιούργησαν το σαφέστερο πρότυπο για τη δεύτερη ομάδα. (All of this, crystal-gazing, though.)
A, με την ευκαιρία: Το 1836 επιχειρήθηκε η απόδοση gramme = δραχμή, αλλά δεν έπιασε (όπως άλλωστε δεν έπιασε ούτε και το μετρικό σύστημα, που πήγε να εισαχθεί με το συγκεκριμένο διάταγμα).
View attachment fek_a56_1836.pdf
View attachment fek_a56_1836.pdf
Στο εγκυκλοπαιδικό λεξικό, το λεγόμενο του Ν. Πολίτη (τέλη 19ου-αρχή 20ου αι.) δεν υπάρχει γραμμάριο. Η βασική μονάδα μέτρησης είναι το γράμμον. Στο πότε και το πού εμφανίζεται το γραμμάριο, δεν δίνει/δεν βρήκα απάντηση:
Στο Γαλλελληνικόν λεξικόν των Σχινά και Λεβαδέως (1861, δύο τόμοι) υπάρχουν τα εξής λήμματα:
DECIGRAMME: ουσ. αρσ. (λατ decimus: δέκατος, γραμμή) δεκατόγραμμον, δεκατημόριον τοΰ γραμμαρίου, μέτρον βαρύτητος
GRAMME: ουσ. αρσ. γράμμα, γραμμάριον, βάρος 1/100 κύβου ύδατος
METRE ουσ. αρσ. μέτρον, πήχυς γαλλικός, το δεκάκις εκατομμυριοστημόριον του τετάρτου μέρους του γηίνου μεσημβρινού, μετρική μονάς 3 πόδ 11 γραμ αρχ. Εξ αυτού και των λέξεων myria=μύρια, kilo=χίλια hecto=εκατόν deka=δέκα deci=δέκατον centi= εκατοστόν milli=χιλιοστόν γίνονται πάσαι αι μετρικαί λέξεις
Τέλος, όλα τα λήμματα millimetre, milligramme, millilitre κ.λπ. τα δίνει ως χιλιοστημόρια της βασικής μονάδας (εκτός από το απλό χιλιοστό του μέτρου).
Επίσης στο λήμμα DENIER δίνει, ανάμεσα σε άλλα: --de poids de marc: γραμμάριον, κεράτιον, τρίτον τής δραχμής
Υποθέτω λοιπόν, ότι για να μην υπάρξει σύγχυση σε συνδυασμό και με την προσπάθεια αντιστοίχισης του μετρικού γραμμαρίου με τη δραχμή (ενώ βλ. λ. dernier υπάρχει «ζωντανή» η αίσθηση γραμμάριο = τρίτον της δραχμής), χρησιμοποιήθηκε αρχικά το γράμμο σε συνδυασμό με τα βασικά συνθετικά (από χιλιόγραμμο έως χιλιοστόγραμμο, το μύριο- δεν ξέρω αν χρησιμοποιήθηκε ποτέ και πουθενά). Πολύ αργότερα, όταν η αντιστοίχιση γραμμάριο = ένα τρίτο της αρχαίας δραχμής είχε εξαφανιστεί οριστικά, χρησιμοποιήθηκε κατευθείαν το γραμμάριο για τις νεότερες επεκτάσεις της μονάδας.
DECIGRAMME: ουσ. αρσ. (λατ decimus: δέκατος, γραμμή) δεκατόγραμμον, δεκατημόριον τοΰ γραμμαρίου, μέτρον βαρύτητος
GRAMME: ουσ. αρσ. γράμμα, γραμμάριον, βάρος 1/100 κύβου ύδατος
METRE ουσ. αρσ. μέτρον, πήχυς γαλλικός, το δεκάκις εκατομμυριοστημόριον του τετάρτου μέρους του γηίνου μεσημβρινού, μετρική μονάς 3 πόδ 11 γραμ αρχ. Εξ αυτού και των λέξεων myria=μύρια, kilo=χίλια hecto=εκατόν deka=δέκα deci=δέκατον centi= εκατοστόν milli=χιλιοστόν γίνονται πάσαι αι μετρικαί λέξεις
Τέλος, όλα τα λήμματα millimetre, milligramme, millilitre κ.λπ. τα δίνει ως χιλιοστημόρια της βασικής μονάδας (εκτός από το απλό χιλιοστό του μέτρου).
Επίσης στο λήμμα DENIER δίνει, ανάμεσα σε άλλα: --de poids de marc: γραμμάριον, κεράτιον, τρίτον τής δραχμής
Υποθέτω λοιπόν, ότι για να μην υπάρξει σύγχυση σε συνδυασμό και με την προσπάθεια αντιστοίχισης του μετρικού γραμμαρίου με τη δραχμή (ενώ βλ. λ. dernier υπάρχει «ζωντανή» η αίσθηση γραμμάριο = τρίτον της δραχμής), χρησιμοποιήθηκε αρχικά το γράμμο σε συνδυασμό με τα βασικά συνθετικά (από χιλιόγραμμο έως χιλιοστόγραμμο, το μύριο- δεν ξέρω αν χρησιμοποιήθηκε ποτέ και πουθενά). Πολύ αργότερα, όταν η αντιστοίχιση γραμμάριο = ένα τρίτο της αρχαίας δραχμής είχε εξαφανιστεί οριστικά, χρησιμοποιήθηκε κατευθείαν το γραμμάριο για τις νεότερες επεκτάσεις της μονάδας.
Με την ευκαιρία, να πω ότι από μένα θα ακούσεις μόνο κιλό και μιλιγκράμ. Μη γίνει κάνα λάθος ανάμεσα σε χιλιόγραμμο και χιλιοστόγραμμο... Μια συλλαβή απόσταση είναι.
VickyN
¥
Δηλαδή δεν φοβάμαι μόνο εγώ μην μπερδευτώ. :)