κυρίως

nickel

Administrator
Staff member
Κοιτάζω το λήμμα κυρίως στο ΛΝΕΓ. Οι ορισμοί και τα παραδείγματα το παρουσιάζουν σαν ένα καθωσπρέπει επίρρημα που προσδιορίζει ρήματα και επίθετα, π.χ. τα θέματα που συζητήθηκαν ήταν κυρίως οργανωτικής φύσεως | το υπουργικό συμβούλιο θα ασχοληθεί κυρίως με το οικονομικό πρόβλημα | να αποφεύγεται κάθε κατάχρηση και κυρίως τα οινοπνευματώδη | ο έλεγχος τής εφορίας στράφηκε κυρίως κατά των μεγάλων αυτοκινήτων.

Έχει λησμονηθεί η χρήση του επιρρήματος σε θέση επιθέτου. Την αναφέρει το ΛΚΝ:
(ως επίθ.): H κυρίως εργασία, η κύρια, όχι η δευτερεύουσα. Tα κυρίως επιχειρήματα. H κυρίως Ελλάδα, η ηπειρωτική, σε αντιδιαστολή με τη νησιωτική.

Συγκεντρώνω ωστόσο κάποια παραδείγματα από άλλα λήμματα του ΛΝΕΓ για να εμπλουτίσουμε τη συλλογή:
το κυρίως κείμενο | το κυρίως λήμμα | το κυρίως έργο | το κυρίως σώμα του φυτού | το κυρίως φαγητό | το κυρίως πιάτο | το κυρίως δείπνο | η κυρίως πόλη | το κυρίως κτίσμα | ο κυρίως ναός | ο κυρίως σεισμός

Θα προσθέσω και το «ο κυρίως υπεύθυνος» (εδώ το «υπεύθυνος» είναι ουσιαστικό). Προσωπικά, αποφεύγω πολλές από τις χρήσεις του «κυρίως» σε θέση επιθέτου (π.χ. «το κυρίως μέρος»). Εσείς;
 
Κλασική περίπτωση το κυρίως θέμα ("πρόλογος - κυρίως θέμα - επίλογος").
Το κυρίως σε θέση επιθέτου το αποφεύγω, αν υπάρχει ικανοποιητική εναλλακτική λύση (βασικός, κεντρικός, πρωτεύων, βασικό μέρος κτλ.). Αλλά σε καμία περίπτωση δεν θα το απόδιωχνα οριστικά από τη φαρέτρα μου.
 
Εγώ συχνά χρησιμοποιώ το "κύριος" (όχι παρέα με τον υπεύθυνο ή τον υπαίτιο, όμως).
 
Σήμερα το σχολίασε κάποιος στο δικό μου (είχα γράψει: το κυρίως πιάτο). Το χρησιμοποιώ ανενδοίαστα όπως φαίνεται. Παρόμοια περίπτωση είναι και το "κατεξοχήν" που επίσης χρησιμοποιείται ως επίθετο, και το "καθαυτό".
 
Top