η μορφολογία της λέξης «χαρακτήρας»

[seimontadtecwyn]

Στα μαθήματα ελληνικής γλώσσας που δίνω, συχνά αναφέρομαι στη μορφολογία, έστω και με απλοποιημένον τρόπο.

Μήπως μπορεί κάποιος να με βοηθήσει με τη μορφολογία της λέξης «χαρακτήρας»; Φαίνεται ότι προέρχεται από το αρχαίο ρήμα «χαράσσω» ή πιο συγκεκριμένα από το επίθετο «χαρακτός» (= χαραγμένος), αλλά θα ήθελα να συγκεντρωθώ στο επίθημα (αν είναι επίθημα), που δεν το καταλαβαίνω καθόλου, το –ήρ[ας]. Τί μπορείτε να μου πείτε για αυτό το –ήρ[ας]; Υπάρχει και σε άλλες λέξεις; Σε ποιές λέξεις, για παράδειγμα; Α... το ασανσέρ στην καθαρεύουσα λέγεται "ανελκυστήρ[ας]". Αλλά είναι το ίδιο ήρ[ας];

Σίμων

ΥΓ Στα τουρκικά το εξήγησα έτσι: «Tanrı ya da doğa kalbinizde ne yonttuysa» (ότι χάραξε ο Θεός ή η φύση στην καρδιά σας) – αλλά συμφωνείτε;

 

[Palavra]

Σάιμον, σε ό,τι αφορά το σκέλος για το πώς θα το εξηγήσεις στους μαθητές σου, η λέξη karakter υπάρχει στα τουρκικά με ακριβώς την ίδια σημασία, είναι δάνειο από τα ελληνικά.

 

[seimontadtecwyn]

Πραγματικά υπάρχει η λέξη στα τούρκικα, αλλά, πώς να στο εξηγήσω; Εδώ υπάρχει μια γενική έλλειψη βεβαιότητας απένταντι στις λέξεις λατινικής και ελληνικής και γενικά ευρωπαϊκής προέλευσης. Ακόμα και μορφωμένοι άνθρωποι κάνουν πολύ στοιχειώδη λάθη με τέτοιες λέξεις, π.χ. erezyon για erozyon (διάβρωση). Γι'αυτό προσπαθώ να τους διδάξω την εφαρμοσμένη γλωσσολογία.

Ενώ οι Τούρκοι είναι ατσίδες στις άλλες Ουραλ-Αλταϊκές γλώσσες (μογγολικά, γιαπονέζικα, κορεατικά), δυσκολεύονται φοβερά στην εκμάθηση των Ινδοευρωπαϊκών γλωσσών. Μόνο πάρα πολύ λίγοι Τούρκοι ξέρουν καλά αγγλικά, π.χ.

Γι'αυτό, προσπαθώ να ξανακερδίσω λέξεις σαν karakter για τους μαθητές μου και, αναλύοντάς τες μορφολογικά, να τους δώσω μια ορισμένη αυτοπεποίθηση σ'αυτόν τον τομέα τουλάχιστον.

 

[Earion]

Φαντάζομαι ότι θα πρέπει να τους δυσκολεύει η πανταχού παρούσα στις ουραλο-αλταϊκές γλώσσες Αρμονία των Φωνηέντων.

 

[Palavra]

Νομίζω ότι το βασικό πρόβλημα δεν είναι η αρμονία των φωνηέντων. Η αρμονία των φωνηέντων δυσκολεύει λίγο στην προφορά, αλλά η προφορά είναι το λιγότερο. Αυτό που δυσκολεύει, κτγμ, είναι η εντελώς διαφορετική σύνταξη της γλώσσας, καθώς και το ότι λειτουργεί με επιθήματα (καταλήξεις) εκεί που οι ινδοευρωπαϊκές γλώσσες λειτουργούν με προθέσεις, π.χ.

 

[seimontadtecwyn]

Πραγματικά! Γι'αυτό λένε συχνά erezyon για erozyon, δηλαδή επειδή κανονικά στις τούρκικες λέξεις μετά από το ε μπαίνει ή άλλο ε ή ι, π.χ. erik, esen.

 

[nickel]

Re the original question:
The ancient Greek suffix –τήρ was, at first, used to denote the doer of an action but then was more widely used to form words for various items and tools and it is still highly productive in its modern form –τήρας, e.g. καθετήρας (catheter) or σφιγκτήρας (sphincter). Your pupils may need to know words such as κινητήρας (motor), αναπτήρας (lighter), βραστήρας (kettle), ανελκυστήρας (lift, elevator), πυροσβεστήρας (fire extinguisher), συνδετήρας (paper clip), υαλοκαθαριστήρες (windscreen wipers) and others.

It so happens that χαρακτήρας (from the verb χαράσσω, ‘engrave’) originally meant ‘graving tool’, then ‘a mark made with a graving tool’. This engraved mark became a distinctive mark, the ‘character’ that marked one thing as different from another, and, eventually, the sum of the features which distinguish a thing or a person.