δια-

[Costas]

ΛΚΝ: 2. (σε επίθετα) δηλώνει ότι το προσδιοριζόμενο γίνεται, περιορίζεται μεταξύ αυτών που εκφράζει η πρωτότυπη λέξη: διακομματικός, διακρατικός, διαπροσωπικός, διυπουργικός, που γίνεται μεταξύ κομμάτων, κρατών, προσώπων κτλ.

Αυτό υπονοεί σιωπηρά ότι αυτό που εκφράζει η πρωτότυπη λέξη είναι πολλά πράγματα (κόμματα, πρόσωπα, υπουργοί, κράτη). Όμως όταν λέμε π.χ. 'διευρωπαϊκός" αυτό που εκφράζει η πρωτότυπη λέξη είναι ένα πράγμα (μία Ευρώπη) με πολλές υποδιαιρέσεις, οπότε το 'διευρωπαϊκός' ταυτίζεται με το 'ευρωπαϊκός" ή το "πανευρωπαϊκός" ή το "ενδοευρωπαϊκός". Αφορμή μου ήταν ένα Inter-Asian Relations Conference, που έχει συνώνυμό του το Asian Relations Conference, πράγμα που δείχνει ότι το ίδιο πρόβλημα υπάρχει και έξω.

Παραδίπλα λέει inter-Commonwealth solidarity, και το έβαλα ενδοκοινοπολιτειακή αλληλεγγύη.

 

[Zazula]

Και με το intra- τι κάνεις; Δηλαδή intragalactic = διαγαλαξιακός αλλά εδώ intra- = within (εντός ενός γαλαξία, ανάμεσα στα μέλη ενός γαλαξία).

 

[Costas]

Αυτό δε λέω κι εγώ; ότι σε τέτοιες περιπτώσεις -inter = -intra. Αλλά το intra- το βάζω πάντα ενδο-, δεν θα το έβαζα δια-. Το inter- (και το trans- ενδεχομένως) είναι το μπέρδεμα, καθώς και το δια-, όχι το ενδο-.

 

[nickel]

Για να δούμε τι τραβάνε και οι γιατροί:

interaction = αλληλεπίδραση
interatrial = μεσοκολπικός
intercellular = μεσοκυττάριος
intercellular interactions = διακυτταρικές αλληλεπιδράσεις
intercerebral = ενδοεγκεφαλικός
interdependence = αλληλεξάρτηση
interferon = ιντερφερόνη

Πιο χαρακτηριστική της πίκρας είναι η λέξη intermediary. Εν-διά-μεσος.

 

[Costas]

Ακριβώς. Τώρα, επειδή εγώ το άνοιξα στο ενδοελληνικό :), αυτό που θέλω να τονίσω είναι ότι ο ορισμός του δια- στο ΛΚΝ είναι ελλιπής. Θα έπρεπε να προστεθεί η περίπτωση όπου δηλώνει ότι το προσδιοριζόμενο γίνεται, περιορίζεται εντός των υποδιαιρέσεων αυτού που εκφράζει η πρωτότυπη λέξη: διευρωπαϊκός, που γίνεται μεταξύ των κρατών από τα οποία αποτελείται η Ευρώπη κτλ. Δηλαδή κάτι περίπου συνώνυμο, όπως είπα, με το πανευρωπαϊκός. Αλλιώς, όροι όπως διευρωπαϊκός είναι άκυροι κατά το ΛΚΝ. Ένα απ' τα δύο.