Είναι γνωστό ότι οι κλασσικοί φιλόλογοι αισθάνονται κάποια απέχθεια για το μυστικισμό και αποφεύγουν τη χρήση του όρου "διαλογισμός". Ωστόσο είναι μάλλον απίθανο να μην υπήρχε στην ελληνική αρχαιότητα κάποια σχετική μορφή άσκησης, κάτι σαν τη "θεωρία". Υπάρχει κάποια κατάλληλη λέξη;
Ο διαλογισμός στην αρχαιότητα
- Thread starter unique
- Start date
Μια ματιά εδώ:
http://artflx.uchicago.edu/cgi-bin/efts/dicos/woodhouse_test.pl?keyword=^Meditation,%20subs.
Δεν μου έκανε κλικ κάποιο απ' αυτά.
Δεύτερη ματιά εδώ http://en.wikipedia.org/wiki/Meditation :
In the west, by 20BCE Philo of Alexandria had written on some form of "spiritual exercises" involving attention (prosoche) and concentration[25] and by the 3rd century Plotinus had developed meditative techniques.
Ωχ, Πλωτίνος. Έχουμε τις χειρότερες των σχέσεων...
http://artflx.uchicago.edu/cgi-bin/efts/dicos/woodhouse_test.pl?keyword=^Meditation,%20subs.
Δεν μου έκανε κλικ κάποιο απ' αυτά.
Δεύτερη ματιά εδώ http://en.wikipedia.org/wiki/Meditation :
In the west, by 20BCE Philo of Alexandria had written on some form of "spiritual exercises" involving attention (prosoche) and concentration[25] and by the 3rd century Plotinus had developed meditative techniques.
Ωχ, Πλωτίνος. Έχουμε τις χειρότερες των σχέσεων...
rogne
¥
Νομίζω ότι η τυπική αρχαία έκφραση, από τον Αριστοτέλη των Μετά τα φυσικά ως την ελληνική πατερική γραμματεία, είναι "βίος θεωρητικός" (σε αντίθεση με τον "πρακτικό βίο"). Η Hannah Arendt έχει αναπτύξει σε βάθος τη διάκριση "vita contemplativa" / "vita activa". Στην ελληνική μετάφραση του βιβλίου της Η ανθρώπινη κατάσταση (με υπότιτλο Vita Activa), το "contemplation" θυμάμαι ότι αποδίδεται συχνά ως "ενατένιση", αλλά δεν έχω πρόχειρο τώρα το βιβλίο για να το ελέγξω.
Πάντως η λατινική meditatio και οι μοντέρνες εκδοχές της δεν επιφυλάσσονται μόνο για τον ανατολικό "διαλογισμό". Meditationes έγραψε και ο Καρτέσιος, εννοώντας κάτι πολύ κοντά στον "διαλογισμό" με την τρέχουσα έννοια του όρου. Ότι το βασικό έργο της καρτεσιανής μεταφυσικής έμεινε γνωστό ως Στοχασμοί πρέπει να έχει κάποια σχέση με αυτή την απέχθεια για τον μυστικισμό που αναφέρεις, unique.
Πάντως η λατινική meditatio και οι μοντέρνες εκδοχές της δεν επιφυλάσσονται μόνο για τον ανατολικό "διαλογισμό". Meditationes έγραψε και ο Καρτέσιος, εννοώντας κάτι πολύ κοντά στον "διαλογισμό" με την τρέχουσα έννοια του όρου. Ότι το βασικό έργο της καρτεσιανής μεταφυσικής έμεινε γνωστό ως Στοχασμοί πρέπει να έχει κάποια σχέση με αυτή την απέχθεια για τον μυστικισμό που αναφέρεις, unique.
Πιστεύω ότι ο θεωρητικός βίος δεν έχει να κάνει με την άσκηση του διαλογισμού (ανατολικού τύπου) που οδηγεί σε έκσταση, αλλά με ένα ορισμένο τρόπο ζωής, αυτόν της διαρκούς θεώρησης των πραγμάτων που ακολουθούσαν οι φιλόσοφοι. Με ενδιαφέρει αποκλειστικά η άσκηση του διαλογισμού αυτή καθαυτή.
rogne
¥
Το αν οδηγεί σε έκσταση ή όχι ο διαλογισμός δεν μου φαίνεται ασφαλές κριτήριο για το αν έχουμε "διαλογισμό" ή "θεωρία των πραγμάτων". Στόχος του θεωρητικού βίου ήδη από την αρχαιότητα είναι, γενικά μιλώντας, η ανακάλυψη του θείου, ως έσχατης αλήθειας, υπέρτατης πραγματικότητας κ.ο.κ. Τα όρια φιλοσοφίας και θεολογίας δεν είναι καθόλου σαφή, ούτε καν σε έναν τόσο ορθολογιστή φιλόσοφο όσο ο Αριστοτέλης, πόσο μάλλον αργότερα, στους νεοπλατωνιστές φιλόσοφους-θεολόγους που έφτιαξαν τον πρώτο κορμό της πατερικής γραμματείας.
Και μετά την αρχαιότητα, πάντως, ο διαλογισμός και οι πνευματικές ασκήσεις, με την έννοια που τους δίνεις εσύ, δεν είναι αποκλειστικά ανατολικού τύπου: υπάρχει και ισχυρή δυτική παράδοση (χριστιανικού) μυστικισμού, η αγία Θηρεσία, ο άγιος Ιωάννης του Σταυρού, κ.α. Πιο διάσημες είναι οι εμπειρίες έκστασης αυτής της παράδοσης παρά της ανατολικής.
Και μετά την αρχαιότητα, πάντως, ο διαλογισμός και οι πνευματικές ασκήσεις, με την έννοια που τους δίνεις εσύ, δεν είναι αποκλειστικά ανατολικού τύπου: υπάρχει και ισχυρή δυτική παράδοση (χριστιανικού) μυστικισμού, η αγία Θηρεσία, ο άγιος Ιωάννης του Σταυρού, κ.α. Πιο διάσημες είναι οι εμπειρίες έκστασης αυτής της παράδοσης παρά της ανατολικής.