Λέξεις της χρονιάς (2014)

nickel

Administrator
Staff member
Καλησπέρα

Με τα χιόνια να περιβάλλουν το σπίτι, περάσαμε ένα δωδεκάωρο χωρίς ηλεκτρικό. Και, για την ακρίβεια, χωρίς διαδίκτυο, χωρίς τηλέφωνα (κάποια στιγμή τελειώνουν και οι μπαταρίες των κινητών όταν δεν τα έχεις φορτίσει), χωρίς θέρμανση. Ευκαιρία να διαβάσω όσες εφημερίδες είχα αφήσει αδιάβαστες στο Kindle — με φακό κάτω από τέσσερις κουβέρτες. Έκανα καλή δουλειά: έφτασα στις εφημερίδες των ευρωεκλογών πηγαίνοντας προς τα πίσω. Διάβασα και πολλά ηλεδελτία του Κουίνιον (περισσότερα, προσεχώς).

Ανέβασε ο Σαραντάκος (εδώ) τα αποτελέσματα για τις λέξεις της χρονιάς πριν προλάβω να τις σχολιάσω. Μπορώ να τις σχολιάσω κατόπιν εορτής (δηλαδή, από αύριο). Προς το παρόν, βρίσκω λογική την πρωτιά του ακρωνυμίου ΕΝΦΙΑ, εντελώς παρορμητική την ανάδειξη των «ιπτάμενων αναρχικών» στη 2η θέση, και αναμενόμενη την εμφάνιση του σύμπλοκου «ένοικος του τάφου» στην 3η.


Εγώ θέλω προς το παρόν να προσθέσω εδώ έναν αγγλικό νεολογισμό που έμαθα φέτος:

apophallation

Περιγράφει τη διαδικασία που ακολουθούν οι γυμνοσάλιαγκες μετά το σεξ, στην περίπτωση που έχουν μπλεχτεί τα γεννητικά τους όργανα, όταν μασάνε και κόβουν το πέος για να ξεμπλεχτούν.

Apophallation is a technique resorted to by some species of air-breathing land slugs such as Limax maximus and Ariolimax. In these species of hermaphroditic terrestrial gastropod mollusks, after mating, if the slugs cannot successfully separate, a deliberate amputation of the penis takes place.

The slugs are hermaphroditic and have a full set of organs of both sexes. They have relatively large penises which, during mating, wrap around each other in a tight spiral. They sometimes have difficulty separating afterwards. When separating seems impossible, one slug gnaws off either its own, or its partner's penis, so that separation is then possible. No replacement penis grows, and the apophallated slug adopts a purely female function from that point onward.

http://en.wikipedia.org/wiki/Apophallation

Μπορείτε να δείτε και το σχετικό βιντεάκι:
https://www.youtube.com/watch?v=xBJ7nAhnq4A

Στα ελληνικά θα μπορούσε να είναι αποφαλλισμός (με ρήμα αποφαλλίζω), μια και έτσι θυμίζει τον αποκεφαλισμό.

Μπορεί να είναι και η λέξη του 2015. Να πάμε για χαρές και, αποκεί που το έχουμε μικρό (το εισόδημα), να χρειαστεί να το κόψουμε ακόμα παραπάνω.
 
Οι εκτιμήσεις μου για τις τρεις λέξεις συμπίπτουν με τις δικές σου. Περιμένω και αναλυτικότερον σχολιασμό.
Καλή χρονιά όμως!
 

drsiebenmal

HandyMod
Staff member
Δεν θυμάμαι τι ψήφισα (προπονούμαι :)), αλλά νομίζω ότι μία από τις τρεις (ίσως και η πρώτη) ήταν ο ΕΝΦΙΑ. Έχω δώσει τα στοιχεία μου, όμως, άρα μπορεί να γίνει έλεγχος.

Μια δεύτερη ίσως είχε σχέση με την Αμφίπολη και τα γεννήματά της, που είναι κτγμ ο ηθικός νικητής (of course moral victories do not count), αφού είχε εκπροσώπηση (αν μετράω σωστά) με πέντε αμφιπολοσχετικούς όρους που συγκέντρωσαν συνολικά 723 ψήφους:

3) ένοικος του τάφου 263
5) εκπρόσωπος τάφου 230
12) τύμβος 103
17) αμφιπολίτευση 72
20) αφηρωισμένος 55

Και μην ακούσω παράπονα για τον τρόπο άθροισης επειδή κάπως έτσι θα αθροίζουν κάποιοι τα ποσοστά τους μετά τις εκλογές...
 

nickel

Administrator
Staff member
Καλησπέρα, καλή χρονιά.

Πρώτα απ’ όλα, μια και δεν βοηθάει το γραφικό στο ιστολόγιο, «για τον Γκούγκλη» όπως λέει και ο Stazybo, όλες οι λέξεις:

ΕΝΦΙΑ (370), ιπτάμενοι αναρχικοί (316), ένοικος του τάφου (263), κλαρινογαμπρός (245), εκπρόσωπος τάφου (230), πρωτογενές πλεόνασμα (207), θρασίμια (159), Τζιχαντιστές (152), Έμπολα (148), ΣΥΡΙΖΑ (111), Ισλαμικό κράτος (ISIS) (110), τύμβος (103), έξοδος στις αγορές (92), δωρεάν Wi-Fi (88), καθαρίστριες (81), Ποτάμι (80), αμφιπολίτευση (72), σαμαροβενιζέλοι (68), νοικοκύρηδες /αίοι (56), αφηρωισμένος (55), σκίσιμο μνημονίου (54), αξιολόγηση / αυτοαξιολόγηση (53), Σκουριές (53), τσογλανοποίηση (52), απεργία πείνας (49), ξώπορτο (43), καταδικάζω απερίφραστα (39), αγορές (36), ανθρωπιστική κρίση (36), ληξιπρόθεσμος (34), κόκκινα δάνεια (33), ΑΟΖ (32), βλαχοδήμαρχοι (30), αφήγημα / αφήγηση (29), απεχθές χρέος (28), βραχιολάκι (28), συναίνεση (28), Σύροι / Σύριοι (28), ατμίζω (27), εκατό δόσεις (24), κοινωνικό μέρισμα (24), Νέο Λύκειο (24), πρόωρες εκλογές (24), ΠτΔ (24), εγκληματική οργάνωση (23), φυλακές Τύπου Γ (22), πρόσφυγες (21), ΝΔΣΟΚ (20), περιφερειάρχισσα (18), συγκάλυψη (18), αιγιαλοί (17), κρίση χρέους (17), δημοσιονομικό κενό (16), Μουντιάλ (15), στρες τεστ (15), προεδρική εκλογή (14), παράταση (13), (προληπτική) πιστωτική γραμμή (12), ακατάσχετο (10), βαθύ κράτος (10), υπεράκτιες (7), κοινοβουλευτική νομιμοποίηση (6), επίσπευση (5), Προεδρία της ΕΕ (1).

Λεξικογραφικό ενδιαφέρον έχουν οι νέες λέξεις και οι νέες συμφράσεις (σύμπλοκα) ή οι νέες σημασίες λέξεων και συμφράσεων. Η ψηφιακή λεξικογραφία (με την άπλα που τη διακρίνει) δεν έχει κανένα πρόβλημα με την παροδική αξία κάποιων όρων αν είναι να ερμηνεύσουν την επικαιρότητα μιας άλλης εποχής: ο φιλέρευνος αναγνώστης του 2050 είναι πιθανό να απορήσει για τη σημασία της φράσης «ιπτάμενοι αναρχικοί» που θα βρίσκει μόνο σε κείμενα του έτους 2014. Θα του είναι χρήσιμο το πλούσιο ψηφιακό λεξικό που θα του εξηγήσει εκείνη την «ιστορική» φράση, πιο χρήσιμο από το λεξικό που θα ερμηνεύει μόνο όρους της δικής του γνωστής επικαιρότητας.

Από την άλλη, δεν έχουν κανένα λεξικογραφικό ενδιαφέρον λέξεις ή φράσεις όπως τύμβος, καθαρίστριες, απεργία πείνας, αγορές κ.ά. Η επικαιρότητα δεν πρόσθεσε τίποτα στη σημασία τους. Θα προσπαθήσω να τις χωρίσω όλες σε κατηγορίες, σε πρώτη ευκαιρία.

Για μένα έλειπε από τη συζήτηση η γνωστή λέξη αποκεφαλισμός στη νέα της διάσταση: το βίντεο του αποκεφαλισμού, ο διαδικτυακός αποκεφαλισμός αθώων από τζιχαντιστές.

Είναι μια νέα διάσταση της επικοινωνίας, της «επικοινώνησης» μηνύματος (να ένας νεολογισμός που δεν τόλμησε να συμπεριλάβει το Χρηστικό, παρότι το καλό λεξικό έχει τη μεταβατική χρήση του επικοινωνώ). Και μια νέα διάσταση στις σχέσεις των φανατικών μουσουλμάνων με τη Δύση. Ο βάρβαρος τρόπος με τον οποίο δίνεται το μήνυμα σπρώχνει τον μέσο πολίτη της Δύσης να σχηματίζει μια διαστρεβλωμένη εικόνα για τον μουσουλμανισμό και μάλλον δεν δίνει την ευκαιρία για προβληματισμό σε σχέση με το ρόλο της Δύσης στη Μέση Ανατολή. Φοβάμαι ότι αυτά τα βίντεο της βαρβαρότητας θα σηματοδοτούν αυτή τη φάση του τζιχαντισμού, που είναι πιθανό να απασχολήσει τη Δύση για πολλά χρόνια.

Ίσως θα πρότεινα, με καθυστέρηση, και την ξενόφερτη σέλφι, λέξη του 2013 για τους ξένους, που εξελληνίστηκε και έγινε της μόδας εδώ το 2014, ίσως και εξαιτίας της διαφημιστικής αξιοποίησής της στα Όσκαρ. Η αυτοφωτογραφία και η αυτοφωτογράφηση έχουν επίσης διάδοση και θα μπουν στα λεξικά.

Αυτά σαν πρώτες σκέψεις.
 
Πράγματι, η σέλφη έλειπε (ας την εξελληνίσω ακόμα λίγο).
 

nickel

Administrator
Staff member
Πράγματι, η σέλφη έλειπε (ας την εξελληνίσω ακόμα λίγο).
Πρέπει; Γιατί μετά μπαίνει η πρόκληση να την κλίνεις κιόλας. (Έβγαλα χτες κάτι σέλφες, τύφλα να 'χει ο Μπράντλι Κούπερ.)
 
Κατάλαβα, προτιμάς τριτόκλιτο.
Τότε η σέλφις, της σέλφεως. (Το γαρ πολύ της σέλφεως...), οι σέλφεις των σέλφεων.
 

Zazula

Administrator
Staff member
Κι εμένα έτσι μου φάνηκε πολύ πιο έυλογη η κλίση: η σέλφη, της σέλφης, οι σέλφεις, των σέλφεων. :)
 

nickel

Administrator
Staff member
Περιήγηση του Σαραντάκου στις λέξεις του 2014, όπως δημοσιεύτηκε στην κυριακάτικη Αυγή, στο ένθετο «Ενθέματα»:
http://sarantakos.wordpress.com/2015/01/05/2014review/

Αποσπώ την παράγραφο με την οικονομική ορολογία (έχει ήδη γίνει η αναφορά στον ΕΝΦΙΑ):

Αλλά βέβαια οι ανασκαφές και τα ευρήματά τους δεν μπόρεσαν να επισκιάσουν τη ζοφερή οικονομική πραγματικότητα και τις λέξεις που τη συνόδευαν. Την ανθρωπιστική κρίση, τα κόκκινα δάνεια, τους ακατάσχετους λογαριασμούς, τις ληξιπρόθεσμες υποχρεώσεις και τη ρύθμιση για τις εκατό δόσεις, τον στόχο για έξοδο στις αγορές, την παράταση του μνημονίου και την πιστωτική προληπτική γραμμή, το συνεχώς διογκούμενο δημοσιονομικό κενό, τα στρες τεστ των χρυσοπληρωμένων τραπεζών μας, το υποτιθέμενο πρωτογενές πλεόνασμα και την αγωνία μήπως βήξουμε και θεωρηθεί πιστωτικό γεγονός.

(Και να 'ταν μόνο αυτές...)
 
Top