metafrasi banner

Από το peristeronic ως τον dodo

nickel

Administrator
Staff member
Στα σαββατιάτικο ηλεδελτίο του ο Μάικλ Κουίνιον αναφέρει και μια σπάνια λέξη ελληνικής έμπνευσης (ελληνογενή).
Weird Words: peristeronic /pərɪstə'rɒnɪk/

Pigeon-fancying was especially strong in England in the nineteenth century, with great skill expended in breeding new varieties for show. Charles Darwin became a fancier in 1855 to study variation within species as part of his research which became On the Origin of Species.

Like other bodies of the period, pigeon-fanciers’ societies looked to the classical languages for suitably distinguished titles. At the time Darwin became involved, a London one was grandly called the Philoperisteron Society. Philo- means a lover of something, from Greek philos, loving; peristeron was invented by a learned founder, which he took from Greek peristera for a wild pigeon or dove. The organisation changed its name in 1867 to the National Peristeronic Society (which still exists), in which peristeronic was another invented word, an adjective with the sense “relating to or concerned with pigeons”. The change of name should not be taken as meaning that the members of the society had ceased loving their pigeons.

Another organisation of the time was the Columbarian Society, whose name is from Latin columbarius, a keeper of doves. The related columbarium could mean a dovecote or pigeon loft, but it now refers to a place in a crematorium where urns holding a deceased’s cremated remains are stored; the connection is that the niches for the urns in a columbarium reminded people of roosting holes in a dovecote. Several societies retain columbarian in their names, including the National Columbarian Society in the USA.

Υπάρχουν ελάχιστες άλλες αγγλικές λέξεις που έχει εμπνεύσει η περιστερά. Peristerite, περιστερίτης, είναι ένας ημιπολύτιμος λίθος με ιριδισμούς που θύμιζαν στον νονό του τα ιριδίζοντα φτερά στο λαιμό των περιστεριών. Λέξεις όπως peristeroid (περιστεροειδή), peristeromorph (περιστερόμορφα) και peristeropod (περιστερόποδας / -πους) ανήκουν στη ζωολογία.

Η λατινική λέξη, ο columbus για τον περιστερό και η columba για την περιστερά (που δεν ξέρουμε αν συνδέεται με τον δικό μας κόλυμβο) μας έχει δώσει την κολομπίνα (ιταλικά Colombina, αγγλικά Columbine), πονηρή υπηρετριούλα και ταίρι του Αρλεκίνου, που μόνο αθώα περιστερά δεν ήταν. Περιστερός ο Κολόμβος, που έδωσε το όνομά του στην Κολομβία και τις διάφορες Κολούμπιες.

Η οικογένεια περιστερίδες είναι Columbidae και νομίζω ότι ήρθε η ώρα να δούμε τη διαφορά ανάμεσα σε pigeon και dove:

Pigeons and doves constitute the bird family Columbidae within the order Columbiformes, which include some 300 species of near passerines. In general parlance the terms "dove" and "pigeon" are used somewhat interchangeably. In ornithological practice, there is a tendency for "dove" to be used for smaller species and "pigeon" for larger ones, but this is in no way consistently applied, and historically the common names for these birds involve a great deal of variation between the terms "dove" and "pigeon." This family occurs worldwide, but the greatest variety is in the Indomalaya and Australasia ecozones. Young doves and pigeons are called "squabs."
http://en.wikipedia.org/wiki/Columbidae

Πάντως, pigeon είναι το ταξιδιωτικό περιστέρι (homing pigeon) και το ταχυδρομικό περιστέρι (carrier pigeon), ενώ doves είναι οι περιστερές (αντίθετο των γερακιών – hawks), ενίοτε και τα πιτσουνάκια, που κυριολεκτικά είναι, όπως είδαμε, squabs, αλλά μεταφορικά είναι doves (π.χ. like a pair of doves) και, συνηθέστερα, lovebirds (άλλο πουλί).

Ο περιστερώνας (περιστεριώνας, περιστεροτροφείο) είναι συνήθως dovecote ή dovecot και pigeon house, pigeon loft κ.λπ. Δείτε: http://en.wikipedia.org/wiki/Pigeon_keeping#Pigeon_housing και http://en.wikipedia.org/wiki/Dovecote.

Το columbarium είναι πια κυρίως το οστεοφυλάκιο (πείτε το και κολουμβάριο, αν θέλετε — σας καλύπτει ο Πάπυρος).

Προλαβαίνω τους παρετυμολόγους λέγοντας ότι δεν έχει σχέση μ’ αυτό ο κολομπαράς. Αυτός βγαίνει από την τούρκικη λέξη για τον παιδεραστή kulampara — γι’ αυτό δεν γράφεται με «ω»). Ούτε η κολούμπρα έχει σχέση με την columba. Η κολούμπρα βγαίνει από ιταλικό colubro —λατινικό, και αγγλικό, coluber— που είναι δηλητηριώδες φίδι, χωρίς «m». Δείτε εδώ.

Τριβιδάκι για το τέλος: Περιστέρι ήταν και ο ντόντο (ράφος), το πουλί του Μαυρικίου, περίστερος ένα ολόκληρο μέτρο ύψος, που αφανίστηκε σαν είδος στα μέσα του 17ου αιώνα και άφησε πίσω του τις φράσεις as dead as the dodo / as dead as a dodo και go the way of the dodo.

 

Zazula

Administrator
Staff member
Η οικογένεια περιστερίδες είναι Columbidae και νομίζω ότι ήρθε η ώρα να δούμε τη διαφορά ανάμεσα σε pigeon και dove.
Βλ. επίσης: http://www.lexilogia.gr/forum/showthread.php?t=6116.

Η κολούμπρα βγαίνει από ιταλικό colubro —λατινικό, και αγγλικό, coluber— που είναι δηλητηριώδες φίδι, χωρίς «m». Δείτε εδώ.

Δηλαδή αρχικά ήταν «φίδι κολουβρό» (δηλ. δηλητηριώδες) κι έγινε κατόπιν κολοβό; :D
 
Top