Καθώς προκηρύχτηκαν οι εκλογές, είναι καλό να ξέρουμε τι ακριβώς ισχύει για την κατανομή των εδρών στη Βουλή με το ισχύον σύστημα (τουλάχιστον, όπως το έχω καταλάβει :inno:), επειδή ακούγονται διάφορες παρεξηγήσεις.
(1) Οι εκλογές είναι έγκυρες όσοι και αν ψηφίσουν. Δεν υπάρχει στο ελληνικό σύνταγμα άρθρο περί ακυρότητας αν η συμμετοχή είναι μικρότερη από κάποιο ποσοστό (συνήθως αναφέρεται το 50%). Επομένως, η αποχή αφήνει παγερά αδιάφορο το «σύστημα».
(2) Οι έδρες κατανέμονται με βάση τις έγκυρες (=«επώνυμες») ψήφους. Επομένως, και οι λευκές ψήφοι (μολονότι πια καταγράφονται ξεχωριστά ενώ παλιότερα θεωρούνταν «άκυρες») αφήνουν παγερά αδιάφορο το σύστημα.
(3) Οι έδρες κατανέμονται με βάση τις ψήφους των κομμάτων που περνούν το όριο του 3%. Αυτό έχει περάσει στον καθημερινό λόγο με εκφράσεις όπως «οι ψήφοι στα μικρά κόμματα πάνε χαμένες υπέρ του πρώτου». Στην πραγματικότητα, «πηγαίνουν χαμένες υπέρ όλων των κομμάτων που μπαίνουν στη βουλή». Με άλλα λόγια, η «ψήφος διαμαρτυρίας σε μικρά κόμματα» έχει νόημα μόνο αν τα κόμματα αυτά έχουν ρεαλιστικές τύχες να μπουν στη βουλή, αλλιώς αφήνουν και πάλι παγερά αδιάφορο το σύστημα.
(4) Συνέπεια του (3) είναι ότι αν το ποσοστό των χαμένων ψήφων σε μικρά κόμματα φτάσει π.χ. το 5%, τότε τα ποσοστά όσων περάσουν το 3% αυξάνουν τη βαρύτητά τους επί, στη συγκεκριμένη περίπτωση, 100/95.
(5) Για τα κόμματα που περνούν το 3%, ο αριθμός των εδρών υπολογίζεται πολύ εύκολα:
(α) 238 έδρες κατανέμονται αναλογικά σε όλα τα κόμματα, άρα ένα κόμμα που θα πάρει 3% παίρνει 7,14 έδρες, δηλαδή 7. Τα υπόλοιπα κατανέμονται με συγκεκριμένο μηχανισμό (στα μεγαλύτερα υπόλοιπα).
(β) Άλλες 12 έδρες («επικρατείας») κατανέμονται επίσης αναλογικά, αλλά εδώ χρειάζεται μεγαλύτερο ποσοστό ένα κόμμα για να πάρει έδρα (λόγω υπολοίπων, μπορεί να αρκεί και 5-6%).
(γ) 50 έδρες παίρνει το πρώτο κόμμα (το μπόνους) --σε newspeak, κατανέμονται αναλογικά στο πρώτο κόμμα :). Το μπόνους δεν δίνεται αν βγει πρώτος συνασπισμός κομμάτων.
(6) Ο μηχανισμός για το πού θα πάρουν τα κόμματα τις έδρες, δεν είναι τόσο απλός, επειδή παίζουν ρόλο τα υπόλοιπα, οι μονοεδρικές (που τις παίρνει εξ ορισμού ο πλειοψηφών συνδυασμός κλπ).
Έτσι, η πρόταση που έκανε τις προάλλες ο Αλ. Τσίπρας για συντονισμένη κάθοδο της αριστεράς στις μονοεδρικές θα ήταν χρήσιμη σε προηγούμενο σύστημα, αλλά με το τωρινό είναι άτοπη επειδή:
(α) Αν κατέβει ένας τοπικός συνδυασμός, ακόμη και το 100% να πάρει σε μια (μικρή, εξ ορισμού) μονοεδρική, δεν θα πάρει το 3% πανελλαδικά και άρα δεν θα μπορεί να εκλέξει βουλευτή.
(β) Αν συνεννοηθούν τα κόμματα να κατέβουν εκ περιτροπής, τότε θα τους λείψουν οι τοπικές ψήφοι από το σύνολο (που μετράει για τη συνολική κατανομή των εδρών). Ναι μεν θα μοιραστούν αυτές οι ψήφοι εκ περιτροπής, αλλά με πόση ακρίβεια; Και θα πάνε παντού όλοι οι ψηφοφόροι να ψηφίσουν το άλλο, συνεργαζόμενο κόμμα; Δύσκολο...
Και δύο εκλογικά κουίζ:
(α) Ποιος είναι ο μοναδικός νόμιμος τρόπος να μην εκλεγεί βουλή;
(β) Πόσα κόμματα το πολύ μπορούν να εκλεγούν στη βουλή και πόσους βουλευτές θα έχει τότε το καθένα;
(1) Οι εκλογές είναι έγκυρες όσοι και αν ψηφίσουν. Δεν υπάρχει στο ελληνικό σύνταγμα άρθρο περί ακυρότητας αν η συμμετοχή είναι μικρότερη από κάποιο ποσοστό (συνήθως αναφέρεται το 50%). Επομένως, η αποχή αφήνει παγερά αδιάφορο το «σύστημα».
(2) Οι έδρες κατανέμονται με βάση τις έγκυρες (=«επώνυμες») ψήφους. Επομένως, και οι λευκές ψήφοι (μολονότι πια καταγράφονται ξεχωριστά ενώ παλιότερα θεωρούνταν «άκυρες») αφήνουν παγερά αδιάφορο το σύστημα.
(3) Οι έδρες κατανέμονται με βάση τις ψήφους των κομμάτων που περνούν το όριο του 3%. Αυτό έχει περάσει στον καθημερινό λόγο με εκφράσεις όπως «οι ψήφοι στα μικρά κόμματα πάνε χαμένες υπέρ του πρώτου». Στην πραγματικότητα, «πηγαίνουν χαμένες υπέρ όλων των κομμάτων που μπαίνουν στη βουλή». Με άλλα λόγια, η «ψήφος διαμαρτυρίας σε μικρά κόμματα» έχει νόημα μόνο αν τα κόμματα αυτά έχουν ρεαλιστικές τύχες να μπουν στη βουλή, αλλιώς αφήνουν και πάλι παγερά αδιάφορο το σύστημα.
(4) Συνέπεια του (3) είναι ότι αν το ποσοστό των χαμένων ψήφων σε μικρά κόμματα φτάσει π.χ. το 5%, τότε τα ποσοστά όσων περάσουν το 3% αυξάνουν τη βαρύτητά τους επί, στη συγκεκριμένη περίπτωση, 100/95.
(5) Για τα κόμματα που περνούν το 3%, ο αριθμός των εδρών υπολογίζεται πολύ εύκολα:
(α) 238 έδρες κατανέμονται αναλογικά σε όλα τα κόμματα, άρα ένα κόμμα που θα πάρει 3% παίρνει 7,14 έδρες, δηλαδή 7. Τα υπόλοιπα κατανέμονται με συγκεκριμένο μηχανισμό (στα μεγαλύτερα υπόλοιπα).
(β) Άλλες 12 έδρες («επικρατείας») κατανέμονται επίσης αναλογικά, αλλά εδώ χρειάζεται μεγαλύτερο ποσοστό ένα κόμμα για να πάρει έδρα (λόγω υπολοίπων, μπορεί να αρκεί και 5-6%).
(γ) 50 έδρες παίρνει το πρώτο κόμμα (το μπόνους) --σε newspeak, κατανέμονται αναλογικά στο πρώτο κόμμα :). Το μπόνους δεν δίνεται αν βγει πρώτος συνασπισμός κομμάτων.
(6) Ο μηχανισμός για το πού θα πάρουν τα κόμματα τις έδρες, δεν είναι τόσο απλός, επειδή παίζουν ρόλο τα υπόλοιπα, οι μονοεδρικές (που τις παίρνει εξ ορισμού ο πλειοψηφών συνδυασμός κλπ).
Έτσι, η πρόταση που έκανε τις προάλλες ο Αλ. Τσίπρας για συντονισμένη κάθοδο της αριστεράς στις μονοεδρικές θα ήταν χρήσιμη σε προηγούμενο σύστημα, αλλά με το τωρινό είναι άτοπη επειδή:
(α) Αν κατέβει ένας τοπικός συνδυασμός, ακόμη και το 100% να πάρει σε μια (μικρή, εξ ορισμού) μονοεδρική, δεν θα πάρει το 3% πανελλαδικά και άρα δεν θα μπορεί να εκλέξει βουλευτή.
(β) Αν συνεννοηθούν τα κόμματα να κατέβουν εκ περιτροπής, τότε θα τους λείψουν οι τοπικές ψήφοι από το σύνολο (που μετράει για τη συνολική κατανομή των εδρών). Ναι μεν θα μοιραστούν αυτές οι ψήφοι εκ περιτροπής, αλλά με πόση ακρίβεια; Και θα πάνε παντού όλοι οι ψηφοφόροι να ψηφίσουν το άλλο, συνεργαζόμενο κόμμα; Δύσκολο...
Και δύο εκλογικά κουίζ:
(α) Ποιος είναι ο μοναδικός νόμιμος τρόπος να μην εκλεγεί βουλή;
(β) Πόσα κόμματα το πολύ μπορούν να εκλεγούν στη βουλή και πόσους βουλευτές θα έχει τότε το καθένα;
