πανωπόρτι & κόντε-μιρί

nickel

Administrator
Staff member
Καλά που τα αναστήσατε αυτά. Ήταν δύσκολος ο περασμένος Οκτώβρης και δεν τα πήρα χαμπάρι. Με πρόλαβε ο altan.

Ενώ το contre-mur είναι το αντέρεισμα, το κολντεμίρι το βρίσκουμε με τη σημασία της αμπάρας πόρτας δίπλα στις άλλες παραφθορές και το τουρκικό kol demiri είναι η προέλευσή του.

Από τη σελ. 60 της μελέτης της Μαρίας Αρακαδάκη Νοφαλιάς Μεραμπέλου. Συμβολή στην αρχιτεκτονική των ορεινών οικισμών της Κρήτης:

Τόσο το θυρόφυλλο όσο και το πανωπόρτι διαθέτουν ξύλινο μάνταλο και κλειδωνιά με ζεμπερέ, που λειτουργεί με μεγάλο, βαρύ σιδερένιο κλειδί. Σε άλλη υποδοχή στη μεσαία τραβέρσα αγκυρώνεται από μέσα το κόντε μηρί, σιδερένια αμπάρα της οποίας το ελεύθερο άκρο στηρίζεται επίσης απ’ ευθείας στον τοίχο.

Σημείωση:
Κόντε μηρί: τοπική παραφθορά του ορθού όρου κοντομηρί, βλ. Γρατσία-Ρούσση, 44. Πρβλ. Γ.Χ. Τσαγκαράκη-Μεραμπελλιώτη, Μεραμπελλιώτικα Ανεγυρίσματα, Ηράκλειο 1993, Λεξιλόγιο, 239: κόντε μιρί. Δεν αναφέρεται από τους Πιτυκάκη και Ξανθινάκη. Στην Κάρπαθο λέγεται κοντεμίρι (Τρεμπέλα, Καρπάθικο σπίτι, 30), στην Αττική κολντεμίρι (Κρεμέζη, 52) και στην Κύπρο σκούντρος (Παπαχαραλάμπους, 17, Γεωργιάδης, 118, Χατζηιωάννου, 82).
 

nickel

Administrator
Staff member
Και το απαραίτητο ρεμπέτικο:

Τουρκολιμανιώτισσα Γλυκιά - Ρίτα Αμπατζή

...Στην πόρτα σου, μανίτσα μου,
μη βάλεις κολντεμίρι...

 
Top