Καλημέρα, καλή χρονιά
Καθώς ξεκινά το 2014 οι επιφυλακτικοί θα πουν ότι μπορούν να προβλέψουν κυρίως δυσκολίες. Δεν ξέρουμε αν η χρονιά θα κυλήσει χωρίς μεγάλες ανατροπές: οι εκλογές στη μέση της χρονιάς δεν ξέρουμε τι θα σημάνουν. Οι ψηφοφορίες στη Βουλή για νέα δύσκολα νομοσχέδια δεν ξέρουμε αν θα κάνουν κι άλλους βουλευτές να αναζητήσουν τη θαλπωρή της αβεβαιότητας. Αυτή η αβεβαιότητα για όλα (βεβαιότητα, κατά τον Φραγκλίνο, υπάρχει μόνο για το θάνατο και τους φόρους — και από τα δύο ο θάνατος ανήκει στο αόριστο μέλλον, θα πρόσθετα), αυτή η αβεβαιότητα κόβει την όρεξη για αισιοδοξία, για κοινές προσπάθειες, για επενδύσεις. Ας βάζουμε μικρούς στόχους —ατομικούς ή μικρών κοινοτήτων— και ας δουλεύουμε γι’ αυτούς. Με πείσμα, με λογική, με ισορροπίες, έτσι που θα θέλαμε να δρουν οι κυβερνήσεις. Όταν πιάνουμε γρήγορα μικρούς στόχους, παίρνουμε δύναμη για παραπέρα, αισιοδοξία για το αύριο.
Εδώ μέσα μας ενδιαφέρει και η γλώσσα. Δεν έχει κανένα πρόβλημα αυτή: πορεύεται με απίστευτη άνεση ανάμεσα στις τεράστιες προκλήσεις του καιρού μας, με δημοκρατικότητα που δεν βρίσκεις πουθενά αλλού, χωρίς τους περιορισμούς και τα καπελώματα άλλων καιρών. Ας θυμόμαστε ότι η επιστήμη της γλωσσολογίας, οι γραμματικές και τα λεξικά έχουν προορισμό κυρίως να περιγράφουν αυτή την πορεία και όχι να τη ρυθμίζουν. Εμείς, ας είμαστε καλοί και προσεκτικοί παρατηρητές: να παρακολουθούμε αυτή την πορεία και να την περιγράφουμε σωστά. Οι ρυθμιστικές μας προσπάθειες ας περιορίζονται στα πρακτικά: ποιες τακτοποιήσεις της γλώσσας και ποιες επιλογές είναι οι καλύτερες λύσεις στις σχέσεις του συγγραφέα ή του μεταφραστή με τον επιμελητή και το αναγνωστικό κοινό.
Τόσο στην πολιτική όσο και στη γλώσσα η αναζήτηση της κοινής λογικής καταντά συχνά ίδια με την αναζήτηση του άγιου δισκοπότηρου. Ας δείχνουμε εδώ ότι ούτε ακατόρθωτη είναι ούτε καν τόσο δύσκολη. Ας το δείχνουμε με συζητήσεις και καταθέσεις απόψεων πολιτισμένες, μετρημένες, με απόλυτο σεβασμό στη διαφορετικότητα του άλλου, με συνεχή διάθεση να μειώσουμε την επιθετικότητα και την ειρωνεία, με περισσότερη προσπάθεια να κατανοήσουμε τη θέση του συνομιλητή μας. Συνθέτοντας την κουλτούρα που μπορεί να λείπει στον περίγυρό μας: την κουλτούρα του συγκερασμού, του μοιράσματος, της αλληλεγγύης, της λογικής, της προσπάθειας για μέτρο και καλλιέπεια, του σεβασμού προς τον άλλο και προς την ίδια τη δική μας δημόσια παρουσία.
Η Λεξιλογία δεν είναι ιστότοπος ενός, δεν είναι δουλειά ενός. Είναι φόρουμ μεταφραστών (αλλά όχι μόνο μεταφραστών). Είναι φόρουμ μιας μικρής παρέας, με γερό πυρήνα και πολλούς κομήτες και διάττοντες αστέρες. Δεν είναι «το φόρουμ των μεταφραστών», αλλά θέλουμε να υπάρχουν όλο και περισσότερες προσωπικές πρωτοβουλίες, καταθέσεις ατομικής εργασίας ή προβληματισμού, προτάσεις για βελτίωση, αξιοποίηση της δυναμικής της παρέας, θετική συμβολή στο βασικό σκεπτικό αυτού του τόπου: ότι ανήκει σε μια παρέα μεταφραστών που μπορούν να αλλάζουν για να βρίσκονται πάντα εδώ και μαζί με αυτούς να βρίσκεται πάντα εδώ η Λεξιλογία και ό,τι έχετε καταθέσει στις σελίδες της.
Με αυτές τις γρήγορες σκέψεις που ήθελα να μοιραστώ μαζί σας, καλωσορίζω το 2014 με αισιοδοξία για τη παρέα μας, για τη χώρα μας, για τον άνθρωπο. Την αισιοδοξία που μπορεί να έχει όποιος μπορεί να κοιτάξει στο χώρο και το χρόνο πιο πέρα από τα στραβά κι ανάποδα που τον περιτριγυρίζουν. Την αισιοδοξία που είναι απαραίτητη για να δημιουργήσουμε.
Ό,τι το καλύτερο, λοιπόν.
Καθώς ξεκινά το 2014 οι επιφυλακτικοί θα πουν ότι μπορούν να προβλέψουν κυρίως δυσκολίες. Δεν ξέρουμε αν η χρονιά θα κυλήσει χωρίς μεγάλες ανατροπές: οι εκλογές στη μέση της χρονιάς δεν ξέρουμε τι θα σημάνουν. Οι ψηφοφορίες στη Βουλή για νέα δύσκολα νομοσχέδια δεν ξέρουμε αν θα κάνουν κι άλλους βουλευτές να αναζητήσουν τη θαλπωρή της αβεβαιότητας. Αυτή η αβεβαιότητα για όλα (βεβαιότητα, κατά τον Φραγκλίνο, υπάρχει μόνο για το θάνατο και τους φόρους — και από τα δύο ο θάνατος ανήκει στο αόριστο μέλλον, θα πρόσθετα), αυτή η αβεβαιότητα κόβει την όρεξη για αισιοδοξία, για κοινές προσπάθειες, για επενδύσεις. Ας βάζουμε μικρούς στόχους —ατομικούς ή μικρών κοινοτήτων— και ας δουλεύουμε γι’ αυτούς. Με πείσμα, με λογική, με ισορροπίες, έτσι που θα θέλαμε να δρουν οι κυβερνήσεις. Όταν πιάνουμε γρήγορα μικρούς στόχους, παίρνουμε δύναμη για παραπέρα, αισιοδοξία για το αύριο.
Εδώ μέσα μας ενδιαφέρει και η γλώσσα. Δεν έχει κανένα πρόβλημα αυτή: πορεύεται με απίστευτη άνεση ανάμεσα στις τεράστιες προκλήσεις του καιρού μας, με δημοκρατικότητα που δεν βρίσκεις πουθενά αλλού, χωρίς τους περιορισμούς και τα καπελώματα άλλων καιρών. Ας θυμόμαστε ότι η επιστήμη της γλωσσολογίας, οι γραμματικές και τα λεξικά έχουν προορισμό κυρίως να περιγράφουν αυτή την πορεία και όχι να τη ρυθμίζουν. Εμείς, ας είμαστε καλοί και προσεκτικοί παρατηρητές: να παρακολουθούμε αυτή την πορεία και να την περιγράφουμε σωστά. Οι ρυθμιστικές μας προσπάθειες ας περιορίζονται στα πρακτικά: ποιες τακτοποιήσεις της γλώσσας και ποιες επιλογές είναι οι καλύτερες λύσεις στις σχέσεις του συγγραφέα ή του μεταφραστή με τον επιμελητή και το αναγνωστικό κοινό.
Τόσο στην πολιτική όσο και στη γλώσσα η αναζήτηση της κοινής λογικής καταντά συχνά ίδια με την αναζήτηση του άγιου δισκοπότηρου. Ας δείχνουμε εδώ ότι ούτε ακατόρθωτη είναι ούτε καν τόσο δύσκολη. Ας το δείχνουμε με συζητήσεις και καταθέσεις απόψεων πολιτισμένες, μετρημένες, με απόλυτο σεβασμό στη διαφορετικότητα του άλλου, με συνεχή διάθεση να μειώσουμε την επιθετικότητα και την ειρωνεία, με περισσότερη προσπάθεια να κατανοήσουμε τη θέση του συνομιλητή μας. Συνθέτοντας την κουλτούρα που μπορεί να λείπει στον περίγυρό μας: την κουλτούρα του συγκερασμού, του μοιράσματος, της αλληλεγγύης, της λογικής, της προσπάθειας για μέτρο και καλλιέπεια, του σεβασμού προς τον άλλο και προς την ίδια τη δική μας δημόσια παρουσία.
Η Λεξιλογία δεν είναι ιστότοπος ενός, δεν είναι δουλειά ενός. Είναι φόρουμ μεταφραστών (αλλά όχι μόνο μεταφραστών). Είναι φόρουμ μιας μικρής παρέας, με γερό πυρήνα και πολλούς κομήτες και διάττοντες αστέρες. Δεν είναι «το φόρουμ των μεταφραστών», αλλά θέλουμε να υπάρχουν όλο και περισσότερες προσωπικές πρωτοβουλίες, καταθέσεις ατομικής εργασίας ή προβληματισμού, προτάσεις για βελτίωση, αξιοποίηση της δυναμικής της παρέας, θετική συμβολή στο βασικό σκεπτικό αυτού του τόπου: ότι ανήκει σε μια παρέα μεταφραστών που μπορούν να αλλάζουν για να βρίσκονται πάντα εδώ και μαζί με αυτούς να βρίσκεται πάντα εδώ η Λεξιλογία και ό,τι έχετε καταθέσει στις σελίδες της.
Με αυτές τις γρήγορες σκέψεις που ήθελα να μοιραστώ μαζί σας, καλωσορίζω το 2014 με αισιοδοξία για τη παρέα μας, για τη χώρα μας, για τον άνθρωπο. Την αισιοδοξία που μπορεί να έχει όποιος μπορεί να κοιτάξει στο χώρο και το χρόνο πιο πέρα από τα στραβά κι ανάποδα που τον περιτριγυρίζουν. Την αισιοδοξία που είναι απαραίτητη για να δημιουργήσουμε.
Ό,τι το καλύτερο, λοιπόν.
