Το νήμα της ποίησης

[Earion]

Απ’ τη νύχτα της θάλασσας
Ξεπήδησαν τρεις γλάροι.

Σύρανε κάτασπρες ευθείες στον ορίζοντα
Κι ύστερα γίναν βάρκες κι ονειρεύτηκαν,

Τρεις γλάροι ίδιοι, ολόιδιοι --
Ποιος απ’ τους τρεις να ’ν’ άραγε ο μόνος;

«Τρεις γλάροι», της Ολυμπίας Καράγιωργα. Από την ενότητα Η φωνή, της συλλογής Τα μεγάφωνα (1966).

 

[Costas]

Odd gull out!

 

[Costas]

Ένα φιλοσοφημένο ή πεισιθάνατο, όπως προαιρείσθε:

Subtraction

My whole life
Deals with subtraction
First, I subtract naivety and innocence
Secondly childishness
And then ignorance and indignation
Conceit and pain
Happiness and sadness
Loneliness of body
Fantasies of the mind
Activities of thoughts and cells
Loved-ones and enemies
Even when I'm dead and buried underground
I will continue subtracting
Light and noise at first
Skin and flesh next
And then the shell of my body
Until only termites and bones are left

Xue Ma (*1980), μετάφρ. Sherry Peng
(Poetry Sky)

 

[Earion]

Το πεισιθάνατο μην το υπερτονίζουμε, διαθέτει αρκετό πλούτο νοημάτων. Το βρίσκω εξαιρετικό :up:

 

[Costas]

Με δεδομένο το περιεχόμενο, με εντυπωσιάζει η ηλικία του ποιητή. Συνήθως στα τριάντα σου έχεις άλλη οπτική γωνία για το ρου της ζωής. Από μεταφραστική άποψη, ενδιαφέρον παρουσιάζει το ότι στο πρωτότυπο όλοι οι στίχοι πλην του πρώτου περιέχουν (οι 9 μάλιστα ξεκινούν με) τη λέξη 'αφαιρώ'. Η μεταφράστρια πήρε μια στρατηγική απόφαση, και από τις 15 άφησε μόνο 3.

 

[Earion]

Επιδοκιμάζω την επιλογή της. Η επανάληψη στα αγγλικά θα το έκανε κάπως μεγαλόστομο (bombastic) και ίσως βαρετό, στα ελληνικά όμως πιστεύω ότι μπορεί και να δούλευε. Όσο για τη μικρή ηλικία του ποιητή, δεν εκπλήσσομαι, οι δικοί μας «πεισιθάνατοι» Δημήτριος Παπαρρηγόπουλος και Σπυρίδων Βασιλειάδης έγραψαν νέοι και πέθαναν 30 και 32 ετών αντίστοιχα. Αλλά τούτου εδώ μου αρέσει. Υποθέτω (και ελπίζω να μην ξεπέφτω σε αμπελοφιλοσοφία) ότι οι Απωανατολίτες είναι πιο εξοικειωμένοι με την αφαίρεση ως συστατικό της ζωής, από τις επιταγές των θρησκειών τους. Το είχε και ο χριστιανισμός αυτό κάποτε, αλλά στη Δύση ξεπεράστηκε από τον υλισμό του καπιταλισμού. Γι' αυτό μας φαίνεται (σε όσους φαίνεται) τόσο ελκυστικός ο εξωτικός μινιμαλισμός της γιαπωνέζικης τέχνης φερειπείν.

 

[bernardina]

Επειδή κάθε άλλο παρά ειδικός (ειδική; ) είμαι, λύστε μου μια πραγματική απορία. Είναι μήπως ιδέα μου ή αυτή η στάση, αυτή που εκ πρώτης όψεως φαίνεται πεισιθάνατη, των Ανατολιτών δεν έχει ούτε ίχνος από την υποδόρια αυταρέσκεια που οσμίζεται κανείς στα αντίστοιχα πεισιθάνατα ποιήματα ενός δυτικού (ή να πω Μεσόγειου; Ή να πω Έλληνα; ) Δυστυχώς δεν διαθέτω αρκετά μεγάλο στατιστικό δείγμα για να υποστηρίξω αυτή την αίσθηση. Εσείς τι πιστεύετε; Είναι κάτι που έχει να κάνει με τη στάση κάθε κουλτούρας απέναντι στο θάνατο; Με δεδομένο ότι μιλάει κανείς για τον θάνατο μεν αλλά σε πρώτο πρόσωπο;

 

[Costas]

Κοιτάξτε εδώ, έχει ενδιαφέρον...

 

[daeman]

Blaise Cendrars: Couchers de soleil

...

Couchers de soleil | Sunsets | Ηλιοβασιλέματα
Tout le monde parle des couchers de soleil | Everybody talks about sunsets | Όλοι μιλούν για τα ηλιοβασιλέματα
Tous les voyageurs sont d’accord pour parler des couchers de soleil dans les parages | All travelers agree about talking about sunsets in these latitudes | Όλοι οι ταξιδιώτες έχουν συμφωνήσει να μιλούν για τα ηλιοβασιλέματα σ' αυτά τα μέρη
Il y a plein de bouquins où l’on ne décrit que les couchers de soleil | There are books filled with nothing but descriptions of sunsets | Υπάρχουν εκατοντάδες βιβλία που άλλο δεν κάνουν απ' το να περιγράφουν ηλιοβασιλέματα
Les couchers de soleil des tropiques | The tropical sunsets | Τα ηλιοβασιλέματα των τροπικών
Oui c’est vrai c’est splendide | Yes it’s true they’re splendid | Ναι είναι αλήθεια πως είναι υπέροχα
Mais je préfère de beaucoup les levers de soleil | But I really prefer the sunrises | Εγώ όμως προτιμώ κατά πολύ τις αυγές
L’aube | Dawn | Τα ξημερώματα
Je n’en rate pas une | I never miss one | Δεν θα 'χανα ούτε ένα
Je suis toujours sur le pont | I’m always on the bridge | Είμαι πάντα στο κατάστρωμα
A poils | Jumping up and down [sic] | Ολόγυμνος
Et je suis toujours le seul à les admirer | And I’m always alone admiring them | Και είμαι πάντα ο μόνος εκεί που τα θαυμάζει
Mais je ne vais pas décrire les aubes | But I’m not going to describe them, the dawns | Τα ξημερώματα όμως δεν πρόκειται να τα περιγράψω
Je vais les garder pour moi seul | I’m going to keep them for me alone | Θα τα κρατήσω μόνο για μένα

Blaise Cendrars, Ποίημα από τον τόμο 23 Ποιήματα & μία συνέντευξη, εισ.-επιμ.-σημ.: Γιάννης Λειβαδάς, μτφρ.: Κλείτος Κύρου, Ναυσικά Αθανασίου, Γιάννης Λειβαδάς, Εκδόσεις Κουκούτσι, 2012 (μέσω e-poema)


portrait by Amadeo Modigliani (1917)


http://www.poetica.fr/poeme-56/blaise-cendrars-couchers-de-soleil/
http://apoemaday.tumblr.com/post/35642263872/sunsets

 

[Costas]

Για τους θιασώτες της συγκριτικής ποιητικής. Εδώ Κινέζοι, Ρώσοι, Αμερικανοί ποιητές. (MCLC)

Το κείμενο έχει έναν πληθυντικό Englishes κι ένα ρήμα "to presence".
Και μια ερώτηση στους αγγλομαθείς: I am less interested in how one classifies the differentia of global poetic practices, as much as I am interested in stressing our critical vocabularies to a point where they... Είναι σωστό αυτό; Δεν θα 'πρεπε να λέει ....than I am interested in stressing....;

 

[nickel]

Καλησπέρα. Για το ρήμα to presence θα σε στείλω σε ένα πολύτιμο σάιτ (αν σε φωτίσει):
http://lexilogia.gr/forum/showthread.php?11801-presencing

Για την αγγλικούρα έχεις απόλυτο δίκιο.

 

[Costas]

Θενκς! Ναι, ενδιαφέρον σάιτ φαίνεται....

 

[daeman]

...
Για τους μεταφραστές, ειδικότερα για τους μεταφραστές ποίησης:

ON TRANSLATING POETRY | ΜΕΤΑΦΡΑΣΤΗΣ ΠΟΙΗΣΗΣ
|
Like a clumsy bumblebee | σαν αδέξια μέλισσα ορμά
he alights on a flower | πάνω στο λουλούδι
bending the fragile stem | λυγίζει τον απαλό στήμονα
he elbows his way | ανοίγει δρόμο
through rows of petals | μέσα απ’ τα πέταλα
like pages of a dictionary | όπως μέσα από σελίδες λεξικού
he wants in | παλεύει να τρυπώσει
where the fragrance and sweetness are | εκεί που βρίσκονται το άρωμα κι η γλύκα∙
and though he has a cold | αν και συναχωμένος
and can’t taste anything | χωρίς γεύση
he pushes on | επιμένει
until he bumps his head | ως ότου πέσει πάνω
against the yellow pistil | σε κίτρινο ύπερο
|
and that’s as far as he gets | εδώ όλα τελειώνουν
it’s too hard | είναι απλώς αδύνατο
to push through the calyx | να φτάσει κανείς τη ρίζα
into the root | απ’ το κεφάλι
so the bee takes off again | πολύ περήφανη η καλή μας μέλισσα
he emerges swaggering | βγαίνει απ’ το λουλούδι
loudly humming: | βουίζοντας τρελά:
I was in there | χώθηκα μέσα!
and those | σ’ όσους
who don’t take his word for it | αμφιβάλλουν
can take a look at his nose | δείχνει μια μύτη κίτρινη
yellow with pollen | απ’ τη γύρη

Ζμπίγκνιεβ Χέρμπερτ (Zbigniew Herbert), μετάφραση: Χάρης Βλαβιανός

Η μετάφραση έγινε από την αγγλική έκδοση των Απάντων του Z. Herbert, The Collected Poems, 1956-1998,
επιμέλεια έκδοσης και μετάφραση: Alissa Valles, HarperCollins Publishers, 2007.

 

[bernardina]

Αχ, και να 'τανε καν μέλισσα, ο καημένος... Ένας φτωχός μπούμπουρας είναι. Άντε, βία-βία μια αγριομέλισσα για το ποιητικόν του πράγματος. ;)

 

[daeman]

Αχ, και να 'τανε καν μέλισσα, ο καημένος... Ένας φτωχός μπούμπουρας είναι. Άντε, βία-βία μια αγριομέλισσα για το ποιητικόν του πράγματος. ;)

"Since we stumble on the bumble-
and may think translators fumble
that clear image they might scumble
and the poet's dream could tumble
ending up in just a jumble,
Lest the dreams in our eyes crumble,
shouldn't we better go and grumble
in the thread where bumbles rumble?"
I'd suggest and humbly mumble
:)

 

[bernardina]

Didn't even bitch for calyx
-put the word into italics-
that's so greek as epicalyx
Tho Alix could be an Alix.;)

Look, I'm not an agitator
-not a judge nor a curator
envious of the narrator-;
just a poor old translator
just a poor, humble translator

 

[nickel]

just a poor old translator

Χαλάει το μέτρο με το δισύλλαβο «poor old». Θα το έκανα «just a finicky translator». :)

 

[daeman]

Πρόλαβες και το τσιτάρισες πριν το μοντάρω μια σταλίτσα, άσε που κι εγώ ατζιτάρισα το άλλο νήμα.

Should we leave the eggs and scramble or the messages just scramble?

 

[bernardina]

:laugh:

Where's old gone? Somebody's taken it away, like a busy bumblebee.

 

[daeman]

...
Ωραία, αν είναι να το ψειρίσουμε κι αυτό σαν ένα μαθηματάκι, νομίζω ότι με το old κάτι λείπει, δηλαδή με το Just a poor old translator είναι λιγάκι ανισόρροπο το μέτρο επειδή το old πρέπει να τονιστεί στην εκφορά. Γι' αυτό το έκανα Just a poor, humble translator που το διαβάζω (ή μάλλον το απαγγέλλω· αν και συνήθως το τραγουδώ, από μέσα ή απέξω μου) με την παύση του κόμματος και χωρίς κύριο τόνο στο humble, μονοκόμματα με το translator (Just a poor, humbletranslator), όχι πως δεν στέκει και χωριστά αν διαβαστεί αργά. Με βάση την αρχή των ελάχιστων αλλαγών, πάντα. Στο μέτρο θα μου ταίριαζε και το Just a poor and old translator, αλλά για γυναίκα δεν θα πω τέτοιο old που να μου τρυπήσετε τη μύτη. Με κεντρί μέλισσας, αγριομέλισσας ή μπούμπουρα.