straw man argument / fallacy = επιχείρημα / πλάνη του αχυρανθρώπου

(Εγώ με παύλα το έγραφα, βλέπω όμως πως [ τώρα; ] συνηθίζεται χωρίς. Βλέπω επίσης πως δεν χρειάζεται πλέον το argument. Γερνάω ίσως.)

Αβάσιμο επιχείρημα με το οποίο ο ομιλητής παρουσιάζει με παραπλανητικό τρόπο το επιχείρημα της άλλης πλευράς με στόχο να το καταρρίψει πιο εύκολα.

Αποδόσεις του τύπου "αβάσιμο επιχείρημα" είναι ανεπαρκείς. Ο αχυράνθρωπος έχει στα ελληνικά μόνο την άλλη σημασία του straw man.

Πώς το λέμε λοιπόν στα ελληνικά;

Μια καλή παρουσίαση του strawman argument εδώ: http://www.fallacyfiles.org/strawman.html

Από το σύνδεσμο που είχαμε βάλει εδώ.
Εδώ έχει πιο αναλυτικό παράδειγμα:

Δε βλέπω αποδόσεις. Ίσως «διαστρέβλωση της αρχικής άποψης», αλλά και πάλι δεν ξέρω...

Ως προς το αγγλικό, είναι τα χαλαρά αγγλικά που ξεχνάνε να δείξουν τις συνάψεις και που κυκλοφορούν όχι μόνο στο διαδίκτυο αλλά και στα πιο σοβαρά έντυπα. Τα σνομπάρουμε και γράφουμε strawman argument.

Προτείνω «το επιχείρημα του αχυρένιου αντιπάλου» (πιο σαφές από το «επιχείρημα του αχυρένιου ανθρώπου»). Θα ήθελα να σκεφτώ και τη γενική πτώση λιγάκι (όχι των μετοχών).

Να προτείνω (ανάλογα με την οπτική γωνία) και τα επιχείρημα ή λογική του σκιάχτρου (νομίζω ότι σε τέτοιον αχυρένιο άνθρωπο αναφέρεται --και γλιτώνουμε τις παρεξηγήσεις με τους ήδη καθιερωμένους αχυρανθρώπους).

Καλημέρα. Ωραίο το νήμα και ενδιαφέρουσες οι προτάσεις σας, αλλά δεν είμαι σίγουρη ότι ο μη αγγλομαθής αναγνώστης θα καταλάβει για τι πράγμα μιλάμε με το επιχείρημα του αχυρένιου αντιπάλου/του σκιάχτρου. Βέβαια για τον αγγλομαθή και οι δύο επιλογές είναι αρκετά διαφανείς ώστε να παραπέμπουν στο πρωτότυπο. Αλλά γιατί να κρατήσουμε αυτήν την αφύσικη -κτγμ- δομή;

Εγώ θα πρότεινα "αχυρένιο αντεπιχείρημα". Το αχυρένιο αφενός παραπέμπει στο πρωτότυπο, αφετέρου δείχνει ότι είναι εύκολο να ανατραπεί, και αντεπιχείρημα -αντί για επιχείρημα- για να δέιξει ακριβώς ότι είναι η δεύτερη -αντίθετη- άποψη πάνω στην πρώτη.

Νομίζω ότι το συγκεκριμένο επιχείρημα δεν είναι απαραίτητα εύκολο να ανατραπεί. Δεν είναι δύσκολο να αποπροσανατολίσει τη συζήτηση κανείς με αυτόν τον τρόπο, και να πάρει αυτή εντελώς καινούρια τροπή. Είναι κάπως σαν να λέει, π.χ., κάποιος, «πρέπει να καταργήσουμε το κάπνισμα στους εσωτερικούς δημόσιους χώρους», και να απαντήσει κάποιος «η ολική απαγόρευση του καπνίσματος ισοδυναμεί με καταπάτηση της ελευθερίας», και να ξεκινήσεις μετά να συζητάς για την καταπάτηση της ελευθερίας, ενώ δεν ήταν αυτό το θέμα εξαρχής.

Έχεις απόλυτο δίκιο, Παλάβρα, αλλά και πάλι νομίζω ότι μπορούμε να κάνουμε αντιστοιχία με το "αχυρένιο = αβάσιμο". Δεν ξέρω, απλά μου έρχεται πιο φυσικά.

Εδιτ: και με αβάσιμο εννοώ ότι αποτελεί λογικό σφάλμα, καθότι δεν απαντά απευθείας στο αρχικό ερώτημα αλλά το διαστρεβλώνει. Εάν θέλουμε να παραπέμπει η σύναψη στο πρωτότυπο, θα πρέπει να χρησιμοποιήσουμε κάτι με άχυρο, αλλιώς μπορούμε να αρκεστούμε στην παλιά και αγαπημένη λέξη "σοφιστείες", ή "διαστρέβλωση".

Έχεις δίκιο στην (προηγούμενη, στο μεταξύ) παρατήρησή σου Όλι, κι εμένα με προβλημάτισε. Στην πραγματικότητα πρόκειται για μια αντιπαράθεση όπου ο ένας μετατοπίζει τα επιχειρήματα του άλλου έτσι ώστε να μπορεί να τα καταρρίψει. Θα μπορούσαμε ίσως να πούμε ότι είναι μια σκιαμαχία ειδικού τύπου με αντίπαλο μια σκόπιμα κατασκευασμένη σκιά. Αχυροσκιαμαχία;

Σε μια συζήτηση (αλλού) που ξεκίνησε από τα «αχυρένια σκυλιά» του Πέκινπα, ο φίλτατος Αντράς είχε αναφερθεί σ' αυτόν εδώ γράφοντας «Μεταφορικώς "κατασκευασμένος αντίπαλος", "κατασκευασμένο αντεπιχείρημα" ή κάτι που έχει σχέση με "σκιαμαχία", "σκιαμαχώ"».

Εμένα μου φάνηκε ωραία η λογική του σκιάχτρου του Δόκτορος.

Με τη χρήση του αχύρου έχω την ίδια επιφύλαξη με την Oliver: παραμένει αρκετά αγγλικό. Καλό είναι το κατασκευασμένο αντεπιχείρημα, αλλά όχι απολύτως ακριβές: αυτό που είναι κατασκευασμένο είναι το υποτιθέμενο επιχείρημα στο οποίο απαντάει το αντεπιχείρημα, όχι το ίδιο το αντεπιχείρημα. Καλή, καλύτερη και η σκιαμαχία, αλλά κι αυτή δεν είναι ακριβής: η σκιαμαχία έχει περισσότερο δονκιχωτική παρά πονηρή χροιά· σκιαμαχεί κανείς απέναντι σ' έναν λίγο πολύ φανταστικό αντίπαλο, όχι όμως κατανάγκην απέναντι σ' έναν εύκολο (καθότι κατασκευασμένο κατά τη βολή μας) αντίπαλο.

Ουφ, δεν είναι δυνατόν, κάποιος όρος πρέπει να βολεύει.

Αν είναι να απομακρυνθούμε από το άχυρο, δεν αποκλείεται να σε βολεύει το πλασματικό επιχείρημα. Ίσως και το κατασκευασμένο υποδεέστερο επιχείρημα (πόσο πιο νιανιά να το κάνεις;).

Κατοχυρώνεται στον κύριο στο τραπέζι δεκατρία με το πλασματικό επιχείρημα.

Ναι, αλλά δεν είναι πλασματικό το επιχείρημα (ή, καλύτερα, το αντεπιχείρημα)· είναι πραγματικό. Είναι πλαστογραφημένη η θέση εναντίον της οποίας παρουσιάζεται το αντεπιχείρημα. Έχουμε μια στρατηγική παραποίησης των αντίπαλων θέσεων. Παραποιητικό αντεπιχείρημα; Πλαστογραφικό; [Υπάρχουν αυτές οι λέξεις σε χρήση, καν;]

Παραπλανητικό/ παραμορφωτικό/ διαστρεβλωτικό αντεπιχείρημα.

Μπορούμε να πούμε ότι το παραπλανητικό επιχείρημα είναι μια πολύ ωραία απόδοση τού υπερωνύμου fallacy; Αλλά δεν είναι αντεπιχείρημα το strawman argument (δεν το προβάλλουμε για να καταρρίψουμε το αρχικό επιχείρημα), είναι το υποδεέστερο / ανίσχυρο / αδύναμο υποκατάστατο του αρχικού επιχειρήματος (γι' αυτό είπα πλασματικό, δεν είναι γνήσιο επιχείρημα) που φτιάχνουμε δίκην αχυρένιου ομοιώματος για να καταρρίψουμε στη θέση του γνήσιου επειδή το γνήσιο επιχείρημα μάς πέφτει δύσκολο.

Θα μπορούσαμε να κάνουμε λόγο για ψευδοαντίκρουση. Αλλά βέβαια θα έπρεπε και πάλι να ορίσουμε τι εννοούμε για αυτό, μια και ο όρος θα ήταν πολύ γενικός.

Νίκελ, είχα κοιτάξει διαγωνίως τις παραπομπές και είχα μείνει με την εντύπωση ότι συνήθως χαρακτηρίζεται έτσι το αντεπιχείρημα. Ειδάλλως έχεις βέβαια δίκιο, πρόκειται για πλασματικό, μόνο που το πλασματικό δεν προσδιορίζει αρκετά αυτό που θέλουμε να πούμε. Αν επιχειρήσουμε κατάδυση σε κάτι λαϊκό, σίγουρα θα απέφευγα τα σκιάχτρα (που σκιάζουν, είναι μπαμπούλες) και τους αχυρανθρώπους (που άλλη δουλειά κάνουν κι αυτοί). Θα μιλούσα μάλλον για τσίγκινο, πέτσινο ή τενεκεδένιο. Σε άλλο γλωσσικό επίπεδο, θα μπορούσαμε βέβαια εντελώς περιγραφικά να μιλήσουμε και για παραποιημένο ή διαστρεβλωμένο επιχείρημα, αλλά και πάλι δεν θα προσδιορίζαμε αρκετά αυτό που θέλουμε να πούμε. Οπότε, μια που στα ζόρικα ρέπουμε προς τις λόγιες ντρίμπλες, και μια που το σόι το επιχειρημάτων διαθέτει μέλη με επιβλητικές ονομασίες, θα έλεγα μάλλον: κατ' ευκολία επιχείρημα.

Αποδυναμωμένο υποκατάστατο επιχειρήματος; (Από τη στιγμή που φύγαμε από το αχυρένιο ομοίωμα, θα ακούσουμε πολλά...)