fanfiction

Χρησιμοποιώντας το μπλοκάκι φίλου είχα γράψει πριν από κάνα χρόνο ένα άρθρο στο Έψιλον για το φαινόμενο του fanfiction. Για όσους δεν το έχουν συναντήσει, πρόκειται για μη εμπορευματοποιημένη λογοτεχνική παραγωγή που στηρίζεται σε ήδη υπαρκτούς χαρακτήρες και φανταστικούς κόσμους. Π.χ. πώς θα εξελισσόταν το έργο "Ο Άρχοντας των Δαχτυλιδιών" άμα ο Άραγκορν είχε σκοτωθεί στην μάχη της Γκόντορ; Σημειωτέον πως το φαινόμενο έχει πάρει τεράστιες διαστάσεις, με σάιτ να φιλοξενούν εκατομμύρια (κυριολεκτικά) τέτοια λογοτεχνικά έργα, διαφόρων ποιοτήτων, με βάση πάντα γνωστά λογοτεχνικά, κινηματογραφικά ή άλλα έργα.

Τότε είχα ψάξει για κάποια πιθανή απόδοση, χωρίς αποτελέσματα. Στο τέλος απλά έγραψα "φανφίξιον", και επίσης το κάθε τέτοιο έργο (fanfic) το απέδωσα ως "φανφίκ". Φυσικά είναι μια άχαρη λύση, που τώρα που μου τίθεται το θέμα ξανά δεν θέλω να επαναλάβω.

Σκέφτηκα "οπαδογραφήματα", αλλά δυστυχώς η λέξη "οπαδός" παραπέμπει μάλλον σε ποδόσφαιρο παρά οτιδήποτε άλλο, με αποτέλεσμα να ακούγεται σαν κλάδος του αθλητικού ρεπορτάζ. Καμιά ιδέα;

Προς το παρόν δεν σκέφτομαι τίποτα καλύτερο από οπαδοτεχνία-οπαδογράφημα και/ή χρήση του επιθέτου οπαδικός, το οποίο είναι απολύτως υπαρκτό όσο κι αν ποδοσφαιροφέρνει.

Μια σκέψη θα ήταν το ερασιγράφημα. Αυτό που γράφουν οι ερασιτέχνες εραστές του είδους. Να προστεθεί στη γλώσσα που δεν κατάφερε ούτε το ερασιτέχνημα να αξιοποιήσει.

Ας δεχτούμε ότι οι Αγγλοσάξονες έχουν το πάνω χέρι: όχι μόνο ξεκινούν τις μόδες, ξέρουν και να τις βαφτίζουν. Εδώ εμείς ακόμα μπερδευόμαστε, μια με το fan και μια με το fiction. Ρώτα πρόχειρα δέκα ανθρώπους, να δούμε πόσες στραβές αποδόσεις θα ακούσεις για το fiction (και πόσες ακόμα για το non-fiction).

Και να σου αρέσουν τα ερασιγραφήματα, εσύ θα τα λες έτσι και οι άλλοι θα λένε φαν φίξιον και δεν θα καταλαβαίνουν για τι μιλάς.

Εγώ βρίσκω εξαιρετική μετάφραση το οπαδογράφημα, γιατί για οπαδούς πρόκειται, με όλες τις θετικές ή αρνητικές συνυποδηλώσεις της λέξης αυτής. Για ρίχτε μια ματιά...

Πάντως σε κανά-δυο περιπτώσεις που μου'τυχε, εγώ δεν το μετέφρασα. Τ'άφησα fanfiction με σύντομη επεξήγηση σε παρένθεση.

Μερικές «οργανωτικές» σκέψεις:

Ας υποθέσουμε, για πρώτη προσέγγιση, ότι ως δεύτερο συνθετικό θα χρησιμοποιήσουμε τη -γραφία και το -γράφημα. Ποια είναι τα διαθέσιμα πρώτα συνθετικά;

Πρώτα πρώτα, αυτά που αποδίδουν διάφορες αποχρώσεις της έννοιας fan: θαυμαστής, λάτρης, θιασώτης, οπαδός, φίλαθλος, φανατικός/ένθερμος φίλος, άλλα --ποια;

Από όλα αυτά, δεν φαίνεται να μπορούμε να δημιουργήσουμε εύκολα όρο. Οπαδογραφήματα; Φιλογραφήματα; Επομένως, θα πρέπει ίσως να στραφούμε σε άλλα ειδικά χαρακτηριστικά του είδους.

Τι κείμενα είναι; Ρίχνω μερικές ιδέες: δευτερογενή, παράγωγα, θυγατρικά, διερευνητικά. Τι παρουσιάζουν; Πιθανότητες, εναλλακτικές εξελίξεις. Από αυτά πάλι, θα μπορούσαν ίσως να προκύψουν όροι, όμως μοιάζουν πολύ γενικοί: δευτερογραφήματα, πιθανογραφήματα.

Edit: Καλά, εγώ έγραφα και δεν υπήρχε ούτε μία απάντηση ακόμη...

Για να υπηρετήσω την επικοινωνία, θα έγραφα φάνφικ.
Αν η περίσταση απαιτούσε ελληνική λέξη, θα προτιμούσα την περίφραση: παράγωγο έργο/ιστορία/κλπ ή ίσως και δευτερογενές έργο (αν το επιτρέπει το ύφος του κειμένου).
Το "πιθανογράφημα" του drsiebenmal μ' αρέσει πολύ, αλλά αφορά ένα συγκεκριμένο είδος φάνφικ, τα "what if". Υπάρχουν και φάνφικ που απλά χρησιμοποιούν ήδη υπαρκτούς χαρακτήρες (ή/και κόσμους) αλλά η ιστορία δεν έχει σχέση με την αρχική· ο όρος είναι περιοριστικός.

Πέρα απ' το -γραφή και το -γράφημα, παίζει και το συγγράφημα. Αγνοούσα ότι υπάρχει αυτή τη λέξη.

Το οπαδός το κρατάω, γιατί το συνολικό έργο προδίδει τον φανμποϊσμό του συγγραφέα. Ειδικά αν μιλάμε για περιπτώσεις δημιουργημάτων της ποπ κουλτούρας των οποίων η εποχή έχει περάσει ανεπιστρεπτί, ή έχει περάσει από τόσες φάσεις καταστροφής και αναδόμησης όπου το αρχικό έργο έχει χάσει εντελώς τον αρχικό του χαρακτήρα ή μήνυμα. Κττμγ, η όλη ιστορία με τα φανφικ είναι απλώς αυτή: Ο οπαδός έχει πάρει χαμπάρι ότι άλλο ξεκίνησε να παρακολουθεί κι άλλο του βγήκε στη συνέχεια, και απλά προσπαθεί να διατηρήσει τον αρχικό του ενθουσιασμό δημιουργώντας τις ιστορίες που θα'θελε να διαβάσει, αλλά που ποτέ κανείς δεν έγραψε.

Αν το οπαδογράφημα δεν σας κάνει, τότε ούτε το οπαδοσυγγράφημα θα σας κάνει, αλλά το βάζω έτσι για το φολκλόρ...

Μμμμ, το οπαδοσυγγραφήματα μ' αρέσει προσωπικά. Έχει μια σαφήνεια. Βέβαια, στα μάτια μου είναι λιγουλάκι εξεζητημένη λέξη. Λαμβάνοντας υπόψη πως οι συγγραφείς fanfic κινούνται στις ηλικίες 15-25, ίσως να τους φαινόταν πολύ βαρύγδουπος σαν όρος.
Το οπαδογράφημα ίσως να μην είναι τόσο άσκημο τελικά. Βοηθάει και στην δημουργία παραγώγων, όπως το οπαδογραφέας και οπαδογραφία.
Βέβαια, η επταδοκτορική σκέψη είναι εξαιρετική. Η έννοια του "παράγωγου" ειδικά είναι ίσως η πιο ακριβής και η πιο χρήσιμη, αλλά πολύ δύσκολα προκύπτει κάτι από εκεί όπως το βλέπω...
Δύσκολο, δύσκολο...

Themis said:

Βέβαια, η επταδοκτορική σκέψη είναι εξαιρετική. Η έννοια του "παράγωγου" ειδικά είναι ίσως η πιο ακριβής και η πιο χρήσιμη, αλλά πολύ δύσκολα προκύπτει κάτι από εκεί όπως το βλέπω...
Δύσκολο, δύσκολο...

Click to expand...

Το φαντάστηκα ότι εκεί θα στεκόσουν κι εσύ! :) Όπως έχουμε εθιστεί στο πρωτογενές και στο παράγωγο...

Θεωρητικά θα μπορούσαμε να μιλήσουμε για "παράγωγη λογοτεχνία" και, συμβατικά, να προσδώσουμε στον όρο το ζητούμενο σημασιολογικό περιεχόμενο. Ωστόσο θα είχαμε διττό πρόβλημα: τον εξοβελισμό των πιστών/ οπαδών (ή όπως αλλιώς) και την αναντιστοιχία μεταξύ ενός εύχρηστου και μοδάτου αγγλικού όρου κι ενός λόγιο ελληνικού. Οπότε ας σταματήσω να ματαιοπονώ.

Αγαπητέ Θέμη, οι ηλικίες σε αρκετές περιπτώσεις υπερβαίνουν το φάσμα των 15-25, που και που παίζουν εξίσου και οι ηλικίες σε -άντα και -ήντα, αν και δεν το παραδέχονται μεγαλόφωνα πιθανόν για ευνόητους λόγους.

Αγαπητέ Ρογήρε, το ίδιο είχα σκεφτεί κι εγώ όχι μόνο για το φανφικ, αλλά και για μία πιθανή απόδοση του scanlation, που είναι εδώ και χρόνια ολόκληρο παγκόσμιο κίνημα...

Cadmian said:

[...] αλλά και για μία πιθανή απόδοση του scanlation, που είναι εδώ και χρόνια ολόκληρο παγκόσμιο κίνημα...

Click to expand...

Βλέπω ότι στα σεμινάρια που κάνει η meta|φραση χρησιμοποιούν τον όρο (καλύτερα: την περιγραφή) ερασιτεχνική μετάφραση κόμικς:

diceman said:

- Σύγκριση ερασιτεχνικής (scanlation) και «επίσημης» μετάφρασης κόμικ

Click to expand...