casual

Καλημέρα.
Αυτή είναι μια λέξη που με βασανίζει αρκετά, ειδικά σε φράσεις του τύπου casual reference. Ένα παράδειγμα:

Ο συγγραφέας σχολιάζει το γεγονός πως ο Θουκυδίδης δεν αναφέρεται ποτέ στο θέατρο ως κοινωνικό/καλλιτεχνικό θεσμό ή ως κτίσμα, σε αντίθεση προς τον Ηρόδοτο και τους ιστορικούς της Δύσης. Και καταλήγει, για τους τελευταίους:

We may confine ourselves to just one passage, informative precisely because casual, Diod. 13.94.1: a play was being performed at Syracuse, and Dionysios arrived when people were leaving the theatre.

Ευχαριστώ.

ευκαιριακός, περιστασιακός, έκτακτος...

Νομίζω είναι μια καλή αρχή για έμπνευση, ενδεχομένως ήδη κάποια από αυτά να σου κάνουν...

Καλημέρα. Για το casual στο casual reference θα επέλεγα την πρώτη σημασία (κατά OED: subject to, depending on, or produced by chance; accidental, fortuituous (sic, τσάκωσα ορθογραφικό στο OED!)), αυτήν που είχε και στα λατινικά (OLD: influenced by chance, fortuitous — τζιτζί εκεί). Και θα έλεγα τυχαία αναφορά. Σκέφτομαι μήπως στο δικό σου απόσπασμα θα ταίριαζε να πεις τυχαία επιλογή.

Αυτό που με δυσκολεύει είναι η εντύπωση που έχω (εσφαλμένη, ίσως) πως πρόκειται για μια αναφορά που γίνεται "παρεμπιπτόντως", και όχι ακριβώς "τυχαία". Το "τυχαίο" μου θυμίζει κάτι "ξεκρέμαστο", "από το πουθενά", και αν και δεν έχω μπροστά μου το ΑΕ κείμενο, φαντάζομαι ότι η αναφορά στο θέατρο γίνεται συνειρμικά, από κάπου ξεκινάει. Σαν να λέει, δηλαδή, μια και το 'φερε η κουβέντα, ας αφηγηθώ και το εξής περιστατικό, το οποίο βρίσκεται με άλλα λόγια στην περιφέρεια, και όχι στο κέντρο της κύριας αφήγησης. Και καθότι στην περιφέρεια, δεν έχει την έμφαση ή τη σημασία που έχει το κέντρο. Στην προκειμένη περίπτωση, η πληροφορία για το θέατρο είναι σημαντική για εμάς γιατί ο συγγραφέας δεν την έχει στήσει ως πληροφορία, αλλά την αναφέρει με μια κάποια αθωότητα, θα έλεγα, αγνοώντας πόσο μας βοηθάει αιώνες μετά. Είναι πράγματι μια τυχαία αναφορά, αλλά την ίδια στιγμή δεν είναι. Αν διάβαζα σε ένα βιβλίο πως μια πληροφορία μας διαφωτίζει ακριβώς επειδή είναι τυχαία ή δίνεται τυχαία, νομίζω ότι θα έμενα με μια απορία.
Πρέπει να σας ζάλισα. Κι όσο γράφω, σκέφτομαι, μήπως απροσχεδίαστη; Αλλά ούτε γι' αυτό είμαι σίγουρη.
Δεν ξέρω αν είμαι σαφής, δεν ξέρω αν είναι πράγματι έτσι, και φυσικά δεν ξέρω εάν υπάρχει τρόπος να αποδοθεί κάτι τέτοιο (επιστρέφοντας εκεί από όπου ξεκίνησα).

Την ίδια αίσθηση έχω κι εγώ για τις casual αναφορές. Αν μπορούσα να μεταφράσω μια αγγλική λέξη με μια γαλλική (!) θα έγραφα ότι το αναφέρει αν πασάν (en passant). Δεν εμβαθύνει, δεν δίνει ιδιαίτερη σημασία.

Απροσχεδίαστος. Πολύ ωραία λέξη. Ερμηνεύεις το «τυχαίος» έτσι. Όπου το «τυχαίος» όπως και το αγγλικό «casual» έχει πολλές σημασίες και θέλουμε, νιώθουμε την ανάγκη, να τις περιορίσουμε σε μια σαφέστερη. Και καλά κάνεις. Και μ' αρέσει το «απροσχεδίαστος». Φτιάξε μόνο κάπως τη σύνταξη, να μη λέει «απροσχεδίαστο απόσπασμα».

OED, 3η σημασία: Occurring or brought about without design or premeditation; coming up or presenting itself ‘as it chances’.

Αν πεις επειδή αναφέρεται εν παρόδω;

Επειδή αναφέρεται στη ρύμη του λόγου;

Alexandra said:

Την ίδια αίσθηση έχω κι εγώ για τις casual αναφορές.

Click to expand...

Χαίρομαι (τρόπος του λέγειν). Είναι στιγμές - σαν κι αυτή - που ανησυχώ πως έχω παρανοήσει την αγγλική εντελώς - ή πως έχω παρανοήσει έτσι απλά.

Θα πειραματιστώ με το "απροσχεδίαστη", λοιπόν. Το "εν παρόδω" και το "στη ρύμη του λόγου" μου κάνουν νοηματικά, αλλά με βαραίνουν λίγο αισθητικά/υφολογικά: νιώθω την ανάγκη για κάτι πιο οικονομικό.

Σας ευχαριστώ πολύ όλους. Καληνύχτα.

jurgarden said:

...περιστασιακός...

Click to expand...

+1. "Περιστασιακή αναφορά" ή "...αναφέρεται περιστασιακά..." μού φαίνονται μια χαρά.

Ambrose said:

+1. "Περιστασιακή αναφορά" ή "...αναφέρεται περιστασιακά..." μού φαίνονται μια χαρά.

Click to expand...

Κάτι δεν μου στέκεται στο "περιστασιακός" εδώ, αλλά επειδή πρέπει να φύγω σε λίγο, θα το σκεφτώ μέσα στο τριήμερο που θα λείπω και θα επανέλθω.
Ευχαριστώ, καλημέρα, και καλό σ/κύριακο.

Μεταφραστικά και γλωσσικά είναι πολύ καλό. Από εκεί και πέρα, περί ορέξεως...

Νομίζω ότι δεν χρειάζεται να αναλύσω, λοιπόν. Ευχαριστώ και πάλι.

Έντεκα χρόνια αργότερα, ακόμη με δυσκολεύει αυτή η λέξη :)
Καλημέρα!