επιτάφιος

nickel

Administrator
Staff member
Δεν βρήκα να έχει γίνει καμιά σχετική μνεία, ούτε καν στις ψευτοφίλες (δική μας παράλειψη — ή του Google), οπότε, μια και το σηκώνει η μέρα:

Το αγγλικό epitaph είναι αποκλειστικά το επιτάφιο (μέσω λατινικής λ. epitaphium), δηλαδή επιτύμβια επιγραφή, επιτάφιο ή επιτύμβιο επίγραμμα και, συνήθως, σκέτο επιτύμβιο.
Τέτοιο ήταν του Σιμωνίδη το επίγραμμα « Ὦ ξεῖν', ἀγγέλλειν Λακεδαιμονίοις» ή το επιτύμβιο του Σπάικ Μίλιγκαν («I told you I was ill»), μόνο που τελικά το έγραψαν στη γαελική. Και το Epitaph των King Crimson (nudge, nudge, hint, hint). Δεν έψαξα πολύ, πάντως δεν βρήκα κάποιον ιστότοπο που να φιλοξενεί αρκετές φωτογραφίες με ταφόπετρες και επιτύμβια επιγράμματα. Σε σκέτο κείμενο βρήκα αρκετά στο Wikiquote. Και πρέπει να αναφέρω και την εντυπωσιακή Spoon River Anthology του Έντγκαρ Λι Μάστερς, που έχει μεταφραστεί στα ελληνικά και είναι από τα ελάχιστα ποιητικά έργα που έχω διαβάσει στο σύνολό τους (είναι και τεράστιο).


Ας έρθουμε στην ελληνική λέξη (αντιγράφω φράσεις από ΛΚΝ και ΛΝΕΓ και άλλα λεξικά):

επιτάφιος επίθετο
επιτάφια πλάκα
= tombstone, headstone, gravestone
επιτάφια στήλη = sepulchral stele
επιτάφιο επίγραμμα = epitaph, headstone or memorial inscription
επιτάφιος σταυρός = grave cross
Επιτάφιος Θρήνος = Lamentation (Lamentation of Christ, Lamentation at the Tomb)
επιτάφιος λόγος (και ως ουσ. ο επιτάφιος, π.χ. ο Επιτάφιος του Περικλή) = funeral speech, funeral oration (Pericles’ Funeral Oration)

ο επιτάφιος ουσιαστικό
the Epitaphios
(το άμφιο) epitaphios, the winding sheet, the burial shroud
(το κουβούκλιο) the wooden sepulcher of the Epitaphios, the bier of Christ
η ακολουθία του Επιταφίου = the service of Good Friday, the vespers of Good Friday
η περιφορά του Επιταφίου = the procession of the Epitaphios

Τα παραπάνω είναι προσωπικές και προσωρινές επιλογές, μια και για κάποια απ’ αυτά θα βρείτε διαφορετικές μεταφράσεις, κάποιες ίσως καλύτερες.

Καλή Ανά(σ)ταση!
 

daeman

Administrator
Staff member
...
Όχι πως χρειαζόταν το σκούντημα, βέβαια...

 
Last edited:
η ακολουθία του Επιταφίου = the service of Good Friday, the vespers of Good Friday
Να επισημάνω ότι η ακολουθία του Επιταφίου, που τελείται την Παρασκευή το βράδυ, είναι στην πραγματικότητα ο όρθρος του Μεγάλου Σαββάτου. Απλώς, όπως όλες οι ακολουθίες της Μεγάλης Εβδομάδας, τελείται μισή μέρα νωρίτερα. Αν θέλουμε να ακριβολογήσουμε, ο εσπερινός της Μεγάλης Παρασκευής είναι η ακολουθία που τελείται τη Μεγάλη Παρασκευή το μεσημέρι(αμέσως μετά τις Ώρες και κολλητά με αυτές), και όχι η ακολουθία του Επιταφίου.
 

daeman

Administrator
Staff member
Επίσης, επειδή φέτος δεν έψαλα τα εγκώμια (η μόνη μέρα του χρόνου που πάω στην εκκλησία, μονάχα στην Κρήτη, μόνο σ' ένα χωριό, παρέα με συγκεκριμένες φωνές).

Η ζωή εν τάφω - Νίκος Ξυλούρης, Μανώλης Μητσιάς​

Άξιον εστί - Γιώτα Βέη​

Αι γενεαί πάσαι - Δήμητρα Γαλάνη​

Γαϊτάνο γιόκ. ;)
 

nickel

Administrator
Staff member
Με την ευκαιρία, δεν ξέρω τι έχει γίνει με τις διάφορες μεταφράσεις του Επιτάφιου του Ρίτσου και του Θεοδωράκη, αλλά, επειδή πρόκειται για επιτάφιο θρήνο, η μετάφραση οπωσδήποτε δεν πρέπει να είναι Epitaph και, επειδή με το Lamentation απομακρυνόμαστε πολύ, είναι σωστή επιλογή το Epitaphios.
 

SBE

¥
Να τονίσω κι εγώ ότι δεν είναι εσπερινός η βραδυνη λειτουργία της Μ. Παρασκευής, οπότε Νίκελ, πεστο Holy Saturday matins αντί για vespers.
 
Daeman, στο πρώτο βιντεάκι, ακούς εσύ κλαρίνο και σαντούρι, που βλέπουμε πίσω από τους τραγουδιστές; Γιατί εγώ ακούω κάτι λυγμικά βιολιά, και τίποτε άλλο. Μυστήριον Μέγα...
Αντιθέτως, στο τρίτο, στη Γαλάνη, που φαίνεται να είναι η ίδια εκπομπή, τα ακούμε τα όργανα που βλέπουμε. Άρα, το άλλο, των Ξυλούρη-Μητσιά, μάλλον είναι άσχετο πλέι μπακ και όχι ο ήχος της εκπομπής.
 

nickel

Administrator
Staff member
Να τονίσω κι εγώ ότι δεν είναι εσπερινός η βραδυνη λειτουργία της Μ. Παρασκευής, οπότε Νίκελ, πεστο Holy Saturday matins αντί για vespers.

Αποκλείεται να μεταφράσω την ακολουθία του Επιτάφιου με κάτι που θα λέει Saturday. Μόλις το καταλάβω (τα 'χω ξεχάσει τα εκκλησιαστικά μου), θα προσπαθήσω να βρω μια λύση και μάλλον θα καταλήξω σε κάτι ανώδυνο σαν the Epitaphios service.
 

daeman

Administrator
Staff member
Daeman, στο πρώτο βιντεάκι, ακούς εσύ κλαρίνο και σαντούρι, που βλέπουμε πίσω από τους τραγουδιστές; Γιατί εγώ ακούω κάτι λυγμικά βιολιά, και τίποτε άλλο. Μυστήριον Μέγα...
Αντιθέτως, στο τρίτο, στη Γαλάνη, που φαίνεται να είναι η ίδια εκπομπή, τα ακούμε τα όργανα που βλέπουμε. Άρα, το άλλο, των Ξυλούρη-Μητσιά, μάλλον είναι άσχετο πλέι μπακ και όχι ο ήχος της εκπομπής.

Κώστα, μου έβαλες την ιδέα και μετά από μερικά ακούσματα (με τον άθλιο ήχο του γιουτούμπ) καταλήγω ότι στο πρώτο βίντεο ίσως ο ηχολήπτης της εκπομπής να είχε πάει για... καφέ. Από το κλαρίνο ακούω κάτι ίχνη (στα γυρίσματα, κυρίως), αλλά σαντούρι όχι. Λογικό, γιατί εύκολα σκεπάζεται ο ήχος του, ιδίως με την ένταση που έχει το βιολί, αφού καταφέρνει να καλύψει μέχρι και το κλαρίνο. Δεν πιστεύω ότι είναι πλεϊμπάκ (όχι ότι με καίει, βέβαια), γιατί αν προσέξεις, ο συγχρονισμός των φωνών είναι άψογος, και με τα μέσα εκείνης της εποχής (1977) δεν ήταν και τόσο εύκολο όπως σήμερα. Άρα, ή κακή ηχοληψία ή εκ των υστέρων ενίσχυση του καναλιού του βιολιού. Τεσπά, παρά τον κακό ήχο των οργάνων, οι φωνές - του Ξυλούρη, ειδικά - είναι μαγευτικές.
Όχι, τον Ψαραντώνη δεν θα τον ρωτήσω, όταν τον ξαναδώ, γιατί ή θα με διαολοστείλει ή θα μου φέρει στην κεφαλή το λαγούτο, κι είναι βαρύ το άτιμο...
 
Ιδού, ολιγόπιστε nickel!



Holy Saturday matins usually held on Friday evening? :D
 
Last edited by a moderator:

pidyo

New member
Οδεύουμε προς ανάσταση, οπότε το σχόλιο είναι ίσως άκαιρο, αλλά ας το κάνω ούτως ή άλλως:

Σε πρώτη ματιά, είναι περίεργο που κυριαρχεί στη σύγχρονη αρχαιολογική ορολογία το επίθετο επιτύμβιος για τα αρχαία μνημεία. Δεν είχαν όλοι οι αρχαίοι τάφοι τύμβο, οπότε θεωρητικά προτιμότερο φαίνεται το επίθετο επιτάφιος. Η επιλογή οφείλεται σε σεβασμό της αρχαίας χρήσης: το επίθετο επιτάφιος στα αρχαία χρησιμοποιείται σχεδόν αποκλειστικά για αγώνες, λόγους και τελετές και όχι για μνημεία, ενώ το επιτύμβιος (τουλάχιστον στα επιγραφικά κείμενα που είναι πιο αξιόπιστα για τέτοιες λεπτομέρειες της χρήσης) χρησιμοποιείται μόνο για τα μνημεία.

Καλή ανάσταση και καλά γλέντια.
 
Πολύ σωστά. Είχα αντιμετωπίσει αυτό το πρόβλημα όταν μετέφραζα την Ελληνική Επιγραφική, της Margherita Guarducci. Το ιταλικό πρωτότυπο έλεγε Epigrafi sepolcrali. Εγώ το είχα βάλει Επιτάφιες επιγραφές· τελικά οι επόπτες προτίμησαν το Επιτύμβιες επιγραφές, με αστερίσκο και σημείωση: [Χρησιμοποιείται εδώ ο όρος "επιτύμβιος", που έχει επικρατήσει στη νεοελληνική ορολογία για όλα τα επιτάφια μνημεία, είτε με μορφή τύμβου είτε όχι.]
 

SBE

¥
Ιδού, ολιγόπιστε nickel!

Μου άρεσε το ενιαχού, που δεν το έχω ξανακούσει :p

Και σκέφτομαι ότι καλά που δεν πήρα τηλέφωνο ένα μοναστήρι που λέγαμε να πάμε χτες αλλά η κακοκαιρία μας χάλασε τα σχέδια. Αυτοί εκεί είναι ελαφρώς χριστιανοταλιμπάν και μπορεί και ενιαχού-ντες και να μου έλεγαν Σάββατο στις τρεις το πρωί. :eek:
 

SBE

¥
κι από τη Βίκι
On Saturday morning, a vesperal Divine Liturgy of St. Basil the Great, is celebrated.
...
Later that night (around 11:00 pm), the Paschal Vigil begins with the Midnight Office, during which the Canon of Holy Saturday is repeated.

Και μια που σε λίγο κλείνω τον υπολογιστή για κανένα 48ωρο, Καλό Πάσχα, καλό φαγοπότι με το μαλακό από αύριο.
 
Μικρό το κακό, γιατί τότε στη θέση του Επιταφίου θα παρακολουθούσατε τον όντως Εσπερινό:
Σε τον αναβαλλόμενον φως ώσπερ ιμάτιον καθελών Ιωσήφ από του ξύλου συν Νικοδήμω και θεωρήσας νεκρόν, γυμνόν, άταφον, ευσυμπάθητον θρήνον αναλαβών, οδυρόμενος έλεγεν· Οίμοι, γλυκύτατε Ιησού! (...) ποία άσματα μέλψω τη ση εξόδω, οικτίρμον; (...)

Παλιότερα στον (εν Αθήναις) ναό του Συλλόγου προς Διάδοσιν της Εθνικής Μουσικής τον Επιτάφιο τον φέρναμε γυροβολιά Σάββατο πρωί. (Τώρα ωστόσο δεν ξέρω αν γίνονται καν ακολουθίες πια.)
 
Και μια και μιλήσαμε για σωστή ώρα τέλεσης των ακολουθιών, κανονικά τώρα που το γράφω αυτό θα έπρεπε να ηχεί ο ακόλουθος ύμνος του Εσπερινού της Κυριακής του Πάσχα, η λεγόμενη Πρώτη Ανάσταση, που όμως τελείται το Σάββατο το πρωί και που είναι για μένα η πιο συγκλονιστική κραυγή όλης αυτής της ιστορίας (και κάθε ιστορίας):


Εδώ δε βλέπουμε το ωραίο έθιμο από τη Ραϊθώ, που τηρείται και σ' εμάς με άλλα μέσα (κοπανάμε την έδρα των στασιδιών πάνω στη ράχη τους):

 

daeman

Administrator
Staff member
Με αφορμή το τελευταίο βιντεάκι που πόσταρες, Κώστα, Η ζωή εν τάφω στα αραβικά (με λίγα ελληνικά) από τη Λιβανέζα Φαϊρούζ:

Καλή ανάταση σε όλους!
Όχι, δεν λείπει το σ...
 

SBE

¥
Συνήθως οι γυναικείες φωνές στη βυζαντινή μουσική ακούγονται σαν μοιρολογίστρες που τσιρίζουν (ειδικά οι χορωδίες στα γυναικεία μοναστήρια) αλλά αυτή που έστειλες Κώστα, πολύ καλή φωνή.
 
Top