metafrasi banner

Παγίδες στη μετάφραση

Zazula

Administrator
Staff member
Εισαγωγικό σχόλιο: Αρχικά σκόπευα αυτό να είναι μια ακόμη ανάρτηση στο νήμα Your slip is showing: Γλωσσικές και μεταφραστικές γκάφες. Αλλά στη συνέχεια σκέφτηκα να έχουμε ένα πιο γενικό νήμα εκτός Playground, με κάπως αναλυτικότερη διατύπωση και σχετικών αρχών ή επεξηγήσεων, ώστε να είναι ευχερέστερο για τους μεταφραστές να το διαβάζουν και να επιτελεί καλύτερα τον εκπαιδευτικό του σκοπό.


1. Τεχνικοί όροι σε κείμενο που δεν απευθύνεται σε τεχνικούς ή επιστήμονες

Στο κανάλι Μακεδονία έχει μια ενδιαφέρουσα σειρά που παρουσιάζει αεροπορικά ατυχήματα και τη σχετική διερεύνησή τους. Επειδή η εκπομπή απευθύνεται στο γενικό κοινό, πρέπει να είναι κατανοητή από ανθρώπους που αγνοούν την εξειδικευμένη ορολογία. Γι' αυτό άλλωστε και εγώ με αυτό το κριτήριο την παρακολουθώ και κρίνω τον υποτιτλισμό της.

Ωστόσο αυτό ακριβώς το χαρακτηριστικό της είναι που προσφέρει στον υποτιτλιστή ένα εργαλείο τού οποίου, αν κάνει λανθασμένη χρήση, ουσιαστικά υποπίπτει σε λάθη που δεν είναι αποδεκτά: Μπορεί, αν βρεθεί αντιμέτωπος με έναν όρο που δεν τον καταλαβαίνει πλήρως (ή και καθόλου), να χρησιμοποιήσει για διέξοδο μια απόδοση με έναν τεχνικό όρο (πιθανότατα από κάποιο εξειδικευμένο λεξικό ή γλωσσάρι) ελπίζοντας ότι και το μετάφρασμα θα είναι εξίσου ασαφές ή αδιαφανές ή επιστημονικοφανές με το πόσο είναι για εκείνον ο όρος στο κείμενο προέλευσης (ΚΠ). Ναι, αλλά αυτό είναι δίκοπο μαχαίρι: Αν δεν έχει κατανοήσει πλήρως για τι πράμα μιλάμε, μπορεί κάλλιστα να χρησιμοποιήσει έναν όρο στη γλώσσα-στόχο (ΓΣ) ο οποίος είναι άσχετος ή από άλλο επιστημονικό πεδίο. Και ναι, αυτό είναι λάθος. Ο υποτιτλιστής, και γενικότερα κάθε μεταφραστής, οφείλει να διεξάγει όσο καλύτερη έρευνα μπορεί (και προλαβαίνει) ώστε κατ' αρχάς να αντιλαμβάνεται ο ίδιος τι περιγράφει ο συγκεκριμένος όρος, και κατόπιν να αναζητά το καταλληλότερο μετάφρασμα (ανάλογα με το επιστημονικό πεδίο και το επίπεδο ύφους τού ΚΠ, καθώς επίσης και το κοινό για το οποίο αυτό προορίζεται).

Παράδειγμα: Ο μεταφραστής συναντά ένα stringer. Τα γενικά λεξικά δεν τον βοηθούν — μιλάνε μόνο για χορδιστές και δημοσιογράφους (αν και δεν αποκλείω κάποιος να αγνοεί και ότι χορδιστής είναι η λέξη που παρεφθάρη σε κουρδιστής "αυτός που χορδίζει το πιάνο", να τη θεωρήσει κάποιον εξωτικό τεχνικό όρο και να τη χρησιμοποιήσει χωρίς περαιτέρω έρευνα). Ανοίγει ένα τεχνικό λεξικό και βλέπει: stringer = λώρος (πλοίου, σιδ.), κουρζέτο, διαδοκίδα, στρωτήρας, εγκάρσια δοκός. Διαλέγει όποια από τις αποδόσεις τού φαίνεται καλύτερη ή πιο αρμόζουσα για την περίπτωση, την κοτσάρει για μετάφρασμα... και συνεχίζει το θεάρεστο έργο του. Μα, αν δεν έχει πλήρη αντίληψη του τι ακριβώς περιγράφεται από τον όρο στο ΚΠ και του τι ακριβώς σημαίνουν οι αποδόσεις του στη ΓΣ, το λάθος είναι κάτι παραπάνω από βέβαιο. Στο παράδειγμά μας, από συγκεκριμένο λεξικό, και το κουρζέτο και η διαδοκίδα αναφέρονται στη ναυπηγική (όπως και ο λώρος), αλλά αυτά τα δύο διαφέρουν μεταξύ τους (πολύ!). Τα γενικά λεξικά δεν έχουν τη συγκεκριμένη σημασία τής λέξης λώρος για να την αναζητήσει (πρέπει να την ξέρει!). Ο στρωτήρας υπάρχει στις σιδηροδρομικές κατασκευές (όπως και ο λώρος, όμως είναι εντελώς άλλο πράγμα), αλλά και στις στέγες (με διαφορετική σημασία!). Και το λεξικό δεν του είπε ότι stringers υπάρχουν επίσης σε γέφυρες, σε σκάλες κλπ. Ποια απόδοση θα χρησιμοποιήσει σ' ένα τέτοιο πεδίο; Η μετάφραση δεν είναι ρουλέτα, να ποντάρεις την ορθότητά της σε μια απόδοση από τις πολλές που βρήκες σ' ένα λεξικό!

Κλείνει η παρένθεση και συνεχίζουμε με τη συγκεκριμένη περίπτωση: Βλέπω λοιπόν στο χθεσινό επεισόδιο να γίνεται αναφορά σε breakers στο κόκπιτ, και η εικόνα να δείχνει μικρά στρογγυλά κουμπάκια που πετάγονταν προς τα έξω και ο κυβερνήτης με τον συγκυβερνήτη τα πατούσαν πάλι μέσα. Βέβαια, ακόμη και χωρίς την εικόνα, η αφήγηση καθιστούσε σαφές για τι επρόκειτο. Ο υποτιτλιστής επέλεξε την απόδοση «διασπαστής» για το breaker. Είναι η πρώτη απόδοση που δίνει το Magenta Polylexicon (το οποίο, όμως, τις παραθέτει αλφαβητικά — κι αυτό μπορεί να παρεξηγηθεί από έναν μεταφραστή, διότι δεν είναι ο συνήθης τρόπος παράθεσης στα λεξικά). Η μόνη άλλη "τεχνική" απόδοση που δίνει είναι «(μηχανικός) σπαστήρας». Το GWord δεν τις έχει αυτές, αλλά οι άλλες που έχει είναι εξίσου εξειδικευμένες: θραύστης | (ναυτ.) υδροφόρος, βαρελάκι | (ορυκτ.) λιθοθραύστης. Έτσι ο υποτιτλιστής επιλέγει την πιο γενικοφανή απόδοση απ' όσες βρήκε, πιθανότατα χωρίς καν να τη διασταυρώσει με κάποιο ελληνικό λεξικό, ώστε να δει τι σημαίνει.

Εδώ ο υποτιτλιστής πέφτει σε μια δεύτερη παγίδα: Το επίπεδο ύφους του ΚΠ δεν είναι ορολογικώς ακριβές, αλλά αποδίδει το προφορικό ύφος των σχετικών τεχνικών. Όταν λοιπόν αυτοί μιλούν για breaker, εννοούν circuit breaker. Αν αυτό το γνώριζε ο υποτιτλιστής, ή αν απλώς έκανε μια αναζήτηση στο διαδίκτυο για cockpit breakers, δεν θα έκανε το λάθος. Επομένως, δεν αρκεί το ξεφύλλισμα σ' ένα λεξικό όταν αδυνατούμε να αντιληφθούμε το τι δηλώνει ένας όρος — πρέπει να καταφεύγουμε σε όσες περισσότερες σχετικές πηγές μπορούμε, ώστε να καταλάβουμε το ακριβές περιεχόμενό του. Και με το τεράστιο εύρος διαθέσιμων πηγών στα ακροδάχτυλά μας, χάρη στο Διαδίκτυο, το να μην το κάνει αυτό ο μεταφραστής δεν είναι απλώς αντιεπαγγελματικό — είναι ανεπίτρεπτο και αδικαιολόγητο.

Παράδειγμα: Σε ντοκιμαντέρ που είδα πρόσφατα, διάβασα στους υπότιτλους ότι η από αέρος έρευνα έπειτα από ένα ναυάγιο έγινε με «"τσόπερ"» (η εικόνα έδειχνε, φυσικά, ελικόπτερα). Ο υποτιτλιστής έβαλε τον όρο σε εισαγωγικά, θεωρώντας ότι έτσι καλύπτεται για την αδόκιμη χρήση τής ελληνικής λέξης τσόπερ "είδος μοτοσικλέτας | (ηλεκτρ.) περιοδικός διακόπτης" (ή ό,τι άλλο φαντάστηκε ότι μπορεί να σημαίνει). Εδώ όμως το chopper δεν είναι τεχνικός όρος, αλλά λέξη τού κοινού λεξιλογίου τής αγγλικής για το ελικόπτερο. Δεν χρειαζόταν δα και καμιά σπουδαία έρευνα (το έχουν όλα τα γενικά λεξικά) — απλώς ο υποτιτλιστής να μην θεωρήσει ότι γινόταν αναφορά σε κάποιον εξειδικευμένο τεχνικό όρο και να μην αποφασίσει να παρακάμψει την ανάγκη ν' ανοίξει λεξικό, καταφεύγοντας στη "λύση" τής μεθόδου "μεταγραφή κι όποιος καταλάβει, κατάλαβε".

Είδαμε λοιπόν ότι η απόδοση «διασπαστής» για το breaker είναι λάθος. Ποιο είναι όμως το σωστό; Και πώς καταλήγουμε σε αυτό; Εφόσον εδώ breaker = circuit breaker, ο υποτιτλιστής πρέπει να αποδώσει ορθά το circuit breaker. Ωστόσο, δεν αρκεί να ξέρει ότι ψάχνει μετάφρασμα για το circuit breaker, πρέπει να λάβει επίσης υπόψη του το κοινό για το οποίο προορίζεται η εκπομπή την οποία υποτιτλίζει. Αν ανατρέξει σε κάποια ορολογική βάση, θα βρει την απόδοση «διακόπτης κυκλώματος». Αλλά το κοινό του δεν είναι ηλεκτρολόγοι-μηχανικοί, να μιλά για μεταγωγείς, ηλεκτρονόμους και διακόπτες κυκλώματος. Πρέπει να προσαρμόσει το επίπεδο ύφους τού ΚΣ, σε αυτό τού ΚΠ. Άρα είναι υποχρεωμένος να χρησιμοποιήσει το κοινό λεξιλόγιο και τις αντίστοιχες σημασίες — όπου το switch καλείται διακόπτης (όχι μεταγωγέας) και η λέξη ασφάλεια περιγράφει και την ασφάλεια τήξεως (fuse) και τον διακόπτη κυκλώματος (circuit breaker). Αν επομένως έγραφε στη συγκεκριμένη περίπτωση ότι στο κόκπιτ «έπεφταν οι ασφάλειες πολλών κυκλωμάτων ταυτόχρονα», θα είχε κάνει τη δουλειά του σωστά.


Υστερόγραφο: Το νήμα αυτό δεν φιλοδοξεί επ' ουδενί να υποκαταστήσει την κατάρτιση και εκπαίδευση που χρειάζονται οι μεταφραστές, οι υποτιτλιστές και οι επιμελητές. Σας προτείνω να κοιτάτε κατά καιρούς το News & Announcements για σεμινάρια σχετικά με τα αντικείμενα που σας ενδιαφέρουν, και να παρακολουθείτε όσα από αυτά κρίνετε σκόπιμο.
 

Alexandra

Super Moderator
Staff member
Συμφωνώ ότι όποτε οι υπότιτλοι αφορούν κάποιο τεχνικό θέμα, η πρώτη και απαραίτητη προϋπόθεση για να κάνεις σωστά τη μετάφραση είναι να καταλάβεις εσύ, ο μεταφραστής, για ποιο πράγμα μιλάνε. Αλλιώς, αν έχεις συγκεχυμένη ή λανθασμένη ιδέα γι' αυτό που λένε, η απόδοσή σου μόνο λανθασμένη μπορεί να είναι.

Είδα κι εγώ το "διασπαστές κυκλωμάτων" για το circuit breakers. Μου φάνηκε πολύ περίεργο να μην καταλαβαίνει κάποιος ότι αυτά τα πράγματα στην κοινή γλώσσα είναι οι "ασφάλειες", γιατί δεν έλεγε μόνο breakers, σε κάποιο σημείο είπε ολοκάθαρα circuit breakers. Και είναι απαράδεκτο, λόγω βιασύνης, να "εφεύρεις" μια δική σου απόδοση αντί να ψάξεις να βρεις τη σωστή και καθιερωμένη για μια τόσο κοινή λέξη.

Αυτό που έχω παρατηρήσει επίσης είναι ότι κάποιοι υποτιτλιστές προτιμούν να αποδώσουν μια λέξη που τους είναι άγνωστη, και κατά την εκτίμησή τους θα είναι άγνωστη και στους τηλεθεατές, με κάποια άλλη που μπορεί να είναι εντελώς άσχετη, όμως. Π.χ. το όνομα ενός άγνωστου φυτού με το όνομα ενός άλλου πιο γνωστού. Κλασικό παράδειγμα, ο υποτιτλιστής που απέδωσε το rice pudding with rhubarb ως ρυζόγαλο με σέσκουλο. Δεν έχει σημασία που το rhubarb (ραβέντι) είναι λαχανικό που χρησιμοποιείται μόνο σε γλυκά λόγω της γλυκιάς του γεύσης, ο υποτιτλιστής μάλλον σκέφτηκε, τι ραβέντι και κουραφέξαλα, γράψε το σέσκουλο που το ξέρει όλος ο κόσμος.
 

Alexandra

Super Moderator
Staff member
Φαίνεται πως η λούμπα του circuit breaker είναι πολύ βαθιά και χωράει μέσα πολλούς υποτιτλιστές. Μόλις ήρθε στα χέρια μου μια μετάφραση που προορίζεται για μεταγλώττιση παιδικής ταινίας, όπου το circuit breaker αποδίδεται "διακόπτης κυκλώματος" που δεν είναι φυσικά "ορολογικό" λάθος, αλλά ούτε είναι απλά ελληνικά. Σημειωτέον ότι στην επόμενη πρόταση λέει, "Αν τον κατεβάσουμε, θα κόψουμε το ρεύμα όλου του σπιτιού". Και πραγματικά αναρωτιέμαι αν ο συγκεκριμένος συνάδελφος στο σπίτι του, αντί να πει "θα κατεβάσω τον γενικό", λέει "θα κατεβάσω τον διακόπτη κυκλώματος".
 

Zazula

Administrator
Staff member
2. Πώς μπορεί να την πατήσει ένας μεταφραστής τεχνικών και επιστημονικών κειμένων

Στα πλαίσια του σκοπού αυτού του νήματος ανέκαθεν ήθελα να γράψω (επιγραμματικά και ενδεικτικά, καθότι η ανάλυση που κανονικά κάνω είναι πολύ ευρύτερη) αυτό που λέω πάντα σε όποιον θέλει να γίνει καλός στη μετάφραση επιστημονικών και τεχνικών κειμένων — ότι, δηλαδή, ο τεχνικός / επιστημονικός μεταφραστής πρέπει:
  • Να γνωρίζει τη δομή και τις συμβάσεις της Γλώσσας-Πηγής και της Γλώσσας-Στόχου, καθώς και την ειδική γλώσσα (LSP) του πεδίου που μεταφράζει.
  • Να έχει πρόσβαση σε ενημερωμένα έργα αναφοράς και να μπορεί να αποκτά πρόσθετες πληροφορίες που τυχόν απαιτούνται για κάποιο συγκεκριμένο έργο — καθώς επίσης και να διατηρεί επαφή με έμπειρους μεταφραστές ή/και με γνώστες επιστήμονες ή γλωσσολόγους, με διάθεση να τους συμβουλεύεται αν απαιτηθεί (η Λεξιλογία αποτελεί έναν εξαίρετο τρόπο για να το επιτυγχάνει αυτό).
  • Να έχει επαφή με τον χώρο των επιστημών και της τεχνολογίας, και να παρακολουθεί τις εξελίξεις σε αυτές, όπως επίσης και να κατανοεί βασικές επιστημονικές ή/και τεχνολογικές έννοιες, και να γνωρίζει την ορολογία και τις σχετικές συνάψεις.
  • Να διαθέτει ορθή κρίση για να επιλέγει τον σωστό / δόκιμο κάθε φορά όρο ανάμεσα από πολλές εναλλακτικές που πιθανόν υπάρχουν.
  • Να γνωρίζει το πεδίο στο οποίο μεταφράζει.
  • Να έχει σαφή επίγνωση του τι δεν ξέρει.
Για να γλυτώσω εγώ (αλλά κι εσείς) άλλες χίλιες λέξεις, παραθέτω μια σχετική εικόνα (η οποία, όπως και το σλόγκαν, είναι δικό μου κοπιράιτ :)):


Σε καμία περίπτωση, όμως, δεν θα μπορέσω ποτέ να είμαι τόσο εύστοχος, διδακτικός και γλαφυρός όσο είναι ο δικός μας Dr Moshe στην κριτική που κάνει στο βιβλίο Η περιπέτεια των γλωσσών τής Δύσης (αξίζει και με το παραπάνω να διαβάσουμε όλοι με πολλή προσοχή το σχόλιο του Dr Moshe, για να διδαχθούμε και από τα μεταφραστικά λάθη και αστοχίες τα οποία σχολιάζει, αλλά και για να μάθουμε καλύτερα κάποιους όρους της γλωσσολογίας):

Τα επιστημονικά βιβλία, ακόμη και όταν παρέχουν εκλαϊκευμένες γνώσεις, ζητούν από τον μεταφραστή να είναι κάτοχος του πλαισίου αναφοράς τους, γνώστης των τεχνικών όρων και των διακρίσεών τους, απαιτούν εν ολίγοις να διαθέτει κοινό υπόβαθρο επικοινωνίας με τον συγγραφέα. Ειδάλλως, υπάρχει κίνδυνος να φθείρει το κείμενο μεταφράζοντας επιπόλαια, χωρίς συνέπεια και υπό το νέφος τής αμηχανίας, η οποία δίχως άλλο θα φτάσει στον αναγνώστη. [...]

Εν πρώτοις, η απόσταση από το αντικείμενο του βιβλίου καταφαίνεται από τον ατυχή χειρισμό αρκετών γλωσσολογικών όρων. Το βιβλίο αδικείται κατάφωρα... [...] Η δεύτερη κατηγορία λαθών είναι, καθώς πιστεύω, απόρροια της πρώτης. Η ατελής κατανόηση του γλωσσολογικού περιεχομένου τού βιβλίου αποκόπτει μερικές φορές εξ ολοκλήρου τη μετάφραση από το πρωτότυπο. [...] Τα λάθη πληθύνονται όταν πρόκειται για λέξεις ή φράσεις από γλώσσες με τις οποίες η μεταφράστρια δεν είναι εξοικειωμένη. [...] Το πρόβλημα επιτείνουν περιπτώσεις κατά τις οποίες καθιερωμένες αποδόσεις αγνοήθηκαν και παρουσιάζονται αγνώριστες. Εν προκειμένω, το άρθρο τού ελληνικού συντάγματος του 1911, που καθιέρωνε την καθαρεύουσα ως επίσημη γλώσσα, ξαναμεταφράζεται από τα Γαλλικά στη Νεοελληνική (σ. 60) με αποτέλεσμα να ακυρώνεται το περιεχόμενό του (που όριζε ως επίσημο τον γλωσσικό τύπο στον οποίο ήταν γραμμένο). [...] κ.ο.κ.
 
Last edited:
Μια σημείωση στα γρήγορα. Και γι' αυτούς τους λόγους που περιγράφει ο Ζάζουλα, έχω δει μεταφραστές που κατείχαν πολύ καλά το αντικείμενο, αλλά όχι τόσο καλά τη γλώσσα από την οποία μετέφραζαν όσο άλλοι συνάδελφοί τους, να κάνουν, στο τέλος, την καλύτερη δουλειά.
 

Alexandra

Super Moderator
Staff member
Επειδή συμφωνώ απόλυτα και με τους δύο προλαλήσαντες, αναρωτιέμαι μήπως κάποιος που παίρνει ένα πανεπιστημιακό πτυχίο μετάφρασης είναι το τέλειο υποψήφιο "θύμα" για τις μεταφραστικές παγίδες που αναφέρονται πιο πάνω. Έχοντας πτυχίο μετάφρασης, θεωρεί υποχρέωσή του να αναλαμβάνει οποιοδήποτε επιστημονικό ή τεχνικό κείμενο -- στο κάτω-κάτω, μετάφραση δεν σπούδασε; Αντίθετα, κάποιος που δεν έχει σπουδάσει μετάφραση, αλλά κάποια άλλη επιστήμη, κατά κανόνα θα καταπιαστεί μόνο με επιστημονικά κείμενα του τομέα που γνωρίζει απ' έξω κι ανακατωτά και θα αποφύγει τουλάχιστον τον κίνδυνο να γράφει άλλα αντ' άλλων.
 
Αυτή τη συζήτηση είχα με μια φίλη δικηγόρο. Η άποψή μου ήταν ότι ένα πτυχίο μετάφρασης δεν σημαίνει και πολλά (συζητούσαμε για νομικές μεταφράσεις). Η άποψή της ήταν ότι δεν χρειάζεται να έχεις τελειώσει νομική ή να είσαι δικηγόρος, για να μπορείς να κάνεις μια μετάφραση.
 

Palavra

Mod Almighty
Staff member
Εγώ νομίζω ότι εξαρτάται από την περίπτωση. Σίγουρα πρέπει να γνωρίζεις καλά το αντικείμενο, ωστόσο ακόμα και σε αυτήν την περίπτωση δε σημαίνει ότι έχεις προσόντα για να γίνεις καλός μεταφραστής. Έχω δει κάκιστες νομικές μεταφράσεις από δικηγόρους, π.χ.
 

Zazula

Administrator
Staff member
Σίγουρα πρέπει να γνωρίζεις καλά το αντικείμενο, ωστόσο ακόμα και σε αυτήν την περίπτωση δε σημαίνει ότι έχεις προσόντα για να γίνεις καλός μεταφραστής.
Ο συνδυασμός τού να γνωρίζεις καλά το αντικείμενο ΚΑΙ να συγκεντρώνεις τα υπόλοιπα χαρακτηριστικά τού καλού μεταφραστή, είναι απαραίτητος για να πετύχεις. Το να ΜΗΝ γνωρίζεις το αντικείμενο και ωστόσο να αναλαμβάνεις ειδικευμένες μεταφράσεις επειδή είσαι (ή νομίζεις ότι είσαι) καλός στη γενική μετάφραση, ΧΩΡΙΣ να λαμβάνεις υπόψη σου τι άλλο οφείλεις να κάνεις ώστε να μεταφράζεις σωστά τα επιστημονικά κείμενα, είναι συνταγή για την καταστροφή.
 

Zazula

Administrator
Staff member
2. Πώς μπορεί να την πατήσει ένας μεταφραστής τεχνικών και επιστημονικών κειμένων

Ο τεχνικός / επιστημονικός μεταφραστής πρέπει:
  • [...]
  • Να διαθέτει ορθή κρίση για να επιλέγει τον σωστό / δόκιμο κάθε φορά όρο ανάμεσα από πολλές εναλλακτικές που πιθανόν υπάρχουν.
  • Να γνωρίζει το πεδίο στο οποίο μεταφράζει.
  • Να έχει σαφή επίγνωση του τι δεν ξέρει.
Συνεχίζω την αναφορά μου σε αυτό το αντικείμενο, χρησιμοποιώντας ένα παράδειγμα από ντοκιμαντέρ για τον Ετιέν Εμισέν (Étienne Œhmichen) το οποίο μόλις παρακολούθησα στην ΕΤ1. Η ΓΠ είναι η γαλλική, και η μετάφραση του ντοκιμαντέρ περιελάμβανε μεταγλώττιση και υποτιτλισμό. Περισσότερα για το συγκεκριμένο ντοκιμαντέρ στη σελίδα: http://bourgogne-franche-comte.france3.fr/evenement/voler/.

Ένα μέρος τού ντοκιμαντέρ περιέγραφε τις προσπάθειες του Εμισέν και των συγχρόνων του εφευρετών και μηχανικών να καλύψουν τις ελάχιστες απαιτήσεις που είχαν θέσει οι προδιαγραφές τού Γαλλικού Στρατού για ένα αεροσκάφος περιστρεφόμενων πτερύγων (ώστε να χρηματοδοτήσουν την ανάπτυξή του). Βασικότατο σκέλος αυτών τον απαιτήσεων ήταν, για το εκάστοτε εξεταζόμενο αεροσκάφος, αυτό να εκτελέσει πτήση «d'un kilomètre en circuit fermé».

Και εδώ είναι που ο μεταφραστής πέφτει στην παγίδα. Ο σύμπλοκος όρος circuit fermé είναι πολύ διαδεδομένος στον ηλεκτρισμό, τα ηλεκτρονικά και την τηλεόραση, όπου αποδίδεται κλειστό κύκλωμα. Ομοίως το circuit fermé αποδίδεται κλειστό κύκλωμα και σε συγκεκριμένες μηχανολογικές εφαρμογές (όπως λ.χ. σε διατάξεις κυκλοφορίας ρευστών). Αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι η εν λόγω απόδοση είναι η μοναδική, ούτε ότι η έννοια που έχει ο συγκεκριμένος όρος σε ένα πεδίο είναι ενιαία για όλα τα άλλα πεδία στα οποία μπορούμε να τον συναντήσουμε. Ο μεταφραστής λοιπόν θα έπρεπε:
  1. Να αναρωτηθεί εάν αποτελεί ορθή απόδοση στη ΓΣ αυτό που έγραψε, ότι δηλαδή επρόκειτο για «πτήση ενός χιλιομέτρου σε κλειστό κύκλωμα». Να αναζητήσει ή να ρωτήσει και να μάθει πώς καλείται δόκιμα αυτή η έννοια στο συγκεκριμένο πεδίο. Ακόμη και αν, υποθετικά μιλώντας μια κι εδώ έχουμε μια συγκεκριμένη περίπτωση που εξετάζουμε, η απόδοση αυτή θα μπορούσε ενδεχομένως να ταιριάζει, ο μεταφραστής οφείλει να διασφαλίσει ότι έχει βρει πέραν πάσης αμφιβολίας την εκάστοτε ορθή απόδοση.
  2. Εφόσον τα τεχνικά και άλλα εξειδικευμένα λεξικά και οι ορολογικές βάσεις δεν καλύπτουν τη συγκεκριμένη χρήση ή το συγκεκριμένο πεδίο, και η αναζήτησή του στην ορολογία τού πεδίου δεν βγάζει κάποιον ειδικό όρο, να αναρωτηθεί εάν υπάρχει περίπτωση να έχει μπροστά του όχι έναν ειδικό όρο αλλά μια σημασία τού γενικού λεξιλογίου (βλ. και το δεύτερο παράδειγμα στην αρχική ανάρτηση του παρόντος νήματος). Η σύναψη circuit fermé εν προκειμένω έχει στο γενικό λεξιλόγιο και τις σημασίες κλειστός γύρος, (συνεκδ.) κλειστή διαδρομή, (καταχρ.) κυκλική διαδρομή, (καταχρ.) κύκλος.
  3. Να πονηρευτεί από ό,τι σχετικό με τον όρο του υποπίπτει στην αντίληψή του —όπως λ.χ. είναι μια απόδοση «κυκλική διαδρομή» (η δόκιμη απόδοση για τα ΜΜΜ στην Ελλάδα) που υπάρχει στην ΙΑΤΕ στο πεδίο των Χερσαίων Μεταφορών (δυστυχώς, όμως, μαζί με δύο λανθασμένες αποδόσεις «δρομολόγιο / διαδρομή κλειστού κυκλώματος»)— ή που ο ίδιος γνωρίζει εκτός ΚΠ —όπως είναι π.χ. το γεγονός ότι η λέξη σιρκουί εντάχθηκε στην ελληνική για να περιγράψει κάτι που δεν είναι «κύκλωμα» (οφείλει να συμβουλευτεί και ένα λεξικό εάν διατηρεί αμφιβολίες για το ποιες σημασίες έχει η λέξη κύκλωμα στην ελληνική)— και να είναι υποψιασμένος.
  4. Να μην περιοριστεί σε διαδικτυακές πηγές (είδαμε πριν ότι και σε κείμενα της ΕΕ ακόμη υπάρχει η λανθασμένη απόδοση, και το ίδιο συμβαίνει και στη livepedia.gr), να έχει υπόψη του ότι πάντα στα ευρήματα των μηχανών αναζήτησης υπάρχουν και κάποια που αποτελούν προϊόν μηχανικών μεταφράσεων (κι επομένως δεν είναι καθόλου έγκυρα) και να αναζητήσει σχετικές διατυπώσεις σε έγκυρα βιβλία και εγκυκλοπαίδειες (π.χ. «κλειστή διαδρομή» στον Πάπυρο, λήμμα Αεροναυτική).
 

Alexandra

Super Moderator
Staff member
Μια μεταφραστική παγίδα που βλέπω συχνά στους υποτίτλους είναι η μετατροπή των δολαρίων και των αγγλικών λιρών σε ευρώ. Το βλέπουμε συνήθως σε εκπομπές lifestyle, όπου ο μεταφραστής θεωρεί υποχρέωσή του να επεξηγήσει στον θεατή τα ποσά τα οποία αναφέρονται. Ακούμε π.χ. ότι το τάδε σπίτι στοιχίζει 2 εκατομμύρια δολάρια και διαβάζουμε στον υπότιτλο ένα αντίστοιχο ποσό σε ευρώ. Μόνο που... με ποια ισοτιμία έγινε η μετατροπή; Άλλη ισοτιμία δολαρίου-ευρώ είχαμε πριν δυο χρόνια και άλλη τώρα. Ειδικά η λίρα είχε πολύ μεγάλη διακύμανση μέσα στα δυο τελευταία χρόνια: τώρα βρίσκεται σχεδόν ισοδύναμη με το ευρώ, κοντά στο 0,9, ενώ πριν από δυο χρόνια η ισοτιμία ήταν γύρω στο 0,60. Το ίδιο και το δολάριο, μέσα σε μια διετία έχει πάει από το 1,30 στο 1,55, και οι διακυμάνσεις συνεχίζονται, τώρα βρίσκεται πάλι σε άνοδο.

Όταν λοιπόν ο μεταφραστής μετατρέπει σε ευρώ, πρέπει να λάβει υπόψη του ότι η εκπομπή μπορεί μεν να προβληθεί αμέσως, αλλά μπορεί και του χρόνου, ή και σε επανάληψη μετά από τρία χρόνια, όπως συνηθίζουν τα κανάλια. Κατά τη γνώμη μου, είναι εντελώς περιττή η μετατροπή, γιατί συνήθως δεν ισχύει. Αυτό τουλάχιστον έχω διαπιστώσει όποτε κάνω μια πρόχειρη μετατροπή την ώρα που διαβάζω τον υπότιτλο. Οπότε, ναι, μετατρέπουμε τις μονάδες μέτρησης μήκους, βάρους κλπ, αλλά τουλάχιστον στους υποτίτλους δεν πρέπει να μετατρέπουμε τα νομίσματα σε ευρώ. Πάντως, υποθέτω ότι ο λόγος που βλέπω πάντα μετατροπές των νομισμάτων στους υποτίτλους συγκεκριμένου καναλιού μάλλον είναι ότι οι υποτιτλιστές εφαρμόζουν κάποια οδηγία, που κατά τη γνώμη μου είναι λανθασμένη.
 

pit

New member
Συμφωνώ με όλα όσα άκουσα. Αλεξάνδρα, έχεις δίκιο. Κάτι που επίσης με μπερδεύει όταν βλέπω μια ταινία είναι ότι δεν μετατρέπουν αυτά που πρέπει να μετατρέψουν. Τις λίβρες, τα pounds (δεν τα κάνουν κιλά). Τα δολάρια, συμφωνώ, δεν πρέπει να μετατρέπονται, καθώς δεν είναι ευρώ. Τα μίλια, όμως, καθώς και τα πόδια, τις λίβρες και τα pounds γιατί δεν τα μετατρέπουν; Ντρέπονται;

Άλλη μία παγίδα είναι τα false friends και οι φράσεις που άλλο σημαίνουν σ' εμάς και άλλο στους αγγλόφωνους λαούς. Είδα, π.χ., προχθές μια ταινία, στην οποία κάποια στιγμή μιλούσαν για white wedding, κάτι που σημαίνει γάμος παραδοσιακός, με νυφικό, τελετή και τα όλα του. Γέλασα πολύ όταν το είδα μεταφρασμένο ως λευκός γάμος, καθώς θυμήθηκα δυο-τρεις παλιές ελληνικές ταινίες, στις οποίες ο λευκός γάμος ήταν γάμος μόνο στη θεωρία και τα χαρτιά. καμία σχέση, δηλαδή, το ένα με το άλλο.
 

drsiebenmal

HandyMod
Staff member
Είναι ίσως μια καλή ευκαιρία να αναφέρουμε και εδώ πόσο χρειάζεται η περίφημη μεταφραστική διαίσθηση (στην πραγματικότητα, η γνώση του αντικειμένου και του περιβάλλοντος όπου θα χρησιμοποιηθεί η μετάφραση).

Για παράδειγμα, ενώ είναι απόλυτα σωστή η γενική παρατήρηση για τη χρονικότητα της μετατροπής των οικονομικών μεγεθών, μπορεί καμιά φορά (και εφόσον το απαιτεί το κείμενο και το επιτρέπει και ο χώρος) να πρέπει να υπάρξει και χρονική αναφορά (π.χ. δολάρια του '45 ή ευρώ του '02). Άλλωστε, σε αγοραστική αξία, ούτε τα δολάρια του β'π.π., τα δολάρια της πετρελαϊκής κρίσης, και τα σημερινά δολάρια έχουν μεγάλη σχέση μεταξύ τους.

Καταναλογία επίσης, ενώ το σωστό είναι ότι γενικά πρέπει να μετατρέπονται οι αγγλοσαξονικές μονάδες σε μετρικές, χρειάζεται προσοχή. Αν π.χ. υπάρχει στην οθόνη μια μεγάλη επιγραφή 200 pounds, ίσως είναι σκόπιμο να αποδοθεί με 200 λίβρες (και να μη γίνουν 100 κιλά) ή, αν πρέπει να καταλάβει σίγουρα και στα γρήγορα ο θεατής τι πραγματικά σημαίνει αυτό το μέγεθος, ο μεταφραστής μπορεί να σκεφτεί λύσεις όπως 200 μισόκιλα.

Ανάλογα και με το μίλι. Ενώ ο αγώνας του ενός μιλίου ή των τριών μιλίων θα πρέπει να παραμείνει έτσι (και να μη γίνει αντιστοίχιση με τα αντίστοιχα μετρικά αγωνίσματα των 1500 ή 5000 μέτρων), η αναφορά σε δέκα μίλια που τρέχει κάποιος καθημερινά για προπόνηση είναι καλύτερο να γίνει δεκαπέντε χιλιόμετρα (και όχι βέβαια δεκαέξι χιλιόμετρα και κάτι μέτρα).
 

pit

New member
Πάντα εξαρτάται από το τι μεταφράζεις και πώς πρέπει να είναι αυτό. Όταν μεταφράζεις μία αναμετάδοση αγώνα ιπποδρόμου ή ακοντίου, είναι δύσκολο να βάζεις το θεατή να είναι αγκαλιά με ένα κομπιουτεράκι για να καταλάβει τι γράφεις. Και στις ταινίες, όμως, μου έχει τύχει πολλές φορές να πρέπει τα πάουντ ή τα μίλια να τα αντιληφθεί ο θεατής αστραπιαία. Αν του πω μισόκιλα, θα χάσει τους τρεις επόμενους υπότιτλους, προσπαθώντας να καταλάβει τι είπα. Ο υποτιτλιστής πρέπει να περνά απαρατήρητος. Ο καλός υποτιτλιστής, όπως μου αρέσει να λέω, είναι ο αόρατος υποτιτλιστής.
 

Alexandra

Super Moderator
Staff member
Και μια και ξεκινήσαμε να μιλάμε για τις παγίδες των αριθμών και της μετατροπής των μονάδων, θα ήθελα να ξαναμιλήσω για μια άλλη παγίδα:
Την παγίδα της λανθασμένης απόδοσης των αριθμών, όσον αφορά την τάξη μεγέθους. Είναι πραγματικά τραγικό λάθος να προσθέτεις ή να αφαιρείς μηδενικά στους αριθμούς. Π.χ. να γράφεις ότι ένα αεροπλάνο πετάει σε ύψος 10.000 χιλιομέτρων ή να παρουσιάζεις μια ποσότητα 300 κιλών ως 3.000 κιλά. Σε μια ταινία χτες είδα τη φράση
George Jung, you stand accused of possession of 660 pounds of marijuana with intent to distribute.​
να μεταφράζεται:
"...κατοχή 3.000 κιλών μαριχουάνας..."​
Στη συνέχεια ο δικαστής ορίζει ως εγγύηση αποφυλάκισης 20.000 δολάρια. Πού είναι η λογική σε όλα αυτά; Πώς μπορεί να κουβαλούσε 3 τόνους μαριχουάνα αυτός ο άνθρωπος; Αν κουβαλούσε 3 τόνους μαριχουάνα (φανταστείτε τον όγκο τέτοιας ποσότητας), γιατί όρισε ο δικαστής μόνο 20.000 δολάρια ως εγγύηση;

Είναι γεγονός αναμφισβήτητο ότι δεν λειτουργούν με τον ίδιο τρόπο τα μυαλά όλων των ανθρώπων όσον αφορά την αντίληψη των μαθηματικών εννοιών. Αλλά όταν είσαι μεταφραστής και μάλιστα υποτιτλιστής, και είσαι συνέχεια εκτεθειμένος στην κριτική των λαθών σου, πρέπει να μάθεις να αποφεύγεις αυτές τις λούμπες. Τι κάνεις σ' αυτή την περίπτωση; Επειδή ακριβώς ξέρεις και αναγνωρίζεις αυτή την αδυναμία σου, είσαι διπλά και τριπλά προσεκτικός. Κάνεις κάθε μετατροπή με ακόμα μεγαλύτερη προσοχή, και οπωσδήποτε η λογική πρέπει να λειτουργεί και όχι να έχει πάει περίπατο.
 

LostVerse

Member
Κατ' αρχάς καλημέρα, είναι το πρώτο μου μήνυμα σ' αυτό το φόρουμ, σας χαιρετώ.

Μια μεταφραστική παγίδα που βλέπω συχνά στους υποτίτλους είναι η μετατροπή των δολαρίων και των αγγλικών λιρών σε ευρώ. Το βλέπουμε συνήθως σε εκπομπές lifestyle, όπου ο μεταφραστής θεωρεί υποχρέωσή του να επεξηγήσει στον θεατή τα ποσά τα οποία αναφέρονται. Ακούμε π.χ. ότι το τάδε σπίτι στοιχίζει 2 εκατομμύρια δολάρια και διαβάζουμε στον υπότιτλο ένα αντίστοιχο ποσό σε ευρώ. Μόνο που... με ποια ισοτιμία έγινε η μετατροπή; Άλλη ισοτιμία δολαρίου-ευρώ είχαμε πριν δυο χρόνια και άλλη τώρα. Ειδικά η λίρα είχε πολύ μεγάλη διακύμανση μέσα στα δυο τελευταία χρόνια: τώρα βρίσκεται σχεδόν ισοδύναμη με το ευρώ, κοντά στο 0,9, ενώ πριν από δυο χρόνια η ισοτιμία ήταν γύρω στο 0,60. Το ίδιο και το δολάριο, μέσα σε μια διετία έχει πάει από το 1,30 στο 1,55, και οι διακυμάνσεις συνεχίζονται, τώρα βρίσκεται πάλι σε άνοδο.

Όταν λοιπόν ο μεταφραστής μετατρέπει σε ευρώ, πρέπει να λάβει υπόψη του ότι η εκπομπή μπορεί μεν να προβληθεί αμέσως, αλλά μπορεί και του χρόνου, ή και σε επανάληψη μετά από τρία χρόνια, όπως συνηθίζουν τα κανάλια. Κατά τη γνώμη μου, είναι εντελώς περιττή η μετατροπή, γιατί συνήθως δεν ισχύει. Αυτό τουλάχιστον έχω διαπιστώσει όποτε κάνω μια πρόχειρη μετατροπή την ώρα που διαβάζω τον υπότιτλο. Οπότε, ναι, μετατρέπουμε τις μονάδες μέτρησης μήκους, βάρους κλπ, αλλά τουλάχιστον στους υποτίτλους δεν πρέπει να μετατρέπουμε τα νομίσματα σε ευρώ. Πάντως, υποθέτω ότι ο λόγος που βλέπω πάντα μετατροπές των νομισμάτων στους υποτίτλους συγκεκριμένου καναλιού μάλλον είναι ότι οι υποτιτλιστές εφαρμόζουν κάποια οδηγία, που κατά τη γνώμη μου είναι λανθασμένη.

Εγώ νομίζω ότι είναι σωστή αυτή η πρακτική , αν και κάποια στιγμή κι εγώ απορούσα με αυτήν και την θεωρούσα λάθος. Όταν έκανα τα πρώτα μου βήματα στον χώρο της μετάφρασης, ασχολήθηκα με κείμενα οικονομικοτεχνικού ενδιαφέροντος. Όντως υπήρχε οδηγία από τους προϊστάμενους για σταθερή μεταφορά συναλλαγματικών μεγεθων στο οικείο νόμισμα. Θεωρώ ότι η πρακτική αυτή είναι σωστή ως επί το πλείστον και αυτό για τους εξής λόγους:

1) Είμαστε στην Ελλάδα και στην Ευρώπη. Σαν δέκτες, μας είναι άγνωστο και τελικά παγερά αδιάφορο σε τι μέγεθος πληρώνει ο Αμερικάνος ή ο Άγγλος. Και αν ο Αμερικάνος ή ο Άγγλος χρησιμοποιούν δυο νομίσματα που υπό μια έννοια είναι και αυτά "οικεία" Για ποιο λόγο δηλαδή να δω σε μια μετάφραση ότι ο Κινέζος πληρώνει για ένα αυτοκίνητο μόνο 700 γουάν? Ή ότι η Saab παρουσίασε ζημιές 10 δις κορώνων το 2009; Σε τι θα μου χρησιμεύσει, τι θα καταλάβω από αυτό, και για ποιο λόγο να μπω στην διαδικασία να κάνω επιπλέον έρευνα (διάβαζε: να χάσω χρόνο) για να βρω κάτι που σε τελική ανάλυση μπορεί και να μην με ενδιαφέρει; Τα παραπάνω σαν δέκτης πάντα.

2) Η ισοτιμία των νομισμάτων δεν είναι και δεν θα μπορούσε να είναι μια σταθερά. Το αυτό όμως ισχύει για όλα τα νομίσματα και όλες τις εποχές, όχι μόνο το ευρώ του σήμερα. Έτσι λοιπόν, τι διαφορά έχει να διαβάσω ότι αγόρασε το τάδε κινητό προς 500 ευρώ πριν 5 χρόνια (ξέροντας σήμερα ότι η ισοτιμία έχει αλλάξει) αντί να διάβαζα ότι έκανε 350 δολάρια (πάλι ξέροντας ότι σήμερα η ισοτιμία έχει αλλάξει); Καμία διαφορά. Και στις δυο περιπτώσεις θα πρέπει να αναλογιστώ ότι η τιμή του προϊόντος σήμερα έχει διαφοροποιηθεί. Αντίστοιχα, αν ακούσω σε μια ταινία της δεκαετίας του ΄80 ότι ένα παγωτό έκανε 20 δραχμές (αντί για π.χ. 3 cents του δολαρίου), γιατί θα πρέπει να παραξενευτώ; Πού είναι το περίεργο, εκτός από το προφανές οξύμωρο των δραχμών σε αμερικάνικο περιεχόμενο; Το νόημα δεν είναι λάθος.

3) Η μετάδοση της πληροφορίας είναι άμεση: Ειδικά σε περιπτώσεις μετάφρασης επίκαιρων οικονομικών ειδήσεων, είναι εντελώς αντιπαραγωγικό να βλέπεις ξένα οικονομικά μεγέθη σε κείμενα που αναφέρονται στην εγχώρια αγορά. Θα ήταν σαν βλέπαμε έναν κατάλογο προϊόντων με τιμές σε δολάρια, πράγμα τελείως παράλογο...

Το δικό μου συμπέρασμα με βάση όσα έχω δει είναι ότι η ενδεικνυόμενη διαδρομή είναι η μετατροπή των νομισμάτων στην πλειοψηφία των περιπτώσεων, ανάλογα με τις περιστάσεις και το περιεχόμενο, και η διπλή αναφορά σε κάποιες άλλες, δηλαδή "...xxx € (xxx $)". Δηλαδή η μετατροπή των νομισμάτων είναι παγίδα, ναι, λάθος όμως; Όχι, απεναντίας.

Πού είναι η λογική σε όλα αυτά; Πώς μπορεί να κουβαλούσε 3 τόνους μαριχουάνα αυτός ο άνθρωπος; Αν κουβαλούσε 3 τόνους μαριχουάνα (φανταστείτε τον όγκο τέτοιας ποσότητας), γιατί όρισε ο δικαστής μόνο 20.000 δολάρια ως εγγύηση;

Χωρίς να διαφωνώ με το παραπάνω (Αεροπλάνο στα 10.000 χιλιόμετρα βρίσκεται στο διάστημα και όχι στην ατμόσφαιρα :D), απλά να παρατηρήσω ότι το ίδιο ερώτημα μπορεί να τεθεί και για τα αρχικά, "αμετάφραστα" μεγέθη. Δηλαδή πώς είναι δυνατόν αυτός ο άνθρωπος να κουβαλούσε 660 pounds μαριχουάνας πάνω του; Όσον αφορά τον όγκο, και στις δυο περιπτώσεις μόνο με μεταφορικό μέσο θα μπορούσαν να μεταφερθούν αμφότερες οι ποσότητες - που και στις δυο περιπτώσεις θα θεωρούνταν ότι βρέθηκαν πάνω του, με την έννοια της κατοχής. Επιπλέον, από πού κι ως πού και με ποια λογική είναι "αρκετά" 20.000 δολάρια ως εγγύση για κατοχή 660 pounds μαριχουάνας; Προσοχή, για τα ελληνικά δεδομένα πάντα – στην Ελλάδα, αν οι διωκτικές αρχές έπιαναν κάποιον με τέτοια ποσότητα, θα έκαναν πάρτι και θα μιλούσαν για την μεγαλύτερη επιτυχία πενταετίας και αν τα ΜΜΕ μάθαιναν ότι ένας τέτοιος "μεγαλέμπορος ναρκωτικών έβγαινε με 20.000 δολάρια εγγύηση" θα μίλαγαν για σκάνδαλο πρώτου μεγέθους και θα καλούσαν την κυβέρνηση σε παραίτηση. Σε κάποια άλλη χώρα, η απλή κατοχή, ακόμα και η πώληση μαριχουάνας μπορεί να μην θεωρείται παράνομη ή να τιμωρείται πιο χαλαρά.

Φιλικά, Αλέξης
 
Last edited:

Alexandra

Super Moderator
Staff member
Καλημέρα, LostVerse, και καλώς όρισες.

1) Είναι προφανές ότι μιλάμε για διαφορετικά πράγματα. Εσύ μιλάς για οικονομοτεχνικά κείμενα, εγώ μιλάω για υποτίτλους σε εκπομπές με περιεχόμενο lifestyle. Να σου θυμίσω επίσης, ότι δεν μετατρέπουμε ποτέ τα νομίσματα στις κινηματογραφικές ταινίες. Φαντάσου να βλέπεις μια ταινία που εκτυλίσσεται στη Ρωσία του 19ου αιώνα, και εκεί που οι ήρωες συναλλάσσονται με ρούβλια, να διαβάζει ο θεατής στον υπότιτλο το σημερινό αντίστοιχό τους σε ευρώ. Σε μια lifestyle εκπομπή, ας υποθέσουμε ότι μιλάνε για την έπαυλη κάποιου μεγιστάνα που κόστισε στη δεκαετία του 1920 πεντακόσιες χιλιάδες δολάρια. Τι θα κάνουμε; Θα μετατρέψουμε τα δολάρια σε ευρώ; Ποιο ευρώ; Αυτό που δεν υπήρχε το 1920; Και με ποια ισοτιμία; Τη σημερινή που μπορεί να ισχύει μόνο για λίγες μέρες ή την περσινή ή την προπέρσινη; Κι αν η εκπομπή υποτιτλίστηκε από το κανάλι πριν από λίγα χρόνια, πριν καθιερωθεί το ευρώ, θα διαβάζουμε στον υπότιτλο δολάρια που έχουν μετατραπεί σε δραχμές; Γι' αυτό στους υποτίτλους μετατρέπουμε μόνο τις μονάδες των φυσικών μεγεθών, που δεν αλλάζει η "ισοτιμία" τους από τη μία μέρα στην άλλη. Σημειώνω επίσης ότι μία από τις μεγαλύτερες διεθνείς εταιρείες υποτιτλισμού, στις οδηγίες που δίνει στους μεταφραστές, αποκλείει τη μετατροπή των νομισμάτων.

2) Όταν είπα ότι είναι παράλογη ποσότητα οι τρεις τόνοι μαριχουάνα, μάλλον το θεώρησα αυτονόητο ότι ο εν λόγω άνθρωπος την κουβαλούσε στο αυτοκίνητό του· λάθος μου. Έπρεπε να το διευκρινίσω: δεν οδηγούσε νταλίκα, αλλά ιδιωτικό αυτοκίνητο. Επειδή πρόκειται για ταινία και όχι για είδηση στην εφημερίδα, τα δεδομένα πολλές φορές βρίσκονται στην εικόνα.
 

LostVerse

Member
Ευχαριστώ για το καλωσόρισμα. :)

Νομίζω το διευκρίνισα ότι είναι οξύμωρο ένα ελληνικό νόμισμα σε ξένο περιεχόμενο σε μια ταινία.

Ωστόσο στο παράδειγμά σου, εγώ δεν θα καταλάβω την αξία του ποσού των 500.000 $ του 1920, ακόμα και σε δραχμές ή ευρώ να ήταν. Αν πρόκειται για εκπομπή όπως λες, το λογικό θα ήταν να μην γίνει μετατροπή μεν, αλλά ο παρουσιαστής/αφηγητής να έχει ετοιμάσει από πριν μια επεξήγηση του στυλ "αυτό σε σημερινά λεφτά θα ήταν κοντά xxx.xxx.xxx $/€". Και αν το δολάριο είναι σχετικά οικείο νόμισμα, τι γίνεται με άλλα άγνωστα νομίσματα; Αν στο παράδειγμά σου ο μεγιστάνας ήταν Βραζιλιάνος και η έπαυλή του είχε κοστίσει 5 εκατομμύρια ρεάλ, εσύ τι θα καταλάβαινες; Δεν θα έμενες με την απορία;

Επομένως, δεν είναι ακριβώς προφανές, ούτε αυτονόητο ότι το νόμισμα δεν πρέπει να μεταφραστεί ή τουλάχιστον να αποδοθεί με κάποιον τρόπο είτε λέγεται επεξήγηση είτε παρένθεση, footnote κλπ.
 

Palavra

Mod Almighty
Staff member
Καλώς όρισες κι από μένα,
η Αλεξάνδρα αναφέρεται σε υπότιτλους, όπου το πρόβλημα είναι εμφανές: υπάρχει πρόβλημα χώρου, επομένως εξηγήσεις και υποσημειώσεις δεν είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθούν.

Πάντως, κι εγώ θεωρώ ανούσια τη μετατροπή των νομισμάτων. Παράδειγμα: πέρισυ που το δολάριο ανεβοκατέβαινε πιο γρήγορα κι από ασανσέρ, ήταν άχρηστη η πληροφορία ότι η έπαυλη του τάδε κόστισε τόσες χιλιάδες ευρώ, γιατί τη μία μέρα το δολάριο κόστιζε ένα ευρώ και την άλλη 0,60, επομένως μιλάμε για φοβερές διακυμάνσεις στην τιμή.

Διαβάζοντας δολάρια θα είχα καλύτερη εικόνα, γιατί όλοι τότε παρακολουθούσαμε τα σκαμπανεβάσματα στις ειδήσεις.
 
Top