Quantum event

Διαβάζω:

In Holywood bodily harm is a quantum event: you either die quickly or recover completely. There is no middle ground.

Πώς μπορεί ν' αποδοθεί καλύτερα το "quantum event"; Μήπως "απόλυτο", "ακραίο";... Καμιά ιδέα;

Ευχαριστώ και καλημέρα!

Καλημέρα!
Μια ιδέα είναι να παίξεις με απόλυτες αντιθέσεις (ίσως και σύμφωνα με το γενικό ύφος του κειμένου): του ύψους ή του βάθους, σαν τη μέρα με τη νύχτα, άσπρο-μαύρο, γιν-γιανγκ, τέτοια πράγματα.

Μου αρέσει περισσότερο το "ή του ύψους ή του βάθους".

Σχετικοάσχετη απορία: υπάρχει κάτι στη φυσική που να ορίζει ένα «κβαντικό συμβάν» σαν ένα φαινόμενο απόλυτων αντιθέσεων; Ή πρόκειται για χρήση της λέξης περίπου στο πλαίσιο που περιγράφει κάποιος στο Urban: a neat sounding word, which is used to make someone sound smart if they use it right, even if the sentence doesn't make sense.

nickel said:

Σχετικοάσχετη απορία: υπάρχει κάτι στη φυσική που να ορίζει ένα «κβαντικό συμβάν» σαν ένα φαινόμενο απόλυτων αντιθέσεων; Ή πρόκειται για χρήση της λέξης περίπου στο πλαίσιο που περιγράφει κάποιος στο Urban: a neat sounding word, which is used to make someone sound smart if they use it right, even if the sentence doesn't make sense.

Click to expand...

Έχεις απόλυτο δίκιο κατά τη γνώμη μου. Δεν υπάρχει «κβαντικό συμβάν» ως φαινόμενο απόλυτων αντιθέσεων. Η έννοια quantum είναι δεδομένη και σημαίνει:
1. A quantity or amount.
2. A specified portion.
3. Something that can be counted or measured.
4. Physics.
a. The smallest amount of a physical quantity that can exist independently, especially a discrete quantity of electromagnetic radiation.
b. This amount of energy regarded as a unit.

Υπάρχει ο ιδιωματισμός quantum leap, αλλά πάλι δεν δικαιολογεί την χρήση «ή του ύψους ή του βάθους».
Quantum leap
A dramatic advance, especially in knowledge or method, as in Establishing a central bank represents a quantum leap in this small country's development. This term originated as quantum jump in the mid-1900s in physics, where it denotes a sudden change from one energy state to another within an atom. Within a decade it was transferred to other advances, not necessarily sudden but very important ones.

Προφανώς δεν είναι «φαινόμενο απόλυτων αντιθέσεων» ένα κβαντικό συμβάν και γι' αυτό δεν στάθηκα καθόλου στην επιτηδευμένη λάθος χρήση του quantum event εδώ! Από το συγκείμενο φαίνεται ότι εννοεί απόλυτες αντιθέσεις... Γι' αυτό εγώ ίσως θα προτιμούσα --και εφόσον το σήκωνε το περιβάλλον (του κειμένου, του εκδότη κλπ κλπ)-- κάτι αντίστοιχα εξεζητημένο όπως π.χ. το γιν-γιανγκ ή το ον-οφ.

Το κακό είναι ότι, όταν ο συγγραφέας πουλάει τρέλα, δεν μπορείς με την ίδια άνεση να πουλήσεις κι εσύ, γιατί ο αναγνώστης είναι πιθανό να αποδώσει σε σένα το «λάθος». Δεν θα μπορούσες π.χ. εδώ να πεις «ένα φαινόμενο / συμβάν κβαντικών αντιθέσεων» (όρος τραβηγμένος από το καπέλο του ταχυδακτυλουργού).

Εγώ κατάλαβα ότι αναφέρεται στις ενεργειακές στοιβάδες της κβαντομηχανικής, όπου ένα σωματίδιο (ηλεκτρόνιο) μπορεί να λάβει μόνο συγκεκριμένες ενεργειακές θέσεις.
Τα κβαντικά φαινόμενα είναι πολλά πάντως, όχι ένα, αλλά η φράση κβαντικό φαινόμενο χρησιμοποιείται από τους ημιάσχετους/ ημισχετικούς αγγλόφωνους (και κυρίως δημοσιογράφους) για να δηλώσει δύο θέσεις, όπως εδώ:
The quantum effect is evident when the nanomechanical oscillator starts to jump between two discrete positions without occupying the physical space in between.

SBE said:

Εγώ κατάλαβα ότι αναφέρεται στις ενεργειακές στοιβάδες της κβαντομηχανικής, όπου ένα σωματίδιο (ηλεκτρόνιο) μπορεί να λάβει μόνο συγκεκριμένες ενεργειακές θέσεις.
Τα κβαντικά φαινόμενα είναι πολλά πάντως, όχι ένα, αλλά η φράση κβαντικό φαινόμενο χρησιμοποιείται από τους ημιάσχετους/ ημισχετικούς αγγλόφωνους (και κυρίως δημοσιογράφους) για να δηλώσει δύο θέσεις, όπως εδώ:
The quantum effect is evident when the nanomechanical oscillator starts to jump between two discrete positions without occupying the physical space in between.

Click to expand...

Πολύ καλή ερμηνεία.

Συγγνώμη, αλλά μάλλον μπερδεύτηκα και δεν καταλαβαίνω αν συμφωνούμε ή αν διαφωνούμε εδώ --και πού.
Ο συγγραφέας χρησιμοποιεί έναν αμφίβολο, «δήθεν» (edit: ανακριβή σύμφωνα με την SBE) όρο, τον οποίο αμέσως επεξηγεί και στη θέση αυτού του όρου (και αφού δεν έχουμε κάτι δικό μας) πρότεινα μια παρομοίωση με βάση την επεξήγηση.
Δεν συμφωνούμε ότι δεν έχει νόημα να πούμε κάτι ακριβέστερο όπως π.χ. «κβαντικό συμβάν εναλλαγής σε περιβάλλον δύο καταστάσεων» το οποίο είναι αμφίβολο αν θα προσφέρει κάτι στον Έλληνα αναγνώστη (που δεν παρακολουθεί παράλληλα το αγγλικό κείμενο) --και πάντα με το συνολικό συγκείμενο που έχουμε στη διάθεσή μας;
Άρα συμφωνούμε ότι δεν χρειάζεται εδώ να αποδώσουμε το «κβαντικό» και απλώς συζητάμε αν θα πρέπει να βάλουμε κάτι πιο ταιριαστό, να το παραλείψουμε ίσως εντελώς, να μη βάζουμε χέρι στο πρωτότυπο ακόμη και αν είναι προφανές το λάθος, ή τι ακριβώς;

drsiebenmal said:

Άρα συμφωνούμε ότι δεν χρειάζεται εδώ να αποδώσουμε το «κβαντικό» και απλώς συζητάμε αν θα πρέπει να βάλουμε κάτι πιο ταιριαστό, να το παραλείψουμε ίσως εντελώς, να μη βάζουμε χέρι στο πρωτότυπο ακόμη και αν είναι προφανές το λάθος, ή τι ακριβώς;

Click to expand...

Νομίζω ότι συμφωνούμε ότι πρέπει να παραλείψουμε τη λέξη κβαντικό και απλώς να αποδώσουμε με τον πιο κατάλληλο τρόπο αυτό που εννοούσε ο συγγραφέας. Ούτως ή άλλως, ο μέσος Έλληνας αναγνώστης δεν έχει ιδέα τι σημαίνει κβαντικό, οπότε δεν έχει νόημα να το βάλουμε στη μετάφραση και να τον κάνουμε να προσπαθεί να καταλάβει από τα συμφραζόμενα τι μπορεί να σημαίνει.

Εγώ θα έλεγα ότι η έκφραση "ή του ύψους ή του βάθους" είναι πιο ταιριαστή.
Η υπόλοιπη συζήτηση είναι απάντηση στο σχόλιο του Νίκελ.

Χμμμ, μάλλον μπερδεύτηκα από την εναλλαγή των απαντήσεων και το λινκ από αυτό το νήμα εδώ...

Εγώ συμφωνώ με τον εαυτό μου στα εξής:

Αν υπάρχει στα αγγλικά quantum effect, στη φυσική, μπορεί να μεταφραστεί κβαντικό φαινόμενο και να το καταλαβαίνουν αυτοί που ασχολούνται με τη φυσική.
Στην ελληνική η λέξη κβαντικός δεν έχει μπει στην καθημερινή γλώσσα όπως στην αγγλική. Δεν έχουμε π.χ. ψωμοτύρι το κβαντικό άλμα. Άρα γλωσσικές υπερβολές με το κβαντικό θα πετάνε πάνω από το κεφάλι του αναγνώστη / θεατή.
Οπότε αναζητούμε ένα ισοδύναμο σαν το «ή του ύψους ή του βάθους».

Και, μετά από το σχόλιο της Σ., νομίζω ότι συμφωνούμε όλοι με όλους.

Σας ευχαριστώ όλους για τις παρατηρήσεις σας. Ενισχύθηκε η αρχική μου άποψη ότι σε καμιά περίπτωση δεν πρέπει να χρησιμοποιηθεί η λέξη "κβαντικός".

Να μη χρησιμοποιηθεί η λέξη κβαντικός, δεν λέω, αλλά εγώ εδώ με τον όρο κβαντικό αποτέλεσμα / επακόλουθο αντιλαμβάνομαι το εξής: Έχουμε έναν χαρακτήρα ηθοποιό που λαβώνεται σε μια σκηνή. Ο τραυματισμός υπακούει στους κβαντικούς νόμους της χολιγουντιανής έκβασης — είτε δεν θα είναι (ο τραυματισμός) αρκετός για να στείλει τον τραυματισθέντα στην επόμενη ενεργειακή στιβάδα (δηλ. εκείνη τού ταχέως επερχόμενου θανάτου) οπότε θα 'ναι σαν να μην έχει πάθει τίποτα, είτε θα επαρκεί όσο χρειάζεται για να τον κβαντώσει στο επίπεδο του σύντομα κακαρωμένου. Στην κβαντομηχανική η αλλαγή στο (κβαντισμένο) φυσικό μέγεθος γίνεται μπαμ-μπαμ (τη μια στιγμή είναι στο ένα επίπεδο και την αμέσως επόμενη είναι στο άλλο). Το σεναριακό στερεότυπο λοιπόν εδώ όντως υπακούει στη λογική τής κβάντωσης, καθώς υπάρχουν διακριτές τιμές που μόνον αυτές λαμβάνονται από τα αντικείμενα των σωματικών βλαβών. Το γεγονός ότι οι διακριτές τιμές που αναφέρονται στο κείμενο είναι δύο, κι επομένως εύκολα γίνονται αντιληπτές ως αντίθετα, δεν αλλοιώνει το γεγονός ότι το φαινόμενο είναι κβαντισμένο.

ΥΓ Εγώ μια χαρά θα δεχόμουν πάντως το κβαντικός ν' αρχίσει να χρησιμοποιείται ευρύτερα — μια χαρά πρωτοδεσμίτικη λέξη είναι για να εμπλουτίσει το γενικό λεξιλόγιο και να κομπλάρει τις τριτοδεσμίτισσες.

Ναι, αλλά αν οι κβαντικές τιμές είναι δύο και η αλλαγή γίνεται μπαμ-μπαμ, τότε ο ήρωας τέζα αμέσως. Τι γίνεται στην περίπτωση του τραυματισμού που δε λέει να πεθάνει πριν βγάλει λόγο (ή αν πρόκειται για τον Τερμινέιτορ);

Αν θες την προσωπική μου άποψη, εγώ δεν πιστεύω ότι τα κβαντισμένα επίπεδα στη συγκεκριμένη περίπτωση είναι μόνο δύο. Δηλαδή διαφωνώ με το πρωτότυπο κείμενο που παρέθεσε η despulix. Όντως υπάρχουν και άλλα τέτοια επίπεδα επακολούθων των τραυματισμών, και μάλιστα ξεκίνησα να γράφω σχετικά, αλλά κάποια στιγμή συνειδητοποίησα ότι το τι πιστεύω εγώ δεν έχει καμιά σημασία εν προκειμένω και το έσβησα. Έτσι περιόρισα το σχόλιό μου στο εδώ ζητούμενο: Είναι κβαντικό το αποτέλεσμα; Είναι, λέω εγώ. Να το πούμε κβαντικό ή θα μας πάρουν με τις ντομάτες; Καλύτερα ας το αποκαλέσουμε κάτι άλλο. Αλλά κβαντικό πάντως είναι (κι άρα δεν συμφωνούμε όλοι με όλους).

Δίκιο έχεις κι εσύ.

Ανακεφαλαιώνοντας, θα συμφωνήσω κι εγώ ότι ο όρος κβαντικό φαινόμενο στα αγγλικά έχει ξεφύγει από τα εργαστήρια και ακολουθεί τη δική του πορεία στη γλώσσα, με απρόβλεπτες χρήσεις, ιδίως από ημιμαθείς, αλλά συνήθως με αφορμή το σκεπτικό που λέει η SBE στο #8 (για την ακρίβεια, συμπληρώνω μόνο στον ορισμό που παραθέτει: [...]στις ενεργειακές στιβάδες της κβαντομηχανικής, όπου ένα σωματίδιο (ηλεκτρόνιο) μπορεί είναι πιθανότερο να λάβει μόνο συγκεκριμένες ενεργειακές θέσεις).
Με αυτή τη λογική, στη συγκεκριμένη χρήση ταιριάζει στα αγγλικά (θα μπορούσαμε δηλαδή να το χαρακτηρίσουμε κβαντικό φαινόμενο όπως λέει ο Ζαζ), αλλά έχει δίκιο ο Νίκελ ότι στα ελληνικά στους περισσότερους θα... περάσει χωρίς να ακουμπήσει. Οπότε σωστά το αποδίδει από την αρχή ο Δρ7χ (και συμφωνεί η Αλεξάνδρα) ή του ύψους ή του βάθους.
Μ' άλλα λόγια, όλοι λίγο-πολύ στην ίδια στιβάδα κινούμαστε. Απλώς στα κβαντικά φαινόμενα υπεισέρχεται η αρχή της απροσδιοριστίας (ή αβεβαιότητας) του Χάιζενμπεργκ και κάποιοι επικεντρώνονται στη θέση του σωματιδίου ενώ άλλοι στην ορμή του. Η αρχή αυτή μπορεί να εξηγήσει και την περίπτωση του Τερμινέιτορ που αναφέρει η SBE στο #17, όπου η θέση του ήρωα είναι γνωστή, αλλά υπάρχει η αβεβαιότητα ως προς την ορμή του (θα πεθάνει ή όχι; θα πεθάνει, βέβαια, αφού μας γκαστρώσει, όμως!).
Όσο για τις τριτοδεσμίτισσες που λες, Ζαζ, όχι μόνο δεν πρόκειται να κομπλάρουν από κάτι τέτοια, αλλά κινδυνεύεις και να σε απαξιώσουν ως νερντοσπασικλοφύτουλα! Γιατί να παιδεύεσαι με κβάντα; Δείξ' τους καλύτερα τα γραμματόσημά λεξικά σου, πέτα και κανένα υπερβατό σχήμα-μακρινάρι ή καμιά άλλη στριφνή σύνταξη, να ψαρώσουν σίγουρα... Και παραφράζω κάτι σχετικό που διάβασα πρόσφατα: Την κβαντομηχανική (και τη γυναίκα), όποιος ισχυρίζεται ότι την καταλαβαίνει, ή ψέματα λέει ή είναι τρελός (επιστήμονας)!;)
Πάντως, με τέτοια εισροή αγγλικών κειμένων, δεν βλέπω να το γλιτώνουμε το κβαντικό και στα ελληνικά, όλο και κάποιοι θα το διαδώσουν. Είναι και πιασάρικο το άτιμο, όπως παρατηρεί ο Νίκελ στο #4.