Ονομασίες ξένων εντύπων — χρηστικοί κανόνες

Zazula

Administrator
Staff member
Συχνά προκύπτει η ανάγκη να χρησιμοποιήσουμε στο κείμενό μας τίτλους ξένων εντύπων. Θα προσπαθήσουμε λοιπόν εδώ να συνοψίσουμε τους κανόνες που διέπουν την ορθή χρήση τους.

1. Μετάφραση ή μεταγραφή (ή τίποτα από τα δύο);
Στην πλειονότητα των περιπτώσεων το όνομα του ξένου εντύπου μεταγράφεται (σύμφωνα με τον ισχύοντα κανόνα που επιβάλλει την απλογράφηση, δηλ. «Ντέιλι Μίρορ» αντί «Ντέιλυ Μίρρορ» για την Daily Mirror). Ταυτόχρονα ισχύει και ο έτερος κανόνας της μεταγραφής, σύμφωνα με τον οποίο (επειδή μία λέξη στα ελληνικά είναι το πολύ προπαροξύτονη) το μοναδικό τονικό σημάδι μπαίνει σε όποια από τις τρεις τελευταίες συλλαβές τονίζεται (έστω και δευτερευόντως).
Ένας ακόμη κανόνας της μεταγραφής επιτρέπει τη διατήρηση παρεφθαρμένων ή και λανθασμένων προφορών ξενικών ονομάτων οι οποίες έχουν πλέον παγιωθεί, κι έτσι λέμε Γιβραλτάρ κι όχι Τζιμπράλτερ. Ωστόσο, στα ονόματα των εντύπων είναι προτιμότερο να μεταγράφεται η ορθή προφορά — κι επομένως θα πούμε «η Τζιμπράλτερ Κρόνικλ» αναφερόμενοι στην εφημερίδα Gibraltar Chronicle. Εκεί όπου η προφορά είναι μεν ορθή αλλά έχει παγιωθεί μη απλογραφημένη, τη διατηρούμε — κι έτσι γράφουμε «η Τόκυο Σπορτς» για την εφημερίδα Tokyo Sports.
Σε αρκετά λογοτεχνικά κείμενα ή εν γένει σε περιπτώσεις όπου αυτό επιβάλλεται για λόγους στυλ ή και συγκειμένου (π.χ. η ονομασία τού εντύπου συνδέεται με την πλοκή), είναι προτιμότερη η μετάφραση από τη μεταγραφή.
Τέλος, σε ακαδημαϊκά και τεχνικά κείμενα προτιμάται η διατήρηση του τίτλου σε λατινική γραφή. Εκεί ενδεχομένως να χρειαστεί, στην πρώτη εμφάνιση του εντύπου στο κείμενο, μεταγραφή ή μετάφραση εντός παρενθέσεως. Για την παράθεση βιβλιογραφίας η οποία περιέχει ξένα έντυπα, θα πρέπει να ακολουθείτε κατά περίπτωση τον οδηγό που (πρέπει να) σας έχει δοθεί: Citation.

2. Τρόπος επισήμανσης
Κατά κανόνα οι τίτλοι των εντύπων αναγράφονται με πλάγια γραφή. Σε περίπτωση που είτε δεν χρησιμοποιείται στο συγκεκριμένο κείμενο πλάγια γραφή για τεχνικούς λόγους (π.χ. γραφομηχανή, ASCII) ή η πλάγια γραφή δηλώνει κάτι διαφορετικό (π.χ. διάλογος εκτός κάδρου στον υποτιτλισμό), τότε ο τίτλος τού εντύπου μπαίνει σε εισαγωγικά.
Βέλτιστη πρακτική αποτελεί επίσης να προηγείται του τίτλου ο αντίστοιχος χαρακτηρισμός τού είδους τού εντύπου: «η εφημερίδα», «το περιοδικό», «η επιθεώρηση» κ.λπ. Έτσι λοιπόν θα πούμε: «η εφημερίδα Πράβντα», «το περιοδικό Νιούσγουικ» κ.ο.κ.

3. Έναρθροι τίτλοι εντύπων
Το άρθρο που αποτελεί μέρος τής ονομασίας ενός ξένου εντύπου κατά κανόνα παραλείπεται. Επομένως η εφημερίδα The Wall Street Journal μεταγράφεται ως εξής: «η εφημερίδα Γουόλ Στριτ Τζέρναλ». Ωστόσο, υπάρχουν έντυπα —προερχόμενα κυρίως από χώρες με τη γλώσσα των οποίων δεν υπάρχει μεγάλη εξοικείωση στην Ελλάδα— στα οποία είτε το άρθρο τού τίτλου τους έχει επικρατήσει να προφέρεται μαζί με την υπόλοιπη ονομασία τους (όπως λ.χ. στην αιγυπτιακή εφημερίδα Αλ Αχράμ, όπου το «αλ» είναι άρθρο) είτε ακόμα δεν είμαστε καν σε θέση να γνωρίζουμε ότι πρόκειται για άρθρο (όπως λ.χ. εάν σε αγγλικό κείμενο βρούμε να αναφέρεται η μαλτέζικη εφημερίδα It-Torċa, δύσκολα θα αντιληφθούμε ότι το «ιτ» είναι άρθρο αν δεν γνωρίζουμε και μαλτέζικα).
Δυστυχώς στη μέση υπάρχει και μια γκρίζα ζώνη που αφορά γλώσσες με ικανή —αλλά όχι τόσο καθολική όπως συμβαίνει με την αγγλική— εξοικείωση στο ελληνικό περιβάλλον· αναφέρομαι στη γαλλική, την ιταλική, τη γερμανική και την ισπανική. Εάν ακολουθήσουμε τον βασικό κανόνα που προανέφερα, τότε πρέπει να λέμε «οι εφημερίδες Μοντ, Στάμπα, Βελτ, Παΐς» — ωστόσο θα γνωρίζετε ήδη ότι συχνότατα αναφέρονται έναρθρα: «οι εφημερίδες Λε Μοντ, Λα Στάμπα, Ντι Βελτ, Ελ Παΐς».

4. Γένος
Το γένος τού μεταγραφόμενου εντύπου είναι αυτό τού προσδιοριστικού ουσιαστικού που προτάσσουμε (βλ. §2 ανωτέρω). Το ίδιο ισχύει και όταν δεν μεταγράφουμε τον τίτλο, αλλά απλώς τον αφήνουμε με λατινικά στοιχεία (βλ. §1 ανωτέρω). Όπως ήδη είπαμε, το καλό με το να αναφέρεται πριν από τον τίτλο τού εντύπου τι είναι αυτό (π.χ. «βραβεύτηκε από το περιοδικό Κομιουνικέισον Αρτς», «το άρθρο της εφημερίδας Τάιμς» κ.ο.κ.) μας βοηθά να αποφεύγουμε και περιπτώσεις αμηχανίας λόγω κλίσεως. Αν όμως η επανάληψη γίνεται κουραστική, τότε δεν ξαναγράφουμε ότι πρόκειται για εφημερίδα ή περιοδικό, αλλά κρατάμε το γένος (θηλυκό και ουδέτερο αντίστοιχα). Το να βάλουμε το άρθρο που αντιστοιχεί στο γένος του μεταφράσματος της μεταγραφόμενης ονομασίας ενός εντύπου είναι λάθος: Επομένως είναι Η Ιζβέστια (κι όχι τα Ιζβέστια, επειδή σημαίνει Τα Νέα), Η Τάιμς (κι όχι οι Τάιμς, επειδή σημαίνει Οι Καιροί), ΤΟ Βογκ (κι όχι η Βογκ, επειδή σημαίνει Η Μόδα), Η Ομπζέρβερ (κι όχι ο Ομπζέρβερ, επειδή σημαίνει Ο Παρατηρητής) κ.ο.κ.
Το γένος του μεταφραζόμενου εντύπου —κανόνας που ισχύει και για τα αμιγώς ελληνικά έντυπα— είναι αυτό τού προσδιοριστικού ουσιαστικού, μόνο στην περίπτωση που όντως το προτάσσουμε (το περιοδικό Ταχυδρόμος, η εφημερίδα Ελεύθερος, το περιοδικό Γυναίκα, η εφημερίδα Έθνος). Από τη στιγμή που δεν προτάσσεται κάποιο προσδιοριστικό ουσιαστικό, τότε το γένος τού τίτλου τού εντύπου είναι το γένος της λέξης που συνιστά αυτόν τον τίτλο —δηλαδή ο Ταχυδρόμος, ο Ελεύθερος, η Γυναίκα, το Έθνος— και ακολουθείται κανονικά η κλίση του όπου χρειάζεται («γράφει σχετικά ο Ταχυδρόμος», «φωτογραφήθηκε για τη Γυναίκα», «μαζικές απολύσεις στο Βήμα», «έδωσε συνέντευξη στα Νέα» κ.ο.κ.).
Η λογική πίσω από τον κανόνα για το ενιαίο γένος των μεταγραφόμενων τίτλων εντύπων είναι απλή: Δεν είμαστε υποχρεωμένοι να γνωρίζουμε τη γλώσσα προέλευσης ώστε να είμαστε σε θέση να διακρίνουμε το γένος σε μια ξενική λέξη — οπότε το μόνο που μας νοιάζει είναι το εάν πρόκειται για εφημερίδα ή περιοδικό. Αλλά στους μεταφρασμένους και στους ελληνικούς τίτλους εντύπων, έχουμε μπροστά μας μια λέξη της δικής μας γλώσσας· επομένως γνωρίζουμε άριστα την κλιτική της συμπεριφορά, και δεν υπάρχει κανένας απολύτως λόγος να της την στερούμε και να βαρβαρίζουμε: «γράφει σχετικά το Ταχυδρόμος», «αφιέρωμα του Γυναίκα», «μαζικές απολύσεις στη Βήμα», «αύξησε τις πωλήσεις της η Τα Νέα» κ.λπ. Εάν μας αρέσει υπερβολικά η συνέπεια στο είδος τού εντύπου, οφείλουμε να προτάσσουμε το αντίστοιχο προσδιοριστικό ουσιαστικό στα μεταφρασμένα και ελληνικά ονόματα· αν όμως δεν το κάνουμε, τότε ας εναρμονιζόμαστε με την κλιτική συμπεριφορά του καθενός κι ας μην προβαίνουμε σε αλλαγές φύλου που έχουν οδυνηρές συνέπειες στο γλωσσικό αισθητήριο του Έλληνα.

5. Επέκταση του κανόνα για το γένος και αλλού
Ο προαναφερθείς κανόνας της §4 μπορεί κατ' αναλογία να χρησιμοποιηθεί και σε άλλα είδη έργων, όπως λ.χ. σε τίτλους βιβλίων, πινάκων ζωγραφικής κ.λπ. Επίσης και σε επωνυμίες εταιρειών. Σε κάθε περίπτωση μπορεί να γίνεται χρήση προσδιοριστικού ουσιαστικού για να ορίζεται και το γένος, αλλά όταν έχουμε να κάνουμε με μεταφρασμένο τίτλο ή ελληνική επωνυμία και δεν βάλουμε προσδιοριστικό, τότε το γένος της λέξης παραμένει αδιαφοροποίητο, αυτό που μας λέει η γραμματική (κι όχι η ιδιότητα του φέροντος τη συγκεκριμένη ονομασία). Έτσι: «το βιβλίο Ακατανίκητοι» αλλά «οι Ακατανίκητοι», «ο πίνακας Γκερνίκα» αλλά «η Γκερνίκα», «η εταιρεία Άκτωρ» αλλά «ο Άκτωρ» (ομοίως ο Τιτάν κ.λπ.).
 

nickel

Administrator
Staff member
Χορταστικό και εξαιρετικά χρήσιμο. Ίσως θα πρέπει να προσθέσουμε / επαναλάβουμε και μερικές γνωστές εξαιρέσεις και να αποφασίσουμε αν θα τις επιτρέψουμε ή να αρχίσουμε να τις αποφεύγουμε. Αναφέρομαι στις περιπτώσεις κάποιων γνωστών εντύπων που μηχανικά μεταφράζουμε μέσα μας με αποτέλεσμα να λέμε: οι Τάιμς / στους Τάιμς (του Λονδίνου / της Νέας Υόρκης — ένας φίλος, μάλιστα, φωνάζει και ωρύεται ότι είναι σήμα κατατεθέν και θα ήθελε Νιου Γιορκ Τάιμς), του Γκάρντιαν, του Ομπσέρβερ (ή και Ομπζέρβερ), στον Εκόνομιστ (σπανιότατο το Ικόνομιστ). Είναι τόσο οικεία και τόσο συχνά παρέα με το «λανθασμένο» άρθρο που θα τα κάνεις τα στραβά μάτια, όχι;
 

Zazula

Administrator
Staff member
Εγώ πάντως σε αυτές τις «δημοφιλείς με λανθασμένο γένος» ονομασίες είναι που προσθέτω συστηματικά το προσδιοριστικό ουσιαστικό για να είμαι σίγουρος και να αισθάνομαι και συνεπής. Την υβριδική κατασκευή (Τάιμς του Λονδίνου / της Νέας Υόρκης) την αποφεύγω, πάλι για λόγους συνέπειας (όπως λ.χ. δεν γράφω «η Ποστ της Ουάσινγκτον»). Οι εφημερίδες Γκάρντιαν και Ομπζέρβερ δεν μου γεννούν κανένα πρόβλημα με το θηλυκό άρθρο, διότι συν τοις άλλοις τα μεταφράσματα μπορούν κάλλιστα να αναφέρονται και σε γυναίκα (με λίγη καλή θέληση και πολλή προσπάθεια :D). Η δε Τάιμς ακούγεται το ίδιο και με το «η» και με το «οι», οπότε η απομάκρνση από το «λανθασμένο γένος» είναι εύκολη — ακουστικά τουλάχιστον. Το περιοδικό Εκόνομιστ ποτέ δεν μου πήγε να το πω αρσενικό. Αποδέχθηκα όμως την παρεφθαρμένη μεταγραφή του (αντί του ορθού Ικόνομιστ) διότι αφενός μεν είναι σχεδόν καθολικά παγιωμένη, κι αφετέρου με «παρασύρει» το economic(s) που προφέρεται και με αρχικό /e/.
 
Εξαιρετικό ποστ. Νιώθω πειρασμό να το διαφημισω/αναδημοσιεύσω στο ιστολόγιο, αλλά θα τα μπλέξουμε φοβάμαι.
 
5. Επέκταση του κανόνα για το γένος και αλλού
Ο προαναφερθείς κανόνας της §4 μπορεί κατ' αναλογία να χρησιμοποιηθεί και σε άλλα είδη έργων, όπως λ.χ. σε τίτλους βιβλίων, πινάκων ζωγραφικής κ.λπ. Επίσης και σε επωνυμίες εταιρειών. Σε κάθε περίπτωση μπορεί να γίνεται χρήση προσδιοριστικού ουσιαστικού για να ορίζεται και το γένος, αλλά όταν έχουμε να κάνουμε με μεταφρασμένο τίτλο ή ελληνική επωνυμία και δεν βάλουμε προσδιοριστικό, τότε το γένος της λέξης παραμένει αδιαφοροποίητο, αυτό που μας λέει η γραμματική (κι όχι η ιδιότητα του φέροντος τη συγκεκριμένη ονομασία). Έτσι: «το βιβλίο Ακατανίκητοι» αλλά «οι Ακατανίκητοι», «ο πίνακας Γκερνίκα» αλλά «η Γκερνίκα», «η εταιρεία Άκτωρ» αλλά «ο Άκτωρ» (ομοίως ο Τιτάν κ.λπ.).
Aυτό, νομίζω, είναι το εύκολο. Το προβληματάκι είναι στο:
η σύνθεση του Λυκόφωτος των Θεών
η σύνθεση του Λυκόφως των Θεών
η σύνθεση του Το Λυκόφως των Θεών
 

Zazula

Administrator
Staff member
Aυτό, νομίζω, είναι το εύκολο. Το προβληματάκι είναι στο:
η σύνθεση του Λυκόφωτος των Θεών
η σύνθεση του Λυκόφως των Θεών
η σύνθεση του Το Λυκόφως των Θεών

Βάσει αυτών που προαναφέρθηκαν, και καθώς εδώ έχουμε μετάφραση του τίτλου, θα πρέπει να επιλέξουμε ανάμεσα στα εξής:
  • Χρήση προσδιοριστικού ουσιαστικού το οποίο προτάσσεται και ρυθμίζει το γένος και την κλιτική συμπεριφορά: η σύνθεση του έργου / του μουσικού δράματος / της όπερας Το Λυκόφως των Θεών. Σε αυτή την περίπτωση η επιλογή του προσδιοριστικού ουσιαστικού, αν δηλαδή θα το χαρακτηρίσουμε «έργο» (ουδ.) ή «όπερα» (θηλ.), θα μας προσφέρει την απάντηση και για το πώς θα χειριζόμαστε το γένος από 'κεί και πέρα: η όπερα Το Λυκόφως των Θεών ξεχωρίζει για το λιμπρέτο της.
  • Παράλειψη προτασσόμενου προσδιορισμού και υιοθέτηση του τίτλου τού έργου ως μοναδικού προσδιοριστικού, το οποίο ορίζει γένος και κλιτική συμπεριφορά: η σύνθεση του Λυκόφωτος των Θεών περιέχει και το γνωστό «πένθιμο εμβατήριο»· κατ' εμέ Το Λυκόφως των Θεών ξεχωρίζει για το λιμπρέτο του.
 

nickel

Administrator
Staff member
Παράλειψη προτασσόμενου προσδιορισμού και υιοθέτηση του τίτλου τού έργου ως μοναδικού προσδιοριστικού, το οποίο ορίζει γένος και κλιτική συμπεριφορά: η σύνθεση του Λυκόφωτος των Θεών περιέχει και το γνωστό «πένθιμο εμβατήριο»· κατ' εμέ Το Λυκόφως των Θεών ξεχωρίζει για το λιμπρέτο του.
Καλησπέρα. Συμφωνώ, με μια μικρή και αστεία διαφοροποίηση:

Αυτό:
κατ' εμέ Το Λυκόφως των Θεών ξεχωρίζει για το λιμπρέτο του
θα το έγραφα:
κατ' εμέ το Λυκόφως των θεών ξεχωρίζει για το λιμπρέτο του
όπως άλλωστε θα έγραφα και:
η σύνθεση τού Λυκόφωτος των θεών.

Θεωρώ δηλαδή ότι πρέπει να υπάρχει άρθρο ανεξάρτητο από τον τίτλο, απέξω από τον τίτλο, είτε αυτός είναι σε πλάγια είτε σε εισαγωγικά.
 

Zazula

Administrator
Staff member
Έχεις δίκιο, Νίκο, για το άρθρο. :) Για την ύπαρξη μόνον ενός κεφαλαίου (δηλ. του πρώτου γράμματος μόνο) στους τίτλους βιβλίων, έργων κλπ, η συζήτηση βρίσκεται εδώ: Κεφαλαία αρχικά σε τίτλους.
 
Δεν ξέρω αν αυτό είναι το κατάλληλο νήμα γι' αυτή την ερώτηση:

τι κάνουμε σε περιπτώσεις πακέτων λογισμικού; Λέμε π.χ. τα Windows, προφανώς επειδή ο Έλληνας λαμβάνει υπόψη τον πληθυντικό και τα παράθυρα. Τυπικά όμως, είναι το λειτουργικό σύστημα των Windows. Έχουμε π.χ. το Photoshop, οπότε εκεί κανένα πρόβλημα. Σε περιπτώσεις όμως που δεν του αρέσει το ουδέτερο, τι κάνουμε; Είναι ο Flash Player ή το (πρόγραμμα) Flash Player; Η Javascript ή το Javascript;
 
Αν και τα πράγματα δεν είναι πάντα ξεκάθαρα, συνήθως στην πράξη υπάρχει μια άτυπη συμφωνία για τα γένη. Π.χ. η Access, ο Firefox, ο Acrobat κλπ. Η λογική πίσω από την επιλογή του γένους δεν είναι πάντα ορατή, σε μένα τουλάχιστον. Είθισται πάντως τα λήγοντα σε -er να θεωρούνται αρσενικού γένους: ο Media Player, ο Exchange Server κλπ. Πάντως, ο κανόνας αυτός δεν είναι απόλυτος ούτε καν στα πλαίσια των "επίσημων" μεταφράσεων της Microsoft: ακόμη δεν έχω καταλάβει αν το "σωστό" (κατά Microsoft) είναι ο ή το Publisher, και ο ή το Windows Live (πρώην MSN) Messenger.

Αν σε προβληματίζουν συγκεκριμένα προϊόντα λογισμικού, μπορούμε να τα δούμε κατά περίπτωση.
 
Ας πάρουμε για παράδειγμα τον Flash Player. Για μένα είναι πάντα ο Flash Player. Το Google όμως διαφωνεί. Συντριπτική η νίκη του ουδέτερου. Οπότε, μάλλον θα ακολουθήσω το ένστικτό μου, από τη στιγμή που δεν μας βρίσκεται κάτι κοινώς αποδεκτό και συμπεφωνημένο.

Thanks!
 

nickel

Administrator
Staff member
Όπως είπατε, συχνότατα και λογικότατα είναι τα δύο άρθρα, π.χ. τα Windows ή το (λειτουργικό σύστημα) Windows. Ομοίως, ο Flash Player ή το (πρόγραμμα) Flash Player. Συνήθως το δεύτερο είναι πιο formal, ιδιαίτερα αν στην πρώτη αναφορά βάλεις και το παρεμβαλλόμενο ουσιαστικό.
 
Όπως είπατε, συχνότατα και λογικότατα είναι τα δύο άρθρα, π.χ. τα Windows ή το (λειτουργικό σύστημα) Windows.
Συγγνώμη, αλλά πιστεύω ότι δεν υπάρχει άνθρωπος που να έχει πει ή γράψει ποτέ "το Windows".
 

SBE

¥
Εγώ πάντως όλα ουδέτερα τα λέω. Το άξες, το φάιρφοξ, το εξπλόρερ, το πάμπλισερ, το γουόρντ, το όπεν όφις (κι ο κατηραμένος όφις), το φότοσοπ, το άκρομπατ κλπ. Μου φαίνονται πιο φυσιολογικά έτσι.
 

Zazula

Administrator
Staff member
Στη συντριπτική τους πλειονότητα κι εγώ τα λέω στον ενικό τού ουδετέρου (με τη λογική πως πρόκειται για «το πρόγραμμα / λογισμικό / λειτουργικό (σύστημα)», και πάντως τα γράφω έτσι (και στην πρώτη αναφορά φροντίζω να προσθέσω και το παρεμβαλλόμενο ουσιαστικό).

Εννοείται ότι τα Windows έχουν μία ακατανίκητη έλξη προς τον πληθυντικό (δείτε πώς τα 'γραψα μόλις), η οποία φρονώ πως είναι κάτι πολύ ισχυρότερο και από την αντίληψή μας ότι αποτελούν οικογένεια λειτουργικών με πολλές εκδόσεις, και από το ότι αναγνωρίζουμε πως πρόκειται για μια λέξη στον πληθυντικό (που σημαίνει «παράθυρα»): Διότι, ακόμη κι όταν αναφερόμαστε σε μία συγκεκριμένη έκδοσή τους (κι όχι γενικά κι αόριστα), κι ακόμη όταν δεν τα αναφέρουμε καν, πάλι λέμε «τα ΧΡ και τα Vista».

Για τις γλώσσες προγραμματισμού χρησιμοποιούμε αποκλειστικά το θηλυκό γένος, διότι νοείται ότι παρεμβάλλεται το «(η) γλώσσα»: η Assembly, η Basic, η Pascal, η Cobol, η Fortran, η C, η Lisp, η Delphi, η Perl, η Python, η HTML, η Java, η ΡΗΡ, η VBA κ.ο.κ.

Για τα προγράμματα διαχείρισης βάσεων δεδομένων χρησιμοποιούμε συνηθέστερα το θηλυκό γένος, διότι νοείται ότι παρεμβάλλεται το «(η) βάση»: η Access, η SQL, η dBase κ.ο.κ. Εξαίρεση το FileMaker (δεν αποκλείω κάποιοι να το λένε και αρσενικό) και ο SQL Server (για τα προγράμματα που εμπεριέχουν τον όρο server θα αναφερθώ ξεχωριστά παρακάτω).

Πάντως όσον αφορά εν γένει τα προγράμματα των οποίων οι ονομασίες καταλήγουν σε -er (το λέω με αφορμή το FileMaker) έχουμε την τάση, απουσία παρεμβαλλόμενου ουσιαστικού, να τα δεχθούμε ως αρσενικά ή ουδέτερα — αλλά πάντως όχι θηλυκά. Το αίτιο για αυτό εκτιμώ πως βρίσκεται στην ένταξη στην ελληνική γλώσσα πολλών λέξεων ξενικής προέλευσης εις -ερ, που όλες τους είναι ή αρσενικού ή ουδετέρου γένους. Σε κάθε περίπτωση, λοιπόν, είναι αναμενόμενο να βρίσκουμε και πολλά αρσενικά Media/Flash/VLC Player, μαζί με τα ουδέτερα (το γένος που προσωπικά βρίσκω ορθότερο και χρησιμοποιώ). Για το Publisher και το Messenger υποθέτω ισχύει το ίδιο, αλλά και πάλι εγώ υποστηρίζω την ορθότητα του ουδετέρου γένους και αυτό χρησιμοποιώ. (Η ορθότητα εδώ λέγεται με την έννοια της συνέπειας για την οποία έχουμε τόσο μιλήσει στο παρόν νήμα, αλλά και της προβλεψιμότητας.)

Για τα προγράμματα της κατηγορίας Server χρησιμοποιούμε αποκλειστικά το αρσενικό γένος διότι νοείται ότι παρεμβάλλεται το «(ο) διακομιστής, (ο) εξυπηρετητής»: ο Windows Server 2003/2008, o Home Server, o ISA Server, o Exchange Server, o Office Live Communications Server, ο SQL Server κ.ο.κ. Εξαίρεση έχουμε σε ορισμένα προγράμματα όπου το server στην ονομασία τους μπορεί να δηλώνει απλώς πως πρόκειται για την έκδοση του προγράμματος ειδικά για διακομιστές.

Για τα προγράμματα πλοήγησης χρησιμοποιούμε συνηθέστερα το αρσενικό γένος, διότι νοείται ότι παρεμβάλλεται το «(ο) φυλλομετρητής»: o Internet Explorer, o Firefox, o Netscape, o Chrome, o Opera, o Safari κ.ο.κ.

Εκεί που παρατηρώ ότι το είδος τού προγράμματος είναι «αόρατο» και δεν επιβάλλει το δικό του γραμματικό γένος είναι στους επεξεργαστές κειμένου. Μας είναι αδιανόητο να πούμε ο Word (υπονοώντας «ο επεξεργαστής κειμένου Word»), αλλά κι ανέκαθεν για όλα τα προγράμματα της κατηγορίας θυμάμαι ότι χρησιμοποιούσαμε το ουδέτερο γένος: τo PW, το WordPerfect.

Τέλος έχω να πω ότι το μετάφρασμα της ονομασίας ενός λογισμικού εν γένει δεν επηρεάζει την επιλογή μας για το γραμματικό γένος στα ελληνικά (όπως συμβαίνει με τις ονομασίες εντύπων που συζητήσαμε εδώ παλαιότερα) — γι' αυτό και λέμε το Word (όχι «η»), το Acrobat (όχι «ο»), το Illustrator (όχι «ο»), το Nero (όχι «ο»), o Opera (όχι «η»), o Safari (όχι «το»), η Python (όχι «ο»), το Grand Theft Auto (όχι «η») κ.λπ.
 

Zazula

Administrator
Staff member
Ίσως θα πρέπει να προσθέσουμε / επαναλάβουμε και μερικές γνωστές εξαιρέσεις και να αποφασίσουμε αν θα τις επιτρέψουμε ή να αρχίσουμε να τις αποφεύγουμε. Αναφέρομαι στις περιπτώσεις κάποιων γνωστών εντύπων που μηχανικά μεταφράζουμε μέσα μας με αποτέλεσμα να λέμε: οι Τάιμς / στους Τάιμς (του Λονδίνου / της Νέας Υόρκης — ένας φίλος, μάλιστα, φωνάζει και ωρύεται ότι είναι σήμα κατατεθέν και θα ήθελε Νιου Γιορκ Τάιμς), του Γκάρντιαν, του Ομπσέρβερ (ή και Ομπζέρβερ), στον Εκόνομιστ (σπανιότατο το Ικόνομιστ). Είναι τόσο οικεία και τόσο συχνά παρέα με το «λανθασμένο» άρθρο που θα τα κάνεις τα στραβά μάτια, όχι;
Αξίζει να σημειωθεί ότι μία εφημερίδα που είναι «αρσενική» στη γλώσσα της, και μάλιστα έναρθρη, μας είναι φυσικότερο να την πούμε με το «η»: αναφέρομαι στη Φιγκαρό.
 

nickel

Administrator
Staff member
Και «η Μοντ», πού τη βάζεις τη Μοντ; Με ένα τεράστιο «Le» επίσης.

 

Attachments

  • LeMonde.jpg
    LeMonde.jpg
    9.4 KB · Views: 275
Last edited:
Top