πολύφερνος

Τι λέτε για τις παρακάτω χρήσεις του επιθέτου "πολύφερνος";

πολύφερνος [polífernos], -η και <λόγ.> -ος, -ο
(για πρόσωπο, συνήθ. γυναίκα)
Που έχει μεγάλη προίκα και ως εκ τούτου είναι περιζήτητος για γάμο

Χρήσεις
πολύφερνες νύφες και περιζήτητοι γαμπροί



Η όλη μου αναζήτηση ξεκίνησε από την περιέργειά μου όταν (ως διορθώτρια) διέγραψα τη λέξη από την παρακάτω πρόταση:

...στα διαμερίσματα, την εστία, τα εργαστήρια και τους πολύφερνους διαδρόμους του…

Αλλά μετά είπα να ψάξω στο διαδίκτυο να δω μήπως αυτή η παρερμηνεία της λέξης, που υποψιάζομαι ότι ξεκινά από μια πρώτη ανάγνωση των δύο συνθετικών της, είναι πιο συχνή. Βρίσκω ότι, χρησιμοποιούμενη λάθος, προσδιορίζει τόπο ή χρησιμοποιείται ειρωνικά περίπου με τη σημασία "αυτός που γεννά φρούδες ελπίδες", που είναι "φρου φρου κι αρώματα" χωρίς περιεχόμενο κτλ.

Οι παρακάτω είναι ξεκάθαρα λάθος - σωστά;

που είναι πολύφερνοι τουριστικοί προορισμοί…

Κρήτη, Ρόδος, Κως, Κέρκυρα, Μύκονος και Σαντορίνη οι πιο "πολύφερνοι" ελληνικοί προορισμοί…

Μια καθημερινή δηλαδή τραγωδία, μεγαλύτερη κι από την υπόθεση Σορίν, που την πληρώνουμε όλοι μας - μακριά από τα πολύφερνα φώτα της δημοσιότητας... - και για την οποία δεν βλέπουμε να υπάρχει καμία λύση.


Και πάλι από τον ΕΘΕΓ, όπου έψαξα με "πολύφερνη" και αφαίρεσα τα αποτελέσματα όπου το "πολύφερνη" προσδιόριζε το "νύφη", που είναι και το απολύτως σωστό. Εδώ τα παραδείγματα που ακολουθούν δεν είναι πάντα λάθος (όπως είναι το 4 ή το 6), αφού το "πολύφερνη" χρησιμοποιείται μεταφορικά (3). Αλλά σε κάποια παραδείγματα μου είναι δύσκολο να διακρίνω αν πρόκειται για τραβηγμένη μεταφορά ή για λάθος χρήση της λέξης (π.χ., 2, 7).


2 Η πολύφερνη κοινή εξωτερική πολιτική μόνο στα χαρτιά ή, ακόμα χειρότερα, μόνο υπό την ενοποιητική ομπρέλα της μιας και μόνης υπερδύναμης.
3 Όσο για την πολύφερνη Ευρωαριστερά, άλλη πονεμένη ιστορία...
4 Προκάλεσε τα αρνητικά σχόλια των αδημονούντων παρουσιαστών, αλλά τελικά φάνηκε να είναι η μοναδική σοβαρή και υπεύθυνη κίνηση σε όλη αυτήν την πολύφερνη ιστορία του Αμπντουλάχ Οτσαλάν, αναφορικά με τις επιπτώσεις που βιώνει η Ελλάδα.
6 Αυτό που λέμε κλεψίτυπο, παράνομο ή πειρατικό λογισμικό, εκτός των άλλων φοβερών και τρομερών που μπορεί να κάνει, είναι να ενώσει έναν απλό πάγκο λαϊκής αγοράς με ένα έδρανο στην πολύφερνη αίθουσα του ελληνικού Κοινοβουλίου...
7 Απώλεσε και η Λιόν το αήττητό της, με θύτη τη βελτιωμένη Ναντ, ενώ η πολύφερνη Μονακό ηττήθηκε επίσης, από την εκπληκτική Ρεν.
8 Μπορεί ακόμα κι ο Κίσινγκερ να ξύπνησε, διαισθανόμενος το... φάντασμα του Μαρξ, αν συνεχιστεί αυτό το κλίμα ανασφάλειας, που έχει φέρει η πολύφερνη παγκοσμιοποίηση.
9 Η πολύφερνη κοινωνία της απόλυτης ελευθερίας, όπου τα πάντα πωλούνται και αγοράζονται αρκεί να βρεθεί το κατάλληλο αντίτιμο, ξαφνικά αποκτά φοβερά ταμπού.
11 Ένα ακόμη χειροπιαστό δείγμα της κρίσης που διαπερνά το πολιτικό μας σύστημα, αλλά και τη δημόσια ζωή συνολικά αποτελεί η στάση μας απέναντι στην πολύφερνη συμφωνία του Σένγκεν.
13 Υπάρχουν όμως αρκετά στοιχεία από την πείρα άλλων πόλεων, που διεκδίκησαν κι αυτές την πολύφερνη διοργάνωση.


Στα παραδείγματα 8,9,11, 13 η χρήση μου φαίνεται σωστή, ξεκάθαρα μεταφορική.
 

nickel

Administrator
Staff member
Τόσα χρόνια δεν έχω πέσει πάνω σε περίεργη χρήση της πολύφερνης και να που τώρα με κατακλύσανε όλες μαζί… Έκανα μάλιστα αναζήτηση στον ΕΘΕΓ με πολύφερν% και απόλαυσα ακόμα μεγαλύτερη ποικιλία.

Σημασίες που μπόρεσα να ανιχνεύσω:
πολύπλευρος
πολλά υποσχόμενος
διαβόητος
πολυσχιδής

αλλά και άλλες που δεν μπόρεσα να εντοπίσω. Ίσως θα έπρεπε να την προσθέσουμε στις λέξεις για τρικλοποδιές.
 
Νομίζω ότι η μόνη αποδεκτή μεταφορική χρήση είναι το "πολλά υποσχόμενος".
 
Εγώ πάλι, με το "αυτός που έχει μεγάλη προίκα" καταλαβαίνω ότι πολύφερνος είναι αυτός που σίγουρα συνεπάγεται μεγάλο (παρεπόμενο) όφελος και όχι αυτός που απλά είναι υποσχόμενος. Π.χ.:
- ο νεαρός ποδοσφαιριστής Vinícius Júnior είναι πολλά υποσχόμενος, αλλά όχι πολύφερνος [δεν έχει προίκα - αντιθέτως, είναι πανάκριβος]
- η κατάκτηση ενός χρυσού μεταλλίου σε Ολυμπιακούς Αγώνες είναι πολύφερνη [έχει σίγουρα παράπλευρα οφέλη από διορισμούς, χορηγίες, συνεντεύξεις, φωτογραφίσεις, προτάσεις για διαφημίσεις κλπ]

Επιπλέον, οι λέξεις πολύφερνος και περιζήτητος δεν είναι ταυτόσημες. Πολύφερνος είναι μόνο αυτός που είναι περιζήτητος λόγω της 'προίκας', όχι λόγω της δικής του αξίας. (Άρα ο Vinícius Júnior μπορεί να είναι περιζήτητος, αλλά όχι πολύφερνος.)
 

nickel

Administrator
Staff member
Καλά τα λέτε. Γι' αυτό σας έχουμε εδώ μέσα σαν πολύφερνες νύφες.
 
Top