κάνω μπράινουας

Δεν ξέρω πώς να το γράψω, αλλά ένας Έλληνας φίλος από την Ίο χρησιμοποιεί πάντα τη φράση «να κάνω μπράινουας». Ή είναι καλύτερος ο όρος «να κάνω πλύση εγκεφάλου»; Ενδιαφέρον είναι ότι η ιδέα της «πλύσης του εγκεφάλού» βρίσκεται στο έργο του Σαίξπηρ Αντώνιος και Κλεοπάτρα, όπου ο Καίσαρας λέει:

I could well forbear ’t./It’s monstrous labor when I wash my brain
And it grows fouler.
[Caesar is referring to drinking a toast of yet more alcohol]

Χρησιμοποιείται γενικά η παραπάνω φράση ή να χρησιμοποιώ τον όρο «κάνω πλύση εγκέφαλου»;

Ασφαλώς το δεύτερο, Θησέα. Δεν έχω ακούσει ποτέ το πρώτο και μου φαίνεται απλώς αστειότητα.

Για τον φίλο μου δεν είναι αστειότητα. Τον όρο τον χρησιμοποίησε στο πλαίσιο των παπάδων που χαρατσώνουν τους πιστούς προς το συμφέρον του κέρδους. Παρ' όλα αυτά, πάντως, ίσως να μην γνώριζε τον σωστό όρο και να ήθελε να επανέλθει στα αγγλικά.

Έτσι κι αλλιώς, αν το μετέγραφε, θα έπρεπε να γράψει «μπρέινγουος». Μπλιαχ.

Πολλές ξένες λέξεις μπαίνουν στο λεξιλόγιο της καθημερινής συζήτησης, επειδή είτε οι ομιλητές δεν ξέρουν την ελληνική αντίστοιχη είτε δεν μπορούν να τη σκεφτούν τη συγκεκριμένη στιγμή είτε θέλουν να κάνουν φιγούρα ή για ευκολία. Και, όταν τη γράψουν, μπορεί να τη γράψουν στα αγγλικά. Συχνά ανορθόγραφα. Το πιο γνωστό τέτοιο λάθος μπορεί να είναι ο... *looser.

Θεγξ, Νίκελ.:)

Κάποιες φορές, μιλώντας ελληνικά, μπορεί να χρησιμοποιήσουμε μια ξένη λέξη, και μερικές φορές μπορεί να την προφέρουμε με λάθος τρόπο, είτε από άγνοια είτε και εσκεμμένα, για πλάκα. Το brain ας πούμε προφέρεται (περίπου) "μπρέιν", αλλά αν αντιστοιχίσουμε τα γράμματα του λατινικού αλφαβήτου σε εκείνα του ελληνικού, θα το πούμε "μπράιν" (ή ακόμη και "βράιν" αν θέλουμε να τραβήξουμε κι άλλο την πλάκα).

Δεν ξέρω αν ο φίλος σου το κάνει για πλάκα ή κατά λάθος, αλλά αυτού του είδους τα αστεία δεν είναι τόσο ασυνήθιστα. Θυμάμαι ας πούμε να διαβάζουμε με μια φίλη το bright ως "βριχτ" για πλάκα. Από την άλλη, έχω ακούσει άτομο να διαβάζει το chic ως "τσικ" από άγνοια.

The True Story of Brainwashing and How It Shaped America
Lorraine Boissoneault (Smithsonian.com, May 22, 2017)

Journalist Edward Hunter was the first to sound the alarm. “Brain-washing Tactics Force Chinese Into Ranks of Communist Party,” blared his headline in the Miami Daily News in September 1950. In the article, and later in a book, Hunter described how Mao Zedong’s Red Army used terrifying ancient techniques to turn the Chinese people into mindless, Communist automatons. He called this hypnotic process “brainwashing,” a word-for-word translation from xi-nao, the Mandarin words for wash (xi) and brain (nao), and warned about the dangerous applications it could have. The process was meant to “change a mind radically so that its owner becomes a living puppet—a human robot—without the atrocity being visible from the outside.”


Edward Hunter and the origins of ‘brainwashing’
Marcia Holmes (BBC, 26 May 2017)

Historians generally agree that the coining of ‘brainwash’, in English, can be credited to Edward Hunter (1902-1978), an American journalist and propaganda expert. While working as a foreign correspondent in Asia during the 1950s, Hunter wrote news articles and books about the People’s Republic of China’s programme to re-educate the masses in communist ideology. His earliest reports on brainwashing (1950a, 1950b) were teasers for Hunter’s book, Brain-Washing in Red China: The Calculated Destruction of Men’s Minds (1951), which is considered the first full monograph to describe the Chinese process of ‘brainwashing’. In this early account, ‘brainwashing’ meant intensive indoctrination in Maoism and the harsh repression of alternative political ideologies.

Στον προφορικό λόγο συμβαίνει και σε μένα συχνά (επειδή η δουλειά μου απαιτεί να παίζω συνέχεια με αγγλόφωνα κείμενα) να κολλάω τέτοιες λέξεις ακόμα και όταν ξέρω, ίσως και ακόμα και όταν θυμάμαι τις αντίστοιχες ελληνικές. Θα μπορούσαμε να κάνουμε έναν κατάλογο με ορισμένες τέτοιες χρήσεις που έχουν αποκτήσει κάπως πιο εδραιωμένη μορφή από το εντελώς συγκυριακό *μπράινουας:
κάνω φόκους
ρεσπέκτ
είμαι οφ
το μομέντουμ
γράφω ένα πέιπερ
κ.ο.κ.

Σας ευχαριστώ και τους τρεις. Τη λέξη σίγουρα τη πρόφερε ο φίλος μου ως μπράιν όχι μπρέιν και μιλούσε στα σοβαρά όχι για πλάκα. Όσο για τον όρο «πλύση εγκεφάλου», ευχαριστώ τον Εαρίονα για την εκτενή προϊστορία της πηγής της λέξης brainwash. Είναι μια ενδιαφέρουσα σύμπτωση ότι ο Σαίξπηρ χρησιμοποιεί τον όρο "wash the brain", έτσι δεν είναι; Ευχαριστώ επίσης για τον κατάλογο, Μαρίνε.