Παθητικός παρατατικός: λεγόταν — λέγονταν

nickel

Administrator
Staff member
Ένα από τα πιο συνηθισμένα λάθη (σύμφωνα με αυτό που ζητά η γραμματική να λέμε) έχει να κάνει με το τρίτο πρόσωπο του παρατατικού της παθητικής φωνής των ρημάτων. Η γραμματική προτείνει να διακρίνουμε τον ενικό από τον πληθυντικό, να λέμε αυτός λεγόταν και αυτοί λέγονταν. Να μερικά παραδείγματα:

αυτός λυνόταν – αυτοί λύνονταν
αυτή δροσιζόταν – αυτές δροσίζονταν
αυτός κρινόταν – αυτοί κρίνονταν
αυτός χτυπιόταν – αυτοί χτυπιόνταν (χτυπιόντουσαν)
αυτή θυμόταν – αυτές θυμούνταν
αλλά: αυτός θεωρούνταν – το ίδιο και αυτές (θεωρούνταν)


Διάβασα λοιπόν με πάρα πολλή χαρά και ευχαρίστηση τα αποσπάσματα από τη μετάφραση που έφερε ο Earion σε αυτό το νήμα, αλλά ομολογώ ότι ξίνιζαν τα μούτρα μου κάθε φορά που η μεταφράστρια χρησιμοποιούσε τον τύπο του ενικού στη θέση του πληθυντικού. Να τι μάζεψα μόνο από το πιο πρόσφατο απόσπασμα:

  • ούτε που διακρινόταν πια τα όρια της παλιάς πόλης > διακρίνονταν
  • Οι γυναίκες δεν μασκαρευόταν ποτέ > μασκαρεύονταν
  • οι Εβραίοι τις πιο πολλές φορές είχαν κέρδος εκατό τοις εκατό και γινόταν πάμπλουτοι. > γίνονταν
  • Όλα αυτά γινόταν από τις παραξενιές ή την εμμονή τους στους τύπους > γίνονταν
  • Οι περισσότερες παντρολογιόταν χωρίς να ξέρουν ή να έχουν δει τον γαμπρό > παντρολογιόνταν
  • οι γονείς ή άλλοι τυχόν συγγενείς διαπραγματευόταν και έκλειναν τη συμφωνία > διαπραγματεύονταν
  • οι οργανοπαίκτες ήταν όλοι ευκατάστατοι μπαρμπέρηδες, που μαζευόταν από μόνοι τους, για το κέφι τους > μαζεύονταν
  • Πολλοί απ’ αυτούς τους ευγενείς […] συνοδευόταν από τους μπράβους τους > συνοδεύονταν
  • τέτοιες ώρες δεν βρισκόταν εύκολα αχθοφόροι > βρίσκονταν
  • Όταν ερχόταν από τα χωριά τους στην πόλη, οι χωρικοί > έρχονταν
  • με τον ίδιο τρόπο αποσυρόταν φεύγοντας [οι χωρικοί] > αποσύρονταν
  • Οι υπόλοιπες ντυνόταν απλά … κι έτσι εμφανιζόταν στα γλέντια των γάμων και στις γιορτές ή τα πανηγύρια που λεγόταν αγιομνήσια > ντύνονταν … εμφανίζονταν … λέγονταν

Άλλοι κάνουν το αντίστροφο: χρησιμοποιούν τον τύπο του πληθυντικού στον ενικό, π.χ. αυτός λέγονταν. Εξίσου εκνευριστικό!
 

Alexandra

Super Moderator
Staff member
Καλά η μεταφράστρια, επιμέλεια δεν υπήρξε στη μετάφραση; Ή κι ο επιμελητής δυσκολεύεται να ξεχωρίσει τον ενικό από τον πληθυντικό;
 
Το αντίστροφο "λάθος" είναι πολύ πιο συχνό, δηλαδή -νταν για τον ενικό. Υπάρχουν και διάλεκτες (σικ) όπου αυτή η σύνταξη (νταν και στους δύο αριθμούς) είναι η νόρμα. Δεν ξέρω αν σε κάποια διάλεκτο ισχύει το -ταν και για τους δυο αριθμούς.

Βέβαια, για τις δύσκολες περιπτώσεις του Δόκτορα, ο τύπος του γ' πληθ. θεωρείται από πολλούς σωστός και για το γ' ενικό (αυτός θεωρούνταν).

Κάποτε θα βάλω κι ένα άρθρο στο μπλογκ, ή ταν ή επί νταν.
 
Βέβαια, για τις δύσκολες περιπτώσεις του Δόκτορα, ο τύπος του γ' πληθ. θεωρείται από πολλούς σωστός και για το γ' ενικό (αυτός θεωρούνταν).

Αυτό ξέρω κι εγώ, sarant. Λάθος είναι; Παλαιότερα τηρούσα το -ταν ευλαβικά, τώρα πια όχι στις δύσκολες περιπτώσεις.
 

nickel

Administrator
Staff member
Δες το τελευταίο από τα παραδείγματα του πρώτου μηνύματος: θεωρούνταν — θεωρούνταν. (Ανήκει στη ζώνη με δύο νταν.)
 
Έτσι πες μου γιατί τρόμαξα προς στιγμήν. Ευχαριστώ! Ξαναδιαβάζω και όλο το νήμα και τα άρθρα του Δρ Μόσε. Ωραία περνάει η ώρα... :)
 
"Θεωρείται από πολλούς σωστός" ο τύπος "αυτός θεωρούνταν" επειδή στο θέμα αυτό η γλώσσα δεν έχει κατασταλάξει.
 

SBE

¥
Τελικά αρχίζω να εκτιμώ την διαφοροποίηση με τα -ντουσαν, - σαντε κλπ.
 

Earion

Moderator
Staff member
Υπάρχει περίπτωση να επικαλεστεί η μεταφράστρια Ναταλία Δεληγιαννάκη διαλεκτική συνήθεια;

Γεώργιος Στρατή Δεληγιαννάκης. Χημικός-οινολόγος.
Ναταλία Γεωργίου Δεληγιαννάκη-Καλλίνη. Θυγατέρα του προηγουμένου, φιλόλογος, διδάκτωρ του Πανεπιστημίου Οαιηοπα1§6


(Βλ. Δεληγιαννάκηδες των Σφακίων [Ασφένδου, Κομιτάδων, Ανώπολης], του Ρεθύμνου [Αργυρούπολης, Παντάνασσας] και του Ηρακλείου).
 

nickel

Administrator
Staff member
Δεν ξέρω αν είναι τοπικό συνήθειο ή προσωπικό ιδιόλεκτο. Απλώς θεώρησα ότι είναι καλή ευκαιρία να αναφερθώ στο διαδεδομένο λάθος. Είναι καλό που υπάρχει η διαφορά: βοηθά να ξεχωρίζουμε τον ενικό από τον πληθυντικό, επομένως ας την αξιοποιούμε. (Στη συγκεκριμένη περίπτωση ήταν μια ενοχλητική απόκλιση σε ένα κείμενο που διάβαζα με πολλή ευχαρίστηση. Δεν μπορούμε όμως να αποκλείσουμε το ενδεχόμενο να είναι επέμβαση του επιμελητή, έτσι;)
 
Top