σύγγλινο, σύγλινο

Επειδή στους καταλόγους εκλεκτών εστιατορίων το καπνιστό χοιρινό που διατηρείται σε λίπος φαίνεται να γράφεται με όλους τους δυνατούς τρόπους, ας μου επιτραπεί παρακαλώ μια νύξη που σχετίζεται ευθέως με την ετυμολογία.

Ο τύπος σύγλινο, αρκετά συχνός, θα μπορούσε να προέρχεται από το θέμα τού αρχ. σῦς «χοίρος» και το ουσ. γλίνα «λίπος» (μεσν. < ελνστ. γλίνη). Εντούτοις, ο τύπος δεν φαίνεται μεσαιωνικός ούτε απαντά στις αρχαΐζουσες περιφερειακές διαλέκτους (πλην της Κρητικής). Χωρίς ενδιάμεσες μαρτυρίες είναι δύσκολο να υποστηριχθεί η επιβίωση του αρχαϊκού σῦς σε αδιαφανές σύνθετο.

Το κυριότερο στοιχείο που καθιστά ανεπιτυχή την παραπάνω ετυμολόγηση είναι η παρουσία τού τύπου σύγγλινο, η οποία δείχνει ότι μάλλον πρόκειται για σύνθετο με προθεματικό συν- (συγ- προ του γ-, πβ. κ. συγ-γνώμη) + γλίνη / γλίνα (όπως παραπάνω).

Θα μπορούσε να υποστηριχθεί θεωρητικά ότι ο κληρονομηθείς τύπος ήταν σύγλινο και κατόπιν ηχηροποιήθηκε εξαιτίας τής παρετυμολογικής επίδρασης των συνθέτων από συγ-, αλλά δεν υπάρχουν τεκμήρια που να το επιβεβαιώνουν.

Ως εκ τούτου, η πιθανότερη άποψη είναι: συγ- (< συν-) + γλίνη, πράγμα που καθιστά λανθασμένη τη γραφή *σύγκλινο. Οι γραφές σύγγλινο / σύγλινο είναι εξίσου ορθές.

Ζητώ συγγνώμη για το σχολαστικό σημείωμα. Ίσως βρεθεί σε αυτό κάτι ενδιαφέρον. Όσοι επιλέγουν να τρώνε αυτό το έδεσμα θα ήθελαν ίσως να ξέρουν για το όνομά του κάτι παραπάνω. Ευχαριστώ.
 

nickel

Administrator
Staff member
I'll take your word for it, Dr Moshe!

Αναρωτιόμουν τι σχέση μπορεί να έχει το κρέας με το σύγκλινο (syncline) του φλοιού της γης και, χωρίς να προβληματιστώ περισσότερο, σκέφτηκα ότι θα μπορούσε να έχει σχέση με τον σύγκλινο, τον συνδαιτυμόνα. :eek:

Παρασύρεται εύκολα κανείς από τις γκουγκλιές με το σύγκλινο (και από τις Γκόγκλιες με σύγκλινο).

Ευχαριστίες!
 
Top