Οδωνύμια της Αθήνας

Earion

Moderator
Staff member
Επειδή σε κάποιαν από τις συναντήσεις μας, όπου το κρασί μιλούσε πιο δυνατά από το λογικό, ο αγαπητός μου Δόκτορας --και από δίπλα ο (γνωστός προβοκάτορας) Sarant-- μου ζήτησαν να τους απαντήσω αυθόρμητα τι νομίζω ότι είναι σωστό: Βουτάδων ή Βουταδών (όνομα οδού στον Κεραμεικό που έγινε πολύ γνωστή τα τελευταία χρόνια και βρίσκεται στο στόμα όλων) και εγώ απάντησα λανθασμένα, σκέφτηκα πως καλό θα ήταν, μαζί με τη σωστή απάντηση, να μαζέψω όσες περιπτώσεις θυμάμαι από τοπωνύμια της Αθήνας που πολύ συχνά ακούγονται λάθος. (Γνωρίζω φυσικά πως δεν είμαι ο πρώτος που τα επισημαίνει, είπα απλώς να τα συγκεντρώσω και να σας ζητήσω να προσθέσετε ό,τι ξεχνώ).

Λοιπόν, Δόκτορά μου, οι Βουτάδαι ήταν ένα από τα πολύ παλαιά και περίλαμπρα γένη της αρχαίας αθηναϊκής αριστοκρατίας· μάλιστα ο πιο ξεχωριστός κλάδος τους (αυτό)ονομάζονταν Ετεοβουτάδαι, δηλαδή οι γνήσιοι, οι αυθεντικοί, οι «ορίτζιναλ» Βουτάδες, σε αντίθεση προφανώς με άλλους, γιαλαντζί Βουτάδες, χωρίς περγαμηνές. Οι Βουτάδαι αυτοί, ως ουσιαστικό της πρώτης κλίσεως, πρέπει στη γενική πληθυντικού να τονίζεται στη λήγουσα, δηλαδή:

Βουταδών και Ετεοβουταδών

(κατά το Αργεάδαι -- Αργεαδών, Αλευάδαι -- Αλευαδών). Το *Βουτάδων που μας έρχεται στο στόμα γεννιέται κατ’ αναλογία από τα ανισοσύλλαβα της δημοτικής (ο ψαράς, των ψαράδων - ο πετράς, των πετράδων) αλλά δεν έχει καμία σχέση.

Το ίδιο και οι Ζωσιμάδαι, των Ζωσιμαδών, δρομάκι στα Εξάρχεια, κάθετο στην Καλλιδρομίου.

Εκεί πιο πέρα, Εξάρχεια-Νεάπολη, η περιοχή είναι γεμάτη από Βυζαντινούς αυτοκράτορες (Ιουστινιανού, Βουλγαροκτόνου, Τσιμισκή --ναι, για όσους δεν το ξέρατε, έχει και η Αθήνα Τσιμισκή). Εκεί είναι κι ένας δρόμος με το όνομα του αυτοκράτορα Ιωάννη Βατάτζη, που τον παρατονίζουν σε *Βατατζή.

Πιο κάτω, αρχίζει η οδός Μάρνη, του ποταμού δηλαδή της Γαλλίας Μάρνη, προς τιμή της Μάχης του Μάρνη (1914) , και όχι *Μάρνης.

Η οποία καταλήγει στην ξακουστή πλατεία Βάθης –και όχι πλατεία *Βάθη, όπως έβαλε στις επιγραφές στα λεωφορεία του ο Οργανισμός Αστικών Συγκοινωνιών της Πρωτεύουσας (του κάκου τα επαναλαμβάνουν στου Σαραντάκου).

Και για να κλείσει το τρίγωνο, η περιώνυμη οδός Στουρνάρα και όχι *Στουρνάρη. Νικόλαος Στουρνάρας ήταν το όνομα του εθνικού ευεργέτη, ενός από αυτούς που προσέφεραν χρήματα για την ανέγερση του Πολυτεχνείου. Θυμηθείτε και από τον ελληνικό κινηματογράφο την κωμωδία «Πολυκατοικία οδός Στουρνάρα 288» (δεν υπάρχει τέτοιο νούμερο, η αρίθμηση σταματά στο 77, στο πατρικό μου). Όλος ο κόσμος έτσι την έλεγε, και εξακολουθούν να τη λένε οι ελάχιστοι (αν υπάρχει κανένας) από τους παλιούς που κατοικούν στο δρόμο. Θυμάμαι πολύ καθαρά τον καιρό της Χούντας συνεργεία να περνούν με σκαλωσιές και να καρφώνουν στους τοίχους των πολυκατοικιών τις ταμπέλες που όλοι ξέρουμε σήμερα, με το βαθύ μπλε, με την επιγραφή «Στουρνάρη». Μία μάλιστα, μαρμάρινη, με αρχαιοπρεπή γράμματα, είναι εντοιχισμένη ψηλά στον πλευρικό τοίχο του Πολυτεχνείου. (Μέχρι τότε δεν υπήρχαν τσίγκινες ταμπέλες με τα ονόματα των δρόμων· τα ονόματα ήταν γραμμένα απευθείας στους τοίχους με μαύρα γράμματα από στένσιλ, που εξαφανίζονταν αν βαφόταν ο τοίχος).

Τέλος, στο Γαλάτσι, είναι η πολύ γνωστή οδός Τράλλεων, που τέμνει τη Βεΐκου. Οι Τράλλεις, των Τράλλεων (κατά το οι Σάρδεις των Σάρδεων) και όχι *Τραλλέων, είναι η αρχαία ονομασία του γνωστού μας μικρασιατικού Αϊδινίου.

Ολοκληρώνω με κάτι όχι της κατηγορίας αυτής αλλά λίγο παρόμοιο, που έχει επίσης αναφερθεί κι αλλού: ένας μεγάλος δρόμος του Πειραιά είναι η οδός Καραολή – Δημητρίου. Πολλοί έχουν την αίσθηση ότι πρόκειται για όνομα ενός προσώπου, κάποιου που το βαφτιστικό του ήταν Καραολής και το επώνυμο Δημητρίου, αλλά όχι, πρόκειται για δύο ξεχωριστά άτομα, ήρωες του κυπριακού αγώνα, τον Μιχαλάκη Καραολή και τον Ανδρέα Δημητρίου, που απαγχονίστηκαν από τους αποικιοκράτες Βρετανούς, παρά το νεαρό της ηλικίας τους και τη μεγάλη κινητοποίηση για τη διάσωσή τους. Λοιπόν υπάρχει και στο κέντρο της Αθήνας οδός Καραολή-Δημητρίου: είναι το τελευταίο τμήμα της οδού Λουκιανού στο Κολωνάκι, όπου και η βρετανική πρεσβεία. Μετονομάστηκε έτσι εκείνο τον καιρό, με σκοπό να ταπεινώσει τη βρετανική αλαζονεία, για να έχει επίσημη διεύθυνση η βρετανική πρεσβεία «οδός Καραολή-Δημητρίου 2» και κάθε φορά που μπαίνει ο πρέσβης να το βλέπει και να σκάει από το κακό του.

Μ’ αρέσουνε αυτά τα ειρωνικά, ψοφάω για συμβολισμούς, αλλά πρέπει να ομολογήσουμε ότι πενήντα πέντε χρόνια μετά ελάχιστοι θυμούνται τον Καραολή και τον Δημητρίου και κανείς δεν θυμάται το λόγο που έγινε η αλλαγή· άσε που σιωπηρά επανήλθε και στις επιγραφές η οδός Λουκιανού.

Ο ίδιος ακριβώς λόγος είναι που η οδός Πατησίων, από την Ομόνοια μέχρι τη Μάρνη, μετονομάστηκε επισήμως σε «Εικοστής Ογδόης Οκτωβρίου», γιατί απέναντι ακριβώς από το Πολυτεχνείο βρίσκεται η (ωραία ανακαινισμένη σήμερα) Κάζα ντ’ Ιτάλια, το ιταλικό ινστιτούτο: για να πικάρουμε τους Ιταλούς. Το θυμάται κανείς σήμερα; Αμφιβάλλω πολύ. Μόνο τα μαγαζιά της Πατησίων κάποτε παλιά έδιναν ως διεύθυνση «28ης Οκτωβρίου» κι αυτό έχει βουλιάξει στη λήθη δεκαετίες τώρα. Όλος ο κόσμος λέει Πατησίων.

Όπως και όλος ο κόσμος λέει Πανεπιστημίου και κανείς δεν ξέρει ποια είναι η Ελευθερίου Βενιζέλου. (Τα Τσώρτσιλ = Ακαδημίας και Ρούζβελτ = Σταδίου είναι παμπάλαια, ελάχιστοι από τους επιζώντες σήμερα Αθηναίους τα έχουν προλάβει και πάντως γρήγορα καταργήθηκαν).

Σκέφτομαι λοιπόν, τώρα που έχουμε φρεσκοεκλεγμένο δήμαρχο, δεν του το λέμε να επαναφέρει επισήμως και την Πατησίων και την Πανεπιστημίου και τη Λουκιανού, για να πάψουμε να έχουμε άλλη μια περίπτωση διπλαναγνωσίας, στην οποία είμαστε περίφημα γυμνασμένοι, άλλο να γράφει και άλλο να διαβάζουμε; Λέτε να έχει τον τρόπο να του το επισημάνει κανένας από τους θαμώνες της Λεξιλογίας;
 

drsiebenmal

HandyMod
Staff member
Άφεριμ καρντάση Εάριον!

Κάνε και μια συγκρτική ανάλυση των παραδειγμάτων από τρεις φορές εφτά λήμματα της επιλογής σου μεταξύ ΛΚΝ και ΛΝΕΓ06, αρχίζοντας από το οινοβάρελο και καταλήγοντας στο ούζο -και αφίεταί σου η αμαρτία. :D

Αλλά έτσι είμαστε εμείς εδώ στη Λεξιλογία, μεγαλόψυχοι· αναγνωρίζουμε ελαφρυντικά στους κρασοζαλισμένους συντρόφους όταν παρατονίζουν.
 

Alexandra

Super Moderator
Staff member
Καλό θα ήταν να διευκρινίσουμε και ένα άλλο οδωνύμιο που εκ πρώτης όψεως ακούγεται λάθος, αλλά δεν είναι:

Στο Νέο Ηράκλειο υπάρχει η οδός ΠΕΥΚΩΝ. Πεύκων ή Πευκών; Γραμματικά είναι και τα δύο σωστά. Πεύκων είναι η γενική πληθυντικού του πεύκου. Πευκών είναι η γενική πληθυντικού της πεύκης. Ας μην ξεχνάμε ότι δίπλα υπάρχει ολόκληρο προάστιο που λέγεται Πεύκη. Οι κάτοικοι του Ν. Ηρακλείου πάντως λένε Πευκών, και ενώ όταν το πρωτοάκουσα, νόμισα ότι ήταν λάθος, μετά κατέληξα ότι δεν είναι.
 

crystal

Moderator
Επίσης η λεωφόρος Θησέως στην Καλλιθέα, που κανονικά λέγεται (κι αυτή) "Ελευθερίου Βενιζέλου", με αποτέλεσμα οι μη γνωρίζοντες να την κατεβαίνουν και να την ψάχνουν ταυτόχρονα. Earion, αυτή γιατί τη λέμε Θησέως;

Και να συνεισφέρω κι άλλη μια μετονομασία, από τη Θεσσαλονίκη: η προέκταση της Εγνατίας προς τα ανατολικά, μέχρι τη Βούλγαρη, μετονομάστηκε σε λεωφόρο Κωνσταντίνου Καραμανλή μετά το θάνατό του. Όλοι οι Θεσσαλονικείς, πάντως, συνεχίζουν να την αποκαλούν "Νέα Εγνατία".
 

drsiebenmal

HandyMod
Staff member
Θησέως είναι το αρχικό όνομα της οδού (ο Θησέας απεικονίζεται και στο έμβλημα του Δήμου Καλλιθέας). Και δεν είναι η μοναδική διπλή ονομασία με Ελ. Βενιζέλο στην Καλλιθέα. «Ελ. Βενιζέλος» λεγόταν αρχικά και ο σταθμός του ΗΣΑΠ που χτίστηκε στα μέσα της δεκαετίας του 1980 μεταξύ Καλλιθέας και Πετραλώνων, αλλά πολύ σύντομα προστέθηκε και ο γειτονικός «Ταύρος» που έχει επικρατήσει σήμερα στην ονομασία του σταθμού.
 

nickel

Administrator
Staff member
Καλημέρα, καλημέρα.

Όταν θα έχετε χρόνο, δύο λόγια για την οδό Χάρητος και την παρατονισμένη οδό Βατάτζη.

 

Elsa

¥
Ωραιότατο, μπράβο, Earion!
Μου θύμησες την εποχή που ανέβηκα σαν βλαχάκι στο κέντρο και έψαχνα την Πανεπιστημίου, την Πατησίων και την Πειραιώς (Π. Τσαλδάρη στις πινακίδες!) με αποτέλεσμα να προκαλέσω ρίγη ιλαρότητας στη συμπαθή τάξη των περιπτεράδων...:mad:

Όσο για δρόμους-φίδια που αλλάζουν πουκάμισα ονόματα καθώς διατρέχουν το σώμα της πόλης, καταθέτω στο νήμα την ατελείωτη Γ. Παπανδρέου-Ούλοφ Πάλμε-Υμηττού-Ηλία Ηλιού-Μάχης Αναλάτου-Ελ. Βενιζέλου-Πικροδάφνης! :D
 

Earion

Moderator
Staff member
Elsa, μπράβο, είχα ξεχάσει την Παναγή Τσαλδάρη!
Ο δρόμος με τα πολλά ονόματα (από Γεωργίου Παπανδρέου έως Ελευθερίου Βενιζέλου) έχει το ιδιαίτερο ότι διασχίζει πολλούς δήμους και απ’ ό,τι φαίνεται κάθε δήμαρχος ήθελε να βάλει τη σφραγίδα του.
Αυτό μου θύμισε κάτι άλλο: την πολλαπλή αρίθμηση της λεωφόρου Κηφισίας και της οδού Πειραιώς, που ξεκινούν απ’ την αρχή κάθε που μπαίνουν σε άλλο δήμο.
Ορίστε που βρήκαμε δουλειά και για τον νέο περιφερειάρχη!
 
Διπλή (μήπως και τριπλή; ) αρίθμηση έχει και η Βουλιαγμένης. Ο Χάρης ήταν αρχαίος στρατηγός των Αθηναίων, του 4ου αι. π.Χ. Οι Βουτάδαι (από τον Βούτι, αδερφό του Ερεχθέα) έδωσαν το όνομά τους σε δήμο που βρισκόταν μεταξύ Διπύλου (στον Κεραμεικό) και ποταμού Κηφισού. Μάλλον δηλαδή από το δήμο πήρε το όνομα η οδός, και ο δήμος πιο πίσω από το γένος, και το γένος από τον ήρωα, που λατρευόταν μέσα στο Ερέχθειο της Ακρόπολης (όπου οι Καρυάτιδες - των Καρυατίδων [οδό που άλλοι τη λένε Καρυάτιδων· Καρυατιδών ως τώρα δεν έχω ακούσει]).

Δε συμφωνώ με το Ζωσιμαδών. Οι Βουτάδαι - των Βουταδών, οι Ζωσιμάδες - των Ζωσιμάδων (18ος αι. μ.Χ.).

Αν βάζαν τόνους στις πινακίδες, κάποιες ίσως να είχαν επηρεάσει την προφορά, αν και δεν είναι καθόλου σίγουρο. Αυτά για όσους τεχνηέντως υποβάλλουν τη σκέψη για κατάργηση των τόνων...


Βιβλίο:
Μάρω Βουγιούκα - Βασίλης Μεγαρίδης, Οδωνυμικά. Η σημασία των ονομάτων των οδών της Αθήνας (2 τόμοι, α' έκδ. Πνευμ. Κέντρο Δήμου Αθηναίων, Αθήνα 1990)

Η άποψή μου είναι "αφήστε τον κόσμο να τα λέει όπως θέλει". Άλλο τα ονόματα καθαυτά, άλλο τα οδωνύμια· έτερον εκάτερον. Άλλωστε αυτές οι παρερμηνείες είναι που σε βάθος χρόνου δίνουν ψωμί στους Σαραντάκους. :)
 

Palavra

Mod Almighty
Staff member
Αυτό μου θύμισε κάτι άλλο: την πολλαπλή αρίθμηση της λεωφόρου Κηφισίας και της οδού Πειραιώς, που ξεκινούν απ’ την αρχή κάθε που μπαίνουν σε άλλο δήμο.
Και αυτή η Κηφισίας, είχα ακούσει, θα έπρεπε να λέγεται κανονικά Κηφισιάς, ισχύει;
 

Zazula

Administrator
Staff member
Ναι, ισχύει. Αλλά η Πειραιώς και η Κηφισίας αλλάζουν και ονομασίες (βλ. #9), όχι μόνο σημείο έναρξης αρίθμησης.
 

Earion

Moderator
Staff member
Πράγματι ο σωστός τύπος της γενικής πληθυντικού είναι «Ζωσιμάδων», παροξύτονα. Και είναι σωστός κατά το τυπικό της γραμματικής, χωρίς να χρειάζεται να καταφύγουμε στο επιχείρημα της μακροχρόνιας χρήσης.

Οι Ζωσιμάδες δεν κλίνονται κατά το Αργεάδες > Αργεαδών, Αγιάδες > Αγιαδών, Βορεάδες > Βορεαδών, γιατί δεν είναι όνομα γένους, όπως αυτά, δεν υπόκειται δηλαδή κάποια ονομαστική σε --άδης (*Ζωσιμάδης) κατά τα Αργεάδης, Αγιάδης, Βορεάδης.

Το Ζωσιμάς είναι αρχαίο και ανήκει σε μια ομάδα ονομάτων «χαϊδευτικών» με κατάληξη σε --άς, περισπώμενη, μαζί με τα: Αχιλλάς, Ηρακλάς, Αρτεμάς, Ερμάς, Στεφανάς, Παρμενάς, Θεωνάς, Ζηνάς, Φωκάς, κι ακόμη τρία μη ελληνικά: το Λουκάς (από το λατινικό Λεύκιος/Λούκιος), το αιγυπτιακό Μηνάς και το εβραϊκό Θωμάς (που προσκολλήθηκαν στο παράδειγμα χωρίς να έχουν οργανική συνάφεια).

Η συνήθεια αυτού του υποκορισμού συνεχίστηκε και έδωσε στα μεσαιωνικά χρόνια κάποια ονόματα που δεν επέζησαν (Μιχαηλάς, Μανουηλάς, Πετριλάς), από τα μεταγενέστερα όμως έχουμε άφθονη παραγωγή και ακμαία μέχρι σήμερα:

Κωνσταντάς, Γρηγοράς, Δημητράς
Γιαννάς, Γιαννιάς, Γιανναράς, Ζαννιάς
Γεωργάς, Γεωργαλάς, Γεωργιλάς, Γεωργουλάς, Γεωργαράς, Γεωργαντάς, Γεωργουτσάς
Βλασιάς
Θεοτοκάς
Ζαχαριάς
Μανωλάς
Παντιάς (< Παντελής < Παντελεήμων)
Μπαστιάς (< Sebastian)
Φραγκιάς (< Φράγκος < Φραγκίσκος)
Μεμάς (< Γεράσιμος)

(καμία σχέση με όλα αυτά το Γιαγιάς :))

Αν χρειαστούν πληθυντικό, όλα αυτά μπορούν να τον σχηματίσουν ανισοσύλλαβα στη δημοτική, κατά το υπόδειγμα των: ψαράς, ψωμάς κλπ. (ψαράδων, ψωμάδων).

Ο συγγραφέας της επίσημης βιογραφίας των Ζωσιμάδων Στέφανος Μπέττης (Οι Ζωσιμάδες και η συμβολή τους στη νεοελληνική αναγέννηση, Ιωάννινα: Ζωσιμαία Δημόσια Κεντρική Βιβλιοθήκη, 1999) αφιερώνει αρκετές γραμμές στο θέμα. «Οι λογιώτατοι όμως ευθύς αμέσως θέλησαν να εξελληνίσουν το όνομά τους [=των Ζωσιμάδων] και έγραψαν πληθυντικός Ζωσιμάδαι, Ζωσιμαδών. Ο καθηγητής Φίλιππος Ιωάννου μάλιστα, τυπικώτερος από τους προηγούμενους, έλεγε σε λόγο του πανεπιστημιακό της 1.6.1858 (...) Ζωσιμαί, Βαρβάκαι, Ριζάραι».

Οι ίδιοι οι Ζωσιμάδες έγραφαν «Ζωσιμάδων», και τους ακολουθούσαν σ’ αυτό οι λόγιοι συνεργάτες τους, πρώτος πρώτος ο Κοραής, αλλά και ο Αθανάσιος Ψαλλίδας, και ο Άνθιμος Γαζής, και ο αρχαιοπρεπής Δωρόθεος Πρώιος, και ο πρώτος τους βιογράφος Αναστάσιος Γούδας, που δεν έγραφε στη δημοτική.

Από την άλλη, στο «Ζωσιμαδών» επέμεναν ο αρχαϊστής και δύστροπος Νέοφυτος Δούκας και ο ιστορικός της Ηπείρου Ιωάννης Λαμπρίδης, αλλά και ο πατέρας της νεοελληνικής ιστοριογραφίας Σπυρίδων Λάμπρος. Αν είναι λοιπόν να καταδικαστώ στα Τάρταρα για το σφάλμα μου, θα έχω τον τελευταίο καλή παρέα.

Όσο για το δεύτερο επιχείρημα, «αφήστε τον κόσμο να τα λέει όπως θέλει», φοβάμαι ότι, έτσι γενικευτικά όπως είναι διατυπωμένο, δεν μπορώ να συμφωνήσω. Τα τοπωνύμια ανήκουν στο παγιωμένο μέρος του λεξιλογίου, ιδίως εκείνα που το περιεχόμενό τους είναι γραμματικά και ετυμολογικά αδιαφανές. Είναι αμετακίνητα στοιχεία της γλώσσας, γιατί είναι στοιχεία πραγματολογικά, ή τα γνωρίζει κανείς και τα λέει σωστά ή δεν τα γνωρίζει και κάνει λάθος. Η λανθασμένη χρήση της γενικής του Ιωάννη Βατάτζη και των Τράλλεων θα παραμείνει λανθασμένη όχι για λόγους γλωσσικούς αλλά για λόγους ιστορικούς, τουλάχιστον όσο ακόμη βρίσκονται στη ζωή όσοι γνωρίζουν το σωστό. Γλωσσικός έλεγχος από γλωσσικό έλεγχο έχει διαφορά. Δεν γίνονται όλες οι παρατηρήσεις με τη λογική του αττικισμού. Πάνω σε αυτό στηρίζονται και ανθούν οι Σαραντάκοι και αυτό εκτιμούν όσοι τους παρακολουθούν.
 
Πολύ ωραία η τεκμηρίωση για τους Ζωσιμάδες, Εarion, πόσο μάλλον που συμφωνούμε στο δια ταύτα, δηλ. στον τύπο Ζωσιμάδων. Πιο κάτω, δεν κατάλαβα καλά το νόημα αυτής της πρότασής σου:

Η λανθασμένη χρήση της γενικής του Ιωάννη Βατάτζη και των Τράλλεων θα παραμείνει λανθασμένη όχι για λόγους γλωσσικούς αλλά για λόγους ιστορικούς, τουλάχιστον όσο ακόμη βρίσκονται στη ζωή όσοι γνωρίζουν το σωστό.

Μπορεί να την κάνεις λιανά; Πάντα θα υπάρχουν άνθρωποι που θα γνωρίζουν το σωστό, δεν πρόκειται ποτέ να εκλείψουν.

Τώρα, ως προς αυτό:

Γλωσσικός έλεγχος από γλωσσικό έλεγχο έχει διαφορά. Δεν γίνονται όλες οι παρατηρήσεις με τη λογική του αττικισμού.

Φυσικά. Καλός και άγιος ο έλεγχος, γι' αυτό υπάρχουν και όλα αυτά τα σάιτ. Δεν μπαίνει θέμα αττικισμού, προς Θεού. Απλώς, εγώ πιστεύω πως ματαιοπονεί συνήθως (με εξαίρεση την κυρία με το Γουδή) όποιος προσπαθεί να κάνει το γραμμένο με κεφαλαία οδωνύμιο, που το διαβάζουν εκατοντάδες και μετά το λένε χιλιάδες άνθρωποι την ημέρα, να συμπέσει με τον ορθό τονισμό του ιστορικού προσώπου ή τοπωνυμίου ή ό,τι άλλο. Άλλο το πρόσωπο/τόπος, άλλο το οδωνύμιο. Όταν έλεγα κάποτε σ' έναν Γαλατσιώτη συνφαντάρο μου ότι το σωστό είναι Τράλλεων, με κοίταζε σαν να ήμουν τρελός και σαν να προσπαθούσα να τον πείσω ότι ο ήλιος ανατέλλει από τη δύση. Του ανέπτυξα τα επιχειρήματα, του έκανα τον παραλληλισμό με τη λέξη πόλεις-πόλεων, για να 'χει από κάπου να πιαστεί, και το μόνο που κατάφερα ήταν να δω το μάτι του να σκέφτεται. Εντάξει, και λοιπόν; Η οδός είναι Τραλλέων, εκτός κι αν κάποιος ξοδέψει μερικά εκατομμύρια για να κάνει πλύση εγκεφάλου (όχι με την κακή έννοια) σε 4 εκατομμύρια ανθρώπους για ένα τέτοιο θέμα. Πιο απλό δεν είναι απλώς να επισημαίνουμε το ορθό και μετά ν' αφηνόμαστε στο ρεύμα; "Η ιστορία των Τράλλεων της Μικράς Ασίας/ Η οδός Τραλλέων στη Λαμπρινή". Δεν τρέχει τίποτα.

Πάνω σε αυτό στηρίζονται και ανθούν οι Σαραντάκοι και αυτό εκτιμούν όσοι τους παρακολουθούν. Δεν είπα κάτι διαφορετικό.
 

Earion

Moderator
Staff member
Η συλλογική μνήμη των δρόμων​

Άρθρο της Χριστίνας Κουλούρη, από το Βήμα (Κυριακή 3 Μαΐου 1998). Αξίζει να το διαβάσετε για όλο το περιεχόμενό του κι όχι μόνο για υστερόγραφο (που αγγίζει την καυτή επικαιρότητα):
την επομένη του θανάτου του Κ. Καραμανλή, το δημοτικό συμβούλιο της Αθήνας αποφάσισε να ανεγερθεί ανδριάντας του στην πλατεία Συντάγματος και να δοθεί το όνομά του σε κεντρικό δρόμο της πόλης...

Μήπως κι αυτά δεν μπαίνουνε στην εθνική αφήγηση;
 

Earion

Moderator
Staff member
...το γραμμένο με κεφαλαία οδωνύμιο, που το διαβάζουν εκατοντάδες και μετά το λένε χιλιάδες άνθρωποι την ημέρα...

Να λοιπόν τι χρειάζεται: να γραφτούν οι πινακίδες με πεζοκεφαλαία, για να μπαίνει καθαρά ο τόνος!

Θα αποφύγουμε έτσι φαινόμενα σαν ετούτο εδώ:

Περσεφόνης και Αιάκου.jpg

Περσεφόνης και *Αιάκου, αντί Αιακού.
Ε ρε τον καημένο τον Αιακό, τον γενάρχη ήρωα και πρώτο οικιστή της Αίγινας ...

Θα φωνάξω τον Σαραντάκο για ενίσχυση :D
 

Earion

Moderator
Staff member
Δύο ήταν οι λόγοι: πρώτον οι Έλληνες της εποχής δεν μάθαιναν εγγλέζικα από τα γενοφάσκια τους, όπως εμείς σήμερα :D και δεν μπορούσαν να ακούσουν και να προφέρουν τον αγγλικό φθόγγο /ʌ/. Δεύτερον, ακόμα τότε δεν είχε ξεκαθαριστεί με ποιο δίγραμμα θα γράφεται ο φθόγγος /ts/ της νέας ελληνικής. Πολλές φορές τον έγραφαν ακόμα με "τζ". Έτσι προσπάθησαν να δώσουν λύση για το /tʃʌrtʃ/ ψάχνοντας κάπου ανάμεσα στο Τσούρτς και Τζούρτζ. Και με την αναπόφευκτη κατάληξη --ης λόγω εξελληνισμού, έγινε Τσούρτσης ή Τζούρτζης. Ε, δε θέλει και πολύ για να σκεφτεί έπειτα από εκατό χρόνια ο γραφειοκράτης "Τι Τζουρτζ ρε άσχετοι, Τζωρτζ θέλετε να πείτε¨.
 

nickel

Administrator
Staff member
Ας μην ξεχνάμε ότι και ο Τσέρτσιλ είναι Τσόρτσιλ στην Ελλάδα. Καλά τα λέει η ελληνική Βικιπαίδεια. Στο IPA: [tʃɜːtʃ]

Για την περίοδο που ο Τσωρτς ήταν στην Ιταλία, αναφερόταν ως Ρικάρντο Τσουρτς (Riccardo Church) (στα ιταλικά το «u» αποδίδεται ως «ου»), ενώ στην Ελλάδα αναφερόταν ως Ριχάρδος Τζουρτζ ή Τζουρτς, Τζορτζ, Ρικάρδος Τζόρτζ, Τσουρτς, Τσωρτζ, Τσώρτσης (E.M. Church σελ. 324), Ριχάρδος Τζώρτζης, Ρικάρδος Τζιούρτς ή και Τζούρτζης. Παρά το γεγονός ότι η προφορά του ονόματός του στα αγγλικά δεν είναι Τσ«ω»ρτς αλλά πιο κοντά στο Τσ«ε»ρτς (ο ήχος του «ε» είναι όπως στο σύμβολο «ɜ» στο Διεθνές Φωνητικό Αλφάβητο) στο παρόν κείμενο αναφέρεται συνήθως ως Τσωρτς, όπως αναγράφεται το όνομά του και σε άλλες μεταγενέστερες εγκυκλοπαίδειες. Στην Ελλάδα σε πολλές πηγές της εποχής αποκαλείται Τσ«ου»ρτς, όπως ήταν η προφορά του ονόματός του στην Ιταλία όπου έζησε πολλά χρόνια πριν βρεθεί στην Ελλάδα.
http://el.wikipedia.org/wiki/Ρίτσαρ...8C.CE.BD.CE.BF.CE.BC.CE.AC_.CF.84.CE.BF.CF.85
 
Top