Τα πάθη του ονόματος Fuchs στα ελληνικά

drsiebenmal

HandyMod
Staff member
Πώς μεταγράφεται στα ελληνικά το γερμανικό όνομα Fuchs που σημαίνει αλεπού; Θα πίστευε κανείς ότι αυτή η ερώτηση έχει μία και μοναδική απλή απάντηση: «Φουξ».

Και θα είχε κάνει λάθος. Επειδή στη Βικιπαίδεια και μόνο υπάρχουν άλλες τρεις αποδόσεις-μεταγραφές στα ελληνικά (αναζητήστε τα λήμματα όπως τα δίνω μέσα στα εισαγωγικά).

Η πρώτη είναι Φουκς (όπως λέμε «Αριστείδης Καρύδης-Φουκς», ο μεγάλος έρωτας της Μάρως Κοντού).

Η δεύτερη, η ακατανόητη, είναι Φουχς (μεταγραφή του Klaus Fuchs), που γεννήθηκε στη Γερμανία το 1911, σπούδασε μαθηματικά και φυσική και εξελίχθηκε σε έναν από τους μεγαλύτερους ατομικούς επιστήμονες και κατασκόπους. Καταδικάστηκε για υποκλοπή αμερικανικών και βρετανικών εγγράφων σχετικά με τα σχέδια της πρώτης ατομικής βόμβας, τα οποία παρέδιδε σε σοβιετικούς.

Η τρίτη, η αναπάντεχη, είναι Φιξ. Ναι, η οικογένεια των ζυθοποιών Φιξ. Δημιουργός της ζυθοποιίας ήταν ο Johann Fuchs. Πιθανολογώ ότι το όνομά του μπορεί να είχε μεταγραφεί αρχικά ως Φυξ, αλλά δεν μπορώ να το τεκμηριώσω, το διαδίκτυο είναι γεμάτο από έναν κωδικό ΦΥΞ που χρησιμοποιούν σε δημόσια έγγραφα.
 

Alexandra

Super Moderator
Staff member
Πιθανολογώ ότι το όνομά του μπορεί να είχε μεταγραφεί αρχικά ως Φυξ, αλλά δεν μπορώ να το τεκμηριώσω, το διαδίκτυο είναι γεμάτο από έναν κωδικό ΦΥΞ που χρησιμοποιούν σε δημόσια έγγραφα.
Πολύ περίεργο βέβαια να το μεταγράψουν ως Φυξ, δεδομένου ότι δεν έχει umlaut πάνω στο u, που θα το δικαιολογούσε κάπως.
 

drsiebenmal

HandyMod
Staff member
Πολύ περίεργο βέβαια να το μεταγράψουν ως Φυξ, δεδομένου ότι δεν έχει umlaut πάνω στο u, που θα το δικαιολογούσε κάπως.

Και όμως, η προφορά του -υ- σαν -ου- δεν είναι καθόλου παράξενο φαινόμενο στην ελληνικό γλώσσα, π.χ. ένα δείγμα εδώ ή βλ. εδώ.

Δηλ. Fuchs > Φυξ (προφ. ερασμιακά Φουξ) αλλά Φυξ > Φιξ.
 
Ίσως για κάποιο λόγο να άλλαξε μόνος του το όνομά του, και να μην οφείλεται σε κάποια μεταγραφή. Αφού ο ίδιος ονόμασε τη ζυθοποιία (και τον εαυτό του) ΦΙΞ/FIX.

Δεν ξέρω γερμανικά, και δεν καταλαβαίνω τι ακριβώς λέει εδώ:

"Georgs Enkel Karl Johann Fuchs, der sich Karolos Ioannou Fix nannte, weil die Griechen den Namen nur schwer aussprechen konnten, übernahm die Fabrik und verlagerte sie in die Straße Sygrou".


*Edit, προσθέτω κι αυτό:
"Encouraged by the Northern European elite quickly taking commissions in Greece post its independence, Fuchs son Johann Karl Fuchs (FIX is taken form the Greek translation of their name) opened the FIX Brewery in 1864 in Athens Greece".

Που αν αληθεύει, μάλλον μας πάει προς την υπόθεση ότι αρχικά είχε μεταγραφεί ως "Φυξ".
 

drsiebenmal

HandyMod
Staff member
Που αν αληθεύει, μάλλον μας πάει προς την υπόθεση ότι αρχικά είχε μεταγραφεί ως "Φυξ"

Κάπως έτσι το σκέφτηκα κι εγώ. Το μετέγραψε (ή μάλλον, κάποιος λόγιος του το μετέγραψε) ερασμιακά σε Φυξ, ο κόσμος το έλεγε Φιξ αντί Φουξ και κάποια στιγμή καθιερώθηκε το απλουστευμένο, με ιώτα. Προσπάθησα από φωτογραφία να δω τι είναι γραμμένο στην επιτάφια πλάκα του στο Πρώτο Νεκροταφείο, αλλά είναι δυσανάγνωστη. Μια άλλη ιδέα είναι η έρευνα στα πρώτα χρόνια της Εφημερίδας της κυβερνήσεως του Βασιλείου της Ελλάδος, μήπως βρεθεί κάτι εκεί. Για μελλοντική έρευνα...

(Το γερμανικό απόσπασμα δεν βοηθάει, είναι ασαφές.)
 
Προσπάθησα από φωτογραφία να δω τι είναι γραμμένο στην επιτάφια πλάκα του στο Πρώτο Νεκροταφείο, αλλά είναι δυσανάγνωστη.

Αυτή εδώ κατά πάσα πιθανότητα είναι η επιτάφια πλάκα του πατέρα του, που έμενε στο Ηράκλειο και σκοτώθηκε από ληστές τη μέρα που ερχόταν ο Ιωάννης να τον συναντήσει (1862). Απ' ό,τι φαίνεται, ήδη και τον πατέρα τον έλεγαν "Φιξ" και ο ζυθοποιός βρήκε το "εξελληνισμένο" όνομα να τον περιμένει.

ΦΙΞ.jpg
 

nickel

Administrator
Staff member
Για να μην μπερδευόμαστε, έχουμε:

Γεώργιος Φιξ, μεταλλειολόγος του Όθωνα
Ιωάννης Φιξ, ο πρώτος ζυθοποιός
Κάρολος Φιξ, ο δευτερότοκος γιος του Ιωάννη και συνεχιστής του έργου του

Μια ενδιαφέρουσα σχετική σελίδα είναι εδώ:
https://www.inewsgr.com/61/h-fix-den-itan-i-byra-pou-protoipian-oi-ellines.htm

Δεν ξέρω πώς και πότε το Fuchs έγινε Φιξ και αν υπήρξε ποτέ ενδιάμεσο Φουξ ή Φυξ, αλλά, ενώ βλέπω πόσο γρήγορα το Fuchs έγινε Φιξ, δεν βλέπω την μπύρα να γίνεται εύκολα μπίρα! :-)
 

Earion

Moderator
Staff member
Ο ατομικός επιστήμονας Klaus Fuchs γραφόταν στις ελληνικές εφημερίδες της εποχής Φουξ.

Έχω δείγματα από τις εξής εφημερίδες:

Ελευθερία


28.2.1950, σ. 3.


28.02.1950, σ. 6.


02.03.1950, σ. 1, όπου στον τίτλο και στη φωτογραφία γράφεται Φουκς, ενώ στο κείμενο Φουξ (ασφαλώς από διαφωνία του τιτλατζή)!


29.04.1951, σ. 1

Εμπρός


27.05.1952, σ. 3

Μακεδονία


28.10.1970, σ. 3


08.05.1973, σ. 9.

Φυσικά και όλοι οι άλλοι Φουξ έτσι γράφονταν:

Ένας προπολεμικός εθνικοσοσιαλιστής...


Ελευθερία 15.05.1957, σ. 3.

... μια τουρίστρια που πνίγηκε στη Σύρο


Μακεδονία 17.07.1971, σ. 4.

... ακόμη κι ένας επόπτης ποδοσφαίρου


Ελευθερία 07.04.1967, σ. 6.

όπως φυσικότατα και ο Αριστείδης Καρύδης-Φουξ


Ελευθερία 02.04.1951, σ. 2.

Κάτι που αγνοούσα είναι ότι υπήρχε ποδοσφαιριστής ονόματι Φουξ στον Παναθηναϊκό το 1974-75,


Μακεδονία 02.10.1974, σ. 4.
 

Earion

Moderator
Staff member

Μακεδονία 16.01.1975, σ. 6.

Και επίσης ότι υπήρχε εκσκαφικό μηχάνημα που ονομαζόταν Φουξ


Μακεδονία 16.03,1966, σ. 6,


Μακεδονία 30.05.1970, σ. 4.


Αλλά δεν θα έπρεπε όλα αυτά να μου κάνουν εντύπωση, αφού το γερμανικό σύμπλεγμα chs μεταγράφεται (όπως ακριβώς ακούγεται) στα ελληνικά ως ξ. Παράδειγμα οι μοτοσικλέτες Sachs, που γράφονται Ζαξ, η Γκόλντμαν Ζαξ, και το Ζαξενχάουζεν.
 

SBE

¥
Δεδομένου ότι ο γαμπρός του κου Γκόλντμαν, της οικογένειας των τραπεζικών, ήταν δευτερης γενιάς μετανάστης στις ΗΠΑ, Γκόλντμαν Σαξ.
Καμία σχεση με το μπλε σαξ (saxe εκ της Σαξονίας)
 

nickel

Administrator
Staff member


Μια και βρήκαμε την ευκαιρία να φουξολογήσουμε, ας μην ξεχάσουμε ότι η φούξια πήρε το όνομά της από τον Γερμανό βοτανολόγο Λέονχαρτ Φουξ.

Από τη φούξια πήρε το όνομά της η φουξίνη (fuchsine), ενώ ο φουξίτης (fuchsite) πήρε το όνομά του από άλλον Φουξ, τον χημικό και ορυκτολόγο Johann Nepomuk von Fuchs.

Fuchs-ia.jpg
 
Top