κατεστημένο (= establishment)

Earion

Moderator
Staff member
Το κατεστημένο και η καθιέρωσή του

Πολλές φορές χρησιμοποιούμε λέξεις που θεωρούμε αυτονόητο ότι υπάρχουν από πολλά χρόνια σε χρήση στην γλώσσα μας.
Διαβάζοντας την κριτική που έχει γράψει ο Ηλίας Κανέλλης στο Βιβλιοδρόμιο των ΝΕΩΝ για το βιβλίο του Κώστα Σημίτη Δρόμοι Ζωής (Εκδόσεις Πόλις), ο οποίος, αφού αναφέρει για την ίδρυση στο σπίτι του του Ομίλου Αλέξανδρος Παπαναστασίου, γράφει σε ένα σημείο για την εκδήλωση που έκανε ο όμιλος στις 9 Νοεμβρίου 1966 με ομιλητή τον Ανδρέα Παπανδρέου.
Ο όμιλος Παπαναστασίου, την ιδρυτική διακήρυξη του οποίου υπογράφουν εκτός από τον Σημίτη, ο Σάκης Καράγιωργας, ο Βασίλης Φίλιας και ο Νίκος Γκαργκάνας, μόλις έγινε η δικτατορία μετονομάστηκε σε Δημοκρατική Άμυνα.
Γράφει λοιπόν στο παραπάνω άρθρο ο Κανέλλης:
Η ομιλία, ήταν ορμητική και, όπως σημειώνει ο Κώστας Σημίτης, ο Ανδρέας Παπανδρέου χρησιμοποίησε για πρώτη φορά στην Ελλάδα τον όρο κατεστημένο (που πρέπει να ανατραπεί). Ο Γεώργιος Παπανδρέου πάντως την αντιμετώπισε με ειρωνεία: «Του έκανε μάθημα μαρξισμού στην καθαρεύουσα», παρατήρησε.
Πράγματι τότε ήταν η πρώτη φορά που έγινε στην Ελλάδα η μετάφραση του όρου establishment ως κατεστημένο και η μετάφραση αυτή είχε δημιουργήσει αρκετές συζητήσεις. Για καιρό η λέξη έμπαινε σε ομοιωματικά, όπως μπορεί κανείς να διαπιστώσει [από τις δημοσιεύσεις σε εφημερίδες].


Αναδημοσίευση από το ιστολόγιο του Αθεόφοβου (Παρασκευή 4 Δεκεμβρίου 2015)
http://atheofobos2.blogspot.gr/2015/12/blog-post.html
 
Δίκιο φαίνεται να έχει το άρθρο του Αθεόφοβου. Αλλά "ομοιωματικά" ή "εισαγωγικά";
 

nickel

Administrator
Staff member
Ο Μπαμπινιώτης στο ΛΝΕΓ γράφει ότι το κατεστημένο ως απόδοση του αγγλ. establishment εμφανίζεται στην Ελληνική από το 1945 στον συγγραφέα Ρένο Αποστολίδη.

Σε αγγλοελληνικά λεξικά εμφανίζεται για πρώτη φορά μάλλον στο Penguin-Hellenews (1975) ως «η καθεστηκυία τάξις, το κατεστημένον».


ΥΓ. Όσο για την καθεστηκυία τάξη, αυτό το εύρημα είναι από το 1870:

https://books.google.gr/books?id=pl...sc=y#v=onepage&q="καθεστηκυία " τάξις&f=false
 
Top