Το μέλλον της μετάφρασης

nickel

Administrator
Staff member
Από το ηλεδελτίο του Jost Zetzsche ανακάλυψα ότι έγινε πάλι αυτές τις εβδομάδες μεγάλη συζήτηση για το μέλλον της μετάφρασης (τίτλος: «The End of the Translation World As We Know It»). Φαντάζομαι ότι κάποιοι από τους νεότερους μεταφραστές θα ενδιαφέρονται (και όχι από απλή περιέργεια) να μάθουν τι συζητιέται στα διεθνή φόρουμ. Θα φέρω κι άλλους συνδέσμους εδώ, αλλά προς το παρόν θα σας παραπέμψω στην ψύχραιμη θεώρηση της Aida Opoku-Mensah (της United Nations Economic Commission for Africa). Με τράβηξε ο μαρκτουενικός τίτλος: «Reports of Translation’s Demise Are Greatly Exaggerated».

http://www.gala-global.org/blog/2013/reports-of-translation’s-demise-are-greatly-exaggerated/
 
Πιστεύω ότι πιο πιθανόν είναι να δούμε κατάργηση της ανάγκης για μετάφραση από συρρίκνωση του γλωσσικού καμβά, παρά λόγω της δυνατότητας των υπολογιστών να μεταφράζουν. Η μετάφραση από μηχανή θα συνεχίσει να είναι προβληματική, για δυο σημαντικούς λόγους: ευθύνη, νοημοσύνη. Τι πάει να πει αυτό; Πρακτικά ένας υπολογιστής μπορεί σήμερα να βγάλει στατικά ή να εκδώσει δελτίο καιρού ή να υπογράψει συμβόλαια· και η λίστα είναι μεγάλη. Όμως θέλουμε τον παράγοντα ευθύνης σε όσες δουλειές το απαιτούν. Κακές, λανθασμένες επιλογές, δεν μπορούν να χρεωθούν στον υπολογιστή, γιατί ο υπολογιστής είναι μηχάνημα. Δεν υπάρχει άτομο να αναλάβει την ευθύνη, πράγμα που οι κοινωνίες μας το απαιτούν για διάφορους λόγους. Το δεύτερο μεγάλο πρόβλημα της αυτόματης μετάφρασης είναι πως θα είναι πάντα κουτσή χωρίς την αδελφή της, την τεχνητή νοημοσύνη. Όσο καλά κι αν λειτουργεί ένας parser, η μετάφραση δεν είναι μαθηματική ρουτίνα. Όσες ψευδοπροσωπικότητες και να φτιάξεις για να συνοδεύουν το μεταφραστικό πρόγραμμα, δεν θα πετύχεις την ύπαρξη πραγματικών επιλογών. Ο άνθρωπος μεταφραστής κάνει επιλογές βάσει βιωμάτων, προσωπικότητας, εμπειρίας αλλά και στιγμής. Δεν είναι δεδομένο ότι θα πάρεις την ίδια απάντηση στο ίδιο κείμενο, από τον ίδιο μεταφραστή, σε δυο διαφορετικές χρονικές στιγμές. Κι αυτό γιατί σαν άνθρωποι αλλάζουμε γνώμη και επηρεαζόμαστε από χίλια δυο πράγματα. Ο άνθρωπος μεταφραστής χρησιμοποιεί το μυαλό του. Μπορεί να μεταφράσει ολόκληρο βιβλίο και στο τέλος του να αποφασίσει ότι η Χ λέξη αποδίδεται καλύτερα με την Υ, στην προκειμένη περίπτωση, πράγμα που μπορεί να καταλάβει ακόμα και προς το τέλος του μεταφραζόμενου έργου. Η συσχετιστική λογική του μπορεί να πάει σελίδες πίσω κι έτσι μια παράγραφος στην μέση του βιβλίου να επηρεάζεται από μια παράγραφο της αρχής του. Για έναν υπολογιστή, προς το παρόν αυτό σημαίνει υπολογιστική δύναμη που δεν έχουν ούτε οι γεωκλιματικοί σέρβερ.
 

SBE

¥
Νίκελ, έτσι όπως τα λες ξεκίνησα να διαβάζω το μήνυμά σου και σκέφτηκα ότι κάποιος έφτιαξε το μεταφραστήρι του Στάρ Τρεκ.
 
Πέρα από τα όσα (σωστά) αναφέρει ο Ελληγενής, ας μην ξεχνάμε ότι οι μεταφραστικές ανάγκες αυξάνονται διαρκώς λόγω της παγκοσμιοποίησης, στην οποία συμβάλλει και η μηχανική μετάφραση - η οποία έτσι βοηθά εμμέσως τους μεταφραστές. Επιπλέον, το λογικό είναι ότι η μηχανική μετάφραση θα αναλαμβάνει μάλλον τη «χαμαλοδουλειά» της μετάφρασης, τα απλά και επαναλαμβανόμενα κείμενα, ενώ για τα πραγματικά ενδιαφέροντα, πρωτότυπα και δύσκολα κείμενα θα χρειάζεται πάντα ο άνθρωπος. Συχνά σκέφτομαι ότι η μετάφραση σήμερα βρίσκεται σε μια κατάσταση αντίστοιχη με τη βιομηχανική επανάσταση: η ΜΤ θα καταργήσει πολλές θέσεις «ανειδίκευτου εργάτη» αλλά θα δημιουργήσει δουλειές για τους «τεχνίτες» της μετάφρασης (και βέβαια για όσους θα σχεδιάζουν και θα αναπτύσσουν το λογισμικό της, αλλά αυτό είναι άλλη κουβέντα).
 
Top