ιδεολόγημα = ideological assumption, ideological construct, fiction, invention

nickel

Administrator
Staff member
Το είχαμε συζητήσει σε άλλο φόρουμ και μου το θύμισε μια ερώτηση στο ΠροΖ. Δεν το φέρνω για αναμάσημα, αλλά και για να προσθέσω.

Οι ορισμοί των λεξικών:
άποψη ή ιδέα που είναι επινόημα [Κριαράς]
οτιδήποτε επινοεί κανείς, εφεύρημα [Μείζον]
ως χαρακτηρισμός μιας ιδέας ή μιας άποψης, η οποία έχει επινοηθεί για να στηρίζει μια άλλη άποψη ή ένα σκοπό, δεν αντιστοιχεί όμως στην πραγματικότητα [ΛΚΝ]
αυθαίρετο συμπέρασμα, που προκύπτει από ιδεολογία και λειτουργεί ως δόγμα [ΛΝΕΓ]


Είχα προτείνει τότε:
ideological construct (ιδεολογικό κατασκεύασμα)
fiction (πλάσμα)
invention (επινόημα)

Στη συλλογή θα ήθελα να προσθέσω το ideological assumption (δηλ. ιδεολογική παραδοχή) με την περιγραφή που υπάρχει στην Wikipedia και έρχεται κουτί στο «ιδεολόγημα»:

Ideological assumptions are beliefs that often serve as the basis for particular disciplines which go unquestioned within that discipline or as justifications for the actions of a particular society. These assumptions have historically existed in the sciences, including the social sciences, and many argue that they are an implicit part of any society's belief system and continue to exist today. A lack of adherence to a society's or field's ideological assumptions is often grounds for the dismissal of a theory outright before it has been fully considered. Somewhat ironically the term itself is often used to dismiss a particular statement before it has been considered, as in, "there you go again with your ideological assumptions!"

Social scientists especially have been criticized by feminists, queer theorists, and race theorists for maintaining unspoken racist, sexist, imperialistic, homophobic, or otherwise unjustifiably normalizing axioms inherited from previous centuries. Specifically, psychology has frequently been censured for what have proven to be incorrect, and unquestioned, assumptions about the human mind, especially after the fairly recent phenomenon of recovered memories involving Satanic ritual abuse.

The uncovering of ideological assumptions in the field of history tends to raise questions about whether or not a certain level of subjectivity is necessarily a part of historical inquiry.

Some common ideological assumptions, both historical and modern, include:

* America was discovered by Columbus in 1492 C.E.
* Intelligent life does not exist elsewhere in the universe.
* Modern Western scientific method is the superior means of inquiry.
* Homosexual men are the environmental product of a strong, overbearing mother and a weak, distant father.
* Modern science proves that the universe progresses according to deterministic principles.
* God does exist, or, God does not exist.
* The alleged superiority of a civilization justifies colonialism and imperialism.
 
Καλημέρα,
δύο μικρές επιφυλάξεις προς συζήτηση:

1. ideological construct: στις περισσότερες περιπτώσεις υποθέτω συμπίπτει με το ιδεολόγημα. Ωστόσο, ίσως σε ορισμένες θεωρίες (π.χ. κονστρουξιονιστικές) να μην είναι ακριβώς αντίστοιχοι οι δύο όροι, γιατί εκεί δεν μπαίνει απαραίτητα η διάκριση αλήθεια/ψέμα όσον αφορά την κατασκευή (δηλ. για το ideological construct μπορεί να μην μπαίνει το ζήτημα αν αντιστοιχεί ή όχι στην πραγματικότητα)

2. όσον αφορά το ideological assumption: έχω την αίσθηση ότι ο αγγλικός όρος αφορά άρρητη προϋπόθεση περισσότερο (γι' αυτό και το λήμμα της wikipedia μιλάει για uncovering of ideological assumptions), π.χ. γράφει κάποιος ένα βιβλίο για την ιατρική και στο βιβλίο υπάρχει η άρρητη παραδοχή ότι ο δυτικός πολιτισμός είναι ανώτερος. Το ίδιο πράγμα αν εκφραζόταν ως θεωρία, ρητά και συνειδητά θα μπορούσε νομίζω να χαρακτηριστεί από κάποιους ιδεολόγημα που εξυπηρετεί τον τάδε σκοπό.
 

nickel

Administrator
Staff member
Αντικαλημέρα. Συμφωνώ με τις επιφυλάξεις σου. Η λέξη ιδεολόγημα, όπως φαίνεται και από τους ορισμούς των λεξικών και από τη χρήση της, έχει γίνει λίγο λάστιχο, με όλη την γκάμα των σημασιών από ένα απλό fiction of the mind μέχρι a construct of ideology and dogma. Στις μεταφράσεις, μυρίζουμε όπως πάντα τα δαχτυλάκια μας και αποδίδουμε κατά το δοκούν. Πάντως, συχνά, συχνότατα, ένα ιδεολόγημα είναι αυτό ακριβώς που λες για το assumption, η άρρητη παραδοχή που υπάρχει σαν υπόστρωμα. Δεν το κραυγάζει κανείς, διαφαίνεται μέσα από τα λεγόμενά του ή τις ενέργειές του.
 

Cadmian

New member
Το ideological construct μπορεί να μεταφραστεί κι ως ιδεολογικό μόρφωμα. Νομίζω δηλαδή...

(Δεν ανασταίνω νήματα λόγω βίτσιου αλλά λόγω δουλειάς. Μην παρεξηγηθώ).
 
Top