Έντυπα λεξικά εναντίον ηλεκτρονικών (Από το Βήμα, 17/11/2012)

nickel

Administrator
Staff member
Έντυπα λεξικά εναντίον ηλεκτρονικών
Τι λένε Ίδρυμα Τριανταφυλλίδη, Μπαμπινιώτης, Πατάκης, Φυτράκης
Της Λαμπρινής Κουζέλη
Βήμα, 17/11/2012

Λέξεις όπως «unfollow», «unfriend», «swaps» έχουν μπει στο καθημερινό μας λεξιλόγιο μέσα από τα social media και τη δημοσιογραφία της οικονομικής κρίσης, που εμπλουτίζουν διαρκώς τη γλώσσα με νέους όρους ευρείας χρήσης ή με νέες σημασίες σε λέξεις παλιές, όπως για παράδειγμα το «like».

Θα τις βρούμε στα λεξικά; Πόσο εύκολο και πόσο εφικτό είναι να παρακολουθούν τα λεξικά τις αλλαγές στη γλώσσα μέσα στον νέο ταχύτατο ρυθμό της ζωής μας; Αυτά σκέφτονταν οι εκδότες του βρετανικού εκδοτικού οίκου Macmillan και κατέληξαν στο συμπέρασμα από τη νέα χρονιά να μην ξανατυπώσουν τα ερμηνευτικά λεξικά τους της αγγλικής αλλά να τα διαθέτουν αποκλειστικά σε οnline εκδόσεις.

Ο Μάικλ Ράντελ, υπεύθυνος σύνταξης του Macmillan English Dictionary, έδωσε εξηγήσεις για την απόφαση του εκδοτικού οίκου. Το Διαδίκτυο, είπε, είναι ιδανικό για τα λεξικά και τα βιβλία αναφοράς: προσφέρει απεριόριστο χώρο για να αναπτύξει κάποιος επαρκώς ένα λήμμα, μπορεί διαρκώς να αναθεωρεί το περιεχόμενο του λεξικού και εύκολα να προσθέτει νέες λέξεις που αντανακλούν τις ραγδαίες αλλαγές στην αγγλική γλώσσα και τον ενισχυμένο ρόλο της ως lingua franca των επιστημών, του εμπορίου και των social media.

Πρόκειται για την ίδια απόφαση που πήρε η Encyclopaedia Britannica πριν από μερικούς μήνες, για την απόφαση προς την οποία προσανατολίζονται και οι επιμελητές του Oxford English Dictionary. Διαμορφώνεται μια τάση; Μια νέα εκδοτική πρακτική που δηλώνει ότι οι εγκυκλοπαίδειες και τα λεξικά, βασικά βιβλία αναφοράς πρώτης ανάγκης, είναι τα πρώτα που θα πέσουν στον πόλεμο μεταξύ έντυπων και ψηφιακών εκδόσεων; Τι λένε οι έλληνες εκδότες λεξικών;

Το Ινστιτούτο Νεοελληνικών Σπουδών [ΙΝΣ- Ίδρυμα Τριανταφυλλίδη] εξέδωσε το Λεξικό της Κοινής Νεοελληνικής το 1998, το ανατύπωσε το 2009 και ετοιμάζει μια νέα αναθεωρημένη έκδοση. Το λεξικό κυκλοφορεί σε έντυπη μορφή αλλά και online στο διαδίκτυο. Ρωτήσαμε τον γλωσσολόγο Γιώργο Παπαναστασίου, διευθυντή του ΙΝΣ, αν το Λεξικό της Κοινής Νεοελληνικής στην αναθεωρημένη έκδοσή του θα είναι ψηφιακό. «Θα κυκλοφορήσει σε έντυπη μορφή, αυτό είναι βέβαιο, υπάρχουν όμως και σκέψεις για την ανάπτυξη μιας εφαρμογής την οποία θα μπορεί να αγοράσει ο χρήστης και να εγκαταστήσει στον υπολογιστή του», απάντησε.

Η δική του εκτίμηση είναι ότι θα κυκλοφορούν παράλληλα, για μεγάλο χρονικό διάστημα, έντυπες και ψηφιακές εκδόσεις λεξικών, και ότι, ειδικά στην Ελλάδα, η αποκλειστικά online κυκλοφορία τους θα αργήσει πολύ. «Αφενός οι εξελίξεις φτάνουν εδώ με κάποια καθυστέρηση, αφετέρου το ποσοστό του ελληνικού κοινού που είναι εξοικειωμένο με το ηλεκτρονικό βιβλίο και την ψηφιακή ανάγνωση είναι πολύ μικρότερο από το αντίστοιχο ποσοστό του αγγλόφωνου κοινού». Επιπλέον, ο κ. Παπαναστασίου θεωρεί ότι το κέρδος ενός λεξικού είναι τα λήμματα που διαβάζουμε καθ’ οδόν προς κάποιο συγκεκριμένο λήμμα, πράγμα που δεν συμβαίνει στις οnline βάσεις δεδομένων, οι οποίες μας επιστρέφουν πληροφορίες για συγκεκριμένη λέξη που αναζητούμε και έτσι δεν έχουμε εικόνα των λέξεων που την περιβάλλουν στη σελίδα ενός τυπωμένου λεξικού - και χάνουμε την πληροφορία που μεταφέρουν ακριβώς αυτές οι γειτονικές λέξεις.

Δεν είναι τόσο το κόστος, όσο ο όγκος ενός λεξικού από τον οποίο θέλουμε να απαλλαγούμε, εξηγεί ο κ. Παπαναστασίου και παραδέχεται ότι η οnline έκδοση προσφέρει επιπλέον το πλεονέκτημα της φθηνότερης και ταχύτερης αναθεώρησης ενός λεξικού, όμως η online έκδοση δεν αποτελεί αδιαμφισβήτητη λύση. Μας φέρνει το παράδειγμα του Etymological Dictionary of Greek, ενός ετυμολογικού λεξικού της ελληνικής, του γερμανικού εκδοτικού οίκου Brill, το οποίο διατέθηκε αρχικά αποκλειστικά στο ίντερνετ, αλλά λόγω προβλημάτων στη χρήση του οι εκδότες αποφάσισαν να το τυπώσουν. «Υπάρχουν ειδικά προβλήματα συμβατότητας που αντιμετωπίζουμε στην ελληνική γλώσσα, τα οποία δεν έχει η αγγλική, λόγω της ιδιαιτερότητας του αλφαβήτου μας. Πολλά από αυτά έχουν λυθεί με την εφαρμογή του Unicode, όχι όμως όλα, όπως ζητήματα που αφορούν γραμματοσειρές σε πολυτονικά κείμενα».

Οι εκδόσεις Φυτράκη, που ετοιμάζουν για το καλοκαίρι του 2013 την αναθεωρημένη έκδοση του ορθογραφικού-ερμηνευτικού λεξικού Μείζον Φυτράκη, δεν βρίσκονται σε διαδικασία online έκδοσης. Οι μόνες σκέψεις, προς το παρόν, είναι να κυκλοφορήσει το λεξικό και σε CD. Παρόμοιες σκέψεις γίνονται και στις εκδόσεις Πατάκη που ετοιμάζουν από καιρό ένα ερμηνευτικό λεξικό της ελληνικής: έντυπη έκδοση κατ’ αρχάς και ενδεχομένως ανάπτυξη κάποιας εφαρμογής που θα μπορεί να εγκαθίσταται στον υπολογιστή ή στο κινητό τηλέφωνο.

Μια τέτοια εφαρμογή διαθέτει ήδη στην αγορά το Κέντρο Λεξικολογίας. Πρόκειται για το Μικρό Λεξικό της Νέας Ελληνικής Γλώσσας του Γιώργου Μπαμπινιώτη, το οποίο κυκλοφορεί σε εφαρμογή για iPhone από την άνοιξη του 2011 και υπάρχουν σκέψεις να περάσει και στο διαδίκτυο. «Το ενδιαφέρον εδώ είναι η διασπορά του λεξικού», λέει στο «Βήμα» ο καθηγητής Γιώργος Μπαμπινιώτης. «Το βλέπουμε να πηγαίνει από την Ευρώπη και την Αμερική ως την Ταϊλάνδη. Είναι μια πληροφορία για το ενδιαφέρον για την ελληνική γλώσσα που δεν έχουμε με τα συμβατικά λεξικά». Δεν αρνείται ότι ένα τέτοιο λεξικό σε εφαρμογή μεταφέρεται πιο εύκολα και μπορεί να το έχει κανείς παντού μαζί του, όμως θα χρειαστεί κάποιο διάστημα προτού μετατραπούν σε αντίστοιχες εφαρμογές και τα άλλα λεξικά του Κέντρου Λεξικολογίας. Μιλώντας ως εκδότης, ο κ. Μπαμπινιώτης είπε ότι είναι σημαντικό να διασφαλιστεί το ηλεκτρονικό βιβλίο και οι εφαρμογές αυτές από την πειρατεία που μαστίζει τον χώρο των ψηφιακών εκδόσεων.

Από την άλλη, μιλώντας ως γλωσσολόγος και συγγραφέας λεξικών, θεωρεί ότι ένα λεξικό μπορεί να ενημερώνεται συχνά και στην έντυπη μορφή του. «Στην τέταρτη έκδοση του Λεξικού της Νέας Ελληνικής Γλώσσας έχω κάνει πολλές προσθήκες και αλλαγές». Υπάρχουν πολλοί τρόποι να αναθεωρήσει κάποιος ένα λεξικό, υποστήριξε, χωρίς απαραίτητα τεράστιο κόστος. «Μία δυνατότητα είναι οι προσθήκες να μαζευτούν όλες στο τέλος, προβάλλοντας έτσι το νέο λεξιλόγιο, το οποίο χάνεται μέσα σε όλο το λεξικό».

«Όταν ένας λεξικογράφος είναι παθιασμένος με αυτό που κάνει, σε κάθε ανατύπωση προσθέτει ή αλλάζει κάτι. Στην πραγματικότητα όμως ο αριθμός των αλλαγών δεν είναι μεγάλος», εξήγησε. Είναι μήπως η γλώσσα μας, ως «μικρή» γλώσσα της περιφέρειας, πιο συντηρητική από την αγγλική και άρα ο ρυθμός της ανανέωσης του λεξιλογίου είναι βραδύτερος; τον ρωτήσαμε. Είναι κι αυτή μια παράμετρος, μας απάντησε, ανεξάρτητα από αυτήν όμως, όπως μας είπε, «το ότι μια λέξη χρησιμοποιείται στον καθημερινό λόγο δεν σημαίνει όχι έχει καθιερωθεί κιόλας. Χρειάζεται χρόνος να δεις αν έχει διάρκεια, αν θα περάσει στη γλώσσα και αν χρειάζεται να περάσει και στα λεξικά».

Συμπέρασμα; Το ψηφιακό λεξικό στην Ελλάδα δεν είναι μονόδρομος - τουλάχιστον όχι ακόμη.



Τι κατάλαβα; Ότι πρέπει να αρχίσω να κάνω οικονομίες από τώρα...
 
Ο κ. Παπαναστασίου ανέφερε το σημαντικότερο πλεονέκτημα του έντυπου λεξικού, δηλαδή την καθ' οδόν ανακάλυψη λέξεων, με το ξεφύλλισμα. Από λειτουργική σκοπιά, αυτό είναι και το μοναδικό τους πλεονέκτημα. Τα ηλεκτρονικά λεξικά έχουν πολύ περισσότερα λειτουργικά πλεονεκτήματα, μεταξύ άλλων την ταχύτερη αναζήτηση, την αναζήτηση λέξεων μέσα στο σώμα των λημμάτων, την αναζήτηση όρων με χρήση μέρους της λέξης (με μπαλαντέρ), την δυνατότητα ταυτόχρονης εύρεσης ομόκλιτων λέξεων, κ.ά. πολλά. Το δε πλεονέκτημα ξεφυλλίσματος, του έντυπου λεξικού, είναι ταυτόχρονα και μειονέκτημα, γιατί α) τρώει περισσότερο χρόνο και β) μπορεί να σε κάνει να ξεχάσεις τι έψαχνες. Από την άλλην, ένα ηλεκτρονικό λεξικό σού δίνει την δυνατότητα να τσεκάρεις επιπρόσθετους όρους, που βρίσκονται μέσα στο σώμα του λήμματος, σε χρόνο μηδέν, κάτι που σε ένα έντυπο λεξικό μπορεί να το αποφεύγαμε, γιατί το πήδηγμα από όρο σε όρο μπορεί να πάρει πολλή ώρα.

Από πρακτική σκοπιά, το ηλεκτρονικό λεξικό είναι καλύτερο σε κάθε σύγκριση. Δεν πιάνει χώρο, δεν έχει πρόβλημα φθοράς, είναι πιο εύκολα ανανεώσιμο, δεν χρειάζεται να δαπανήσεις έξτρα χώρο για κάθε νέα έκδοσή του, κοστίζει λιγότερα και στον καταναλωτή και στον εκδότη και αναπαράγεται πολύ πιο εύκολα, ενώ τα μικρολάθη διορθώνονται απείρως πιο εύκολα, με έκδοση patch -έχουμε λέξη γι' αυτό;-, χωρίς να χρειαστεί να περιμένουμε την επόμενη έκδοση του λεξικού (ένα patch μπορεί να διατεθεί μέσα σε μία μέρα). Βέβαια υπάρχει ένα μειονέκτημα που λέγεται πειρατεία, αλλά αυτό είναι άλλη συζήτηση.
 

Earion

Moderator
Staff member
Ωραία τα ηλεκτρονικά λεξικά, και τα πλεονεκτήματά τους καθοριστικά. Αλλά άμα γίνει καμιά στραβή, αν ας πούμε φαληρίσει ο εκδότης, αν αποσύρει την έκδοσή του από το Διαδίκτυο, αν αυξηθεί η συνδρομή παραπάνω απ' όσο μπορεί να ανταποκριθεί ο αναγνωστης, η πρόσβαση κόβεται. Πώς το γράφουν οι τοίχοι; «Ο πολιτισμός τους χάνεται μόλις κοπεί το ηλεκτρικό ρεύμα». Ενώ από το έντυπο λεξικό θα σου μείνει κάτι, έστω και για να τυλίγεις μαρίδες.

Συναφές: Τι θυμήθηκα; Τη μεγάλη πυρκαγιά που κατέστρεψε το στοκ των εκδόσεων Les Belles Lettres με τις εκδόσεις των αρχαίων. Ή την άλλη πυρκαγιά, που αφάνισε τον ταλαίπωρο Αββά Μιν της Πατρολογίας.

Πω πω μακριά από μας! :eek:
 
Αν φαληρίσει ο εκδότης και τα δικαιώματα δεν δοθούν σε άλλον, τότε το λεξικό θα είναι abandonware και θα μπορεί ο οποιοσδήποτε έχει πλήρες backup του να το διαθέσει δωρεάν, χωρίς νομικά προβλήματα. Βέβαια εδώ μιλάμε για αποκλειστικά online λεξικό, που τα αρχεία του δεν αποθηκεύονται πουθενά στον υπολογιστή σου.
 

nickel

Administrator
Staff member
Αλλά άμα γίνει καμιά στραβή...
Εδώ δεν ξέρουμε τι και τι έχουμε χάσει από τις τόσες στραβές που έγιναν στα τυπωμένα βιβλία. Ο πολιτισμός μας είναι πια ψηφιακός, άρα τόσο σε συλλογικό όσο και σε ατομικό επίπεδο (έκανες, παιδάκι μου, μπακάπ σήμερα;) πρέπει να φροντίζουμε για την αδιάλειπτη λειτουργία των ψηφιακών μας μέσων και τη διάσωση του πολιτισμού που έχει κατατεθεί σε ψηφιακά μέσα, ακόμα και σε περίπτωση που πέσει μετεωρίτης και προκαλέσει μαγνητική θύελλα (είναι ο εφιάλτης που βλέπω κάθε νύχτα που δεν έχω κάνει μπακάπ). Τα ηλεκτρονικά λεξικά και οι ηλεκτρονικές εγκυκλοπαίδειες είναι το αναμφισβήτητο αύριο (διόρθωση: ήρθε κιόλας το αύριο και είναι σήμερα). Όσοι επιμένουν στις μάχες χαρακωμάτων, μεθαύριο θα θέλουν να χαρακώνονται. Ενώ επιμένουν να πουλάνε χαρτί, ας μελετούν (μέσα στα γραφεία τους, έστω) και τα νέα μέσα με τις δυνατότητές τους, μη βρεθούν εντελώς απροετοίμαστοι κάποια ωραία πρωία.
 

nickel

Administrator
Staff member
Παρεμπιπτόντως, επειδή δεν είμαι εξοικειωμένος με τα παραμύθια για τους Ελ, μήπως γνωρίζετε κατά πόσο οι πονηροί τύποι που πλάθουν αυτές τις ιστορίες έχουν πει τίποτα για κανένα σιντί με τα 70 έργα του Αισχύλου, τα 90 του Ευριπίδη, τα 120 του Σοφοκλή που θα ανακαλυφθεί κάποια όμορφη μέρα; Όχι πως έχω διαβάσει όλα τα διασωζόμενα, αλλά ξέρω κάποιους που ψάχνουν να βρουν τα χαμένα.
 

Earion

Moderator
Staff member
Κατά καιρούς στο παρελθόν έχουν ξεμυτίσει στην αγορά τέτοια σιντί που λες, Νίκελ, αλλά και να τα βρεις δεν θα μπορεί να τα διαβάσει ο υπολογιστής σου, γιατί είναι παρωχημένης τεχνολογίας. Άλλη μια κατάρα του ψηφιακού πολιτισμού. :p
 

Eleni_B

New member
Μου θυμίσατε ένα χιουμοριστικό βιντεάκι σχετικά με τη Wikipedia και τη Britannica που είδα χθες. Μέσα από το χιούμορ προσπαθεί να δείξει πόσο γρήγορα ανανεώνεται ο όγκος των πληροφοριών στη Wikipedia και πώς οι χρήστες μεταπηδούν από τη μια αναζήτηση στην άλλη σε χρόνο δευτερολέπτων. Από την άλλη πλευρά, η Britannica φαίνεται απαρχαιωμένη και γηρασμένη μην μπορώντας να συμβαδίσει με το σύγχρονο καταιγισμό πληροφοριών...
 
Υπάρχει λόγος να γίνει και εδώ διαμάχη και πόλεμος χαρακωμάτων, όπως σωστά επισημαίνει ο νίκελ;

Είναι απλά τα πράγματα. Χωρίς τα ηλεκτρονικά λεξικά θα θέλαμε Χ παραπάνω χρόνο για να δουλέψουμε και όλα θα ήταν πιο αργά και λιγότερο εύχρηστα. Είναι όντως ψηφιακός ο πολιτισμός μας, αλλά ας μείνουμε στη χρηστικότητα των έντυπων και ηλεκτρονικών λεξικών και πώς κάνουν εύκολη ή δύσκολη τη δουλειά του μεταφραστή.
Ας μην το γενικεύουμε για το βιβλίο καλύτερα και ας κρατήσει ο καθένας τις απόψεις του για τον εαυτό του, θα έλεγα.

(Δεν λέω ότι αυτό το τελευταίο έγινε, αλλά θα προτιμούσα να μη γίνει και πάω να το προλάβω)
 
Αζιμούθιε, το νήμα δεν αφορά το ψηφιακό βιβλίο, αφορά μόνο τα ψηφιακά εργαλεία, όπως τα λεξικά και λεξικοειδή συγγράμματα.
 

nickel

Administrator
Staff member
... και ας κρατήσει ο καθένας τις απόψεις του για τον εαυτό του, θα έλεγα.
Καλημέρα. Ως γνωστόν, η έννοια του φόρουμ, της αγοράς, είναι το αντίθετο τού να κρατάς τις απόψεις σου για τον εαυτό σου. Μάλλον θα εννοείς κάτι που δεν κατάλαβα.
 

Earion

Moderator
Staff member
Τα κομπιούτερ άλλαξαν τη λεξικογραφία, αλλά οι γλωσσικές αλλαγές που φέρνει η εποχή του Διαδικτύου είναι επιφανειακές, λέει ο διευθυντής του Αγγλικού Λεξικού της Οξφόρδης

Η ηγεμονία των γλωσσών συνδέεται πάντοτε, ως γνωστόν, με μια γενικότερη οικονομική και πολιτισμική ηγεμονία. Η ελληνική γλώσσα λ.χ. στους αρχαίους χρόνους είχε υψηλή διάδοση στον χώρο της Μεσογείου λόγω των ανθηρών ελληνικών πόλεων και των αποικιών τους. Ο πολιτισμός μάλιστα που παρήχθη στη γλώσσα αυτή της επέτρεψε να αποτελεί και σήμερα παγκοσμίως αναγνωρίσιμο πολιτισμικό σύμβολο.

Όταν στα μέσα του 19ου αιώνα ξεκινούσε την περιπέτειά του το Αγγλικό Λεξικό της Οξφόρδης (Oxford English Dictionary), η αγγλική γλώσσα είχε αρχίσει να γίνεται οικουμενική χάρη στην εξάπλωση της Βρετανικής Αυτοκρατορίας (να τες πάλι οι αποικίες!) αλλά και τη σταδιακή ισχυροποίηση των Ηνωμένων Πολιτειών που αναδεικνύονταν ήδη στη μεγαλύτερη εθνική οικονομία στον κόσμο.

Τη δεκαετία του 1980, ένας προηγούμενος διευθυντής του Λεξικού, ο Μπομπ Μπάρτσφιλντ, έδινε διαλέξεις με θέμα την απόκλιση των βρετανικών και των αμερικανικών αγγλικών. Προέβλεπε μάλιστα ότι σε διακόσια χρόνια Άγγλοι και αγγλόφωνοι Αμερικανοί δεν θα καταλαβαίνουν ο ένας τον άλλον.

Στα χρόνια του σημερινού διευθυντή του Λεξικού, του 59χρονου Τζον Σίμπσον, που βαίνει και αυτός προς την έξοδο έπειτα από 37 ευδόκιμα έτη στην υπηρεσία του διάσημου οξφορδιανού λεξικού και της αγγλικής γλώσσας, τα πράγματα άλλαξαν --και σε πολλά πεδία: «Τώρα το ερώτημα είναι αν σε διακόσια χρόνια τα αγγλικά θα έχουν την οποιαδήποτε σημασία σε παγκόσμιο επίπεδο, αν συνεχίζουν να ξεπερνιούνται από γλώσσες όπως τα κινεζικά και τα ινδικά», λέει σε συνέντευξή του στην εφημερίδα Ιντιπέντεντ. Αλλά δεν είναι μόνο αυτό. Την περίοδο που έλαχε στον Σίμπσον να διευθύνει --και να αναζωογονήσει-- το εικοσάτομο αυτό λεξικό αναφοράς έγιναν πραγματικές επαναστάσεις στον τομέα της λεξικογραφίας και της γλώσσας. Όταν τη δεκαετία του ’80 ήρθαν οι μαγνητικές ταινίες και τα CD-ROM, σκαναρίστηκαν ή πληκτρολογήθηκαν όλοι οι τόμοι. Το λεξικό άρχισε να ανανεώνεται κάθε τρεις μήνες, εκεί που οι νέες εκδόσεις έκαναν χρόνια να εμφανιστούν. Προστέθηκαν περίπου 60.000 νέα λήμματα και ορισμοί. Και εκεί που οι είκοσι τόμοι ήταν προσιτοί σε έναν αρκετά στενό κύκλο ευκατάστατων λογίων και εραστών της γλώσσας, τώρα αποτελούν κτήμα πολύ ευρύτερων κοινωνικών συνόλων. Η βασική δουλειά, βέβαια, δεν άλλαξε.

Την ώρα που μιλάει στον δημοσιογράφο Τομ Πεκ, ο Σίμπσον έχει μπροστά του 107 σελίδες Α4 με κολλημένα κίτρινα χαρτάκια που όλες αναφέρονται στη λέξη «eye» (μάτι). Πρόκειται δηλαδή για 107 χρήσεις της απλής αυτής λέξης από τον 18ο αι. μέχρι σήμερα που βρέθηκαν στα αρχεία. Σε τελική ανάλυση, η δουλειά του Τζον Σίμπσον δεν είναι πολύ διαφορετική από εκείνη του πρώτου διευθυντή του λεξικού σερ Τζέιμς Μάρεϊ, ο οποίος ανέλαβε το 1879, με εξαίρεση ότι η επικοινωνία των συνεργατών γίνεται με μέιλ και όχι με επιστολές.

Όσο για την επέλαση του Διαδικτύου, ο Τζον Σίμπσον κρατάει μικρό καλάθι σε σχέση με τις επιπτώσεις που αυτό έχει στη γλώσσα. Και τις βρίσκει εν τέλει επιφανειακές. «Είναι γεγονός ότι οι άνθρωποι γράφουν τώρα περισσότερο από κάθε άλλη εποχή», λέει.

«Όταν ήμουν νέος, πέρα από τις σχολικές υποχρεώσεις και τις ευχετήριες κάρτες δεν γράφαμε κάτι άλλο συστηματικά. Τώρα σε όλο σου τον ελεύθερο χρόνο στέλνεις μηνύματα σε κάποιον. Ακόμη και αν δεν ξέρεις πώς να στείλεις μήνυμα, η εγγονή σου ή κάποιος άλλος ξέρει, οπότε υποχρεώνεσαι να μάθεις. Σε αυτό το περιβάλλον αισθάνεσαι πολύ πιο ελεύθερος και ανοιχτός και δέχεσαι ευκολότερα τη χρήση ακρωνυμίων· μερικά από αυτά, όπως το SMS και το LOL, είναι ήδη περασμένα στο Λεξικό.
Ωστόσο, μεγάλες γλωσσικές αλλαγές δεν γίνονται τόσο γρήγορα όσο τους παλιούς καιρούς. Αν ζούσες το έτος 1000 και μετά έκανες ένα άλμα στον χρόνο και βρισκόσουν στο 1500, δεν θα καταλάβαινες ούτε τις λέξεις ούτε τις προφορές, ειδικά με τη διείσδυση των γαλλικών. Δεν βλέπω τέτοιου τύπου κατακλυσμιαίες αλλαγές να συμβαίνουν στο μέλλον».

Δυσκολότερη τώρα η αποδοχή νέων λέξεων

Η ψηφιακή εποχή παρουσιάζει κάποιες νέες ιδιαιτερότητες για τον λεξικογράφο, πιστεύει ο Τζον Σίμπσον. Η κυριότερη είναι ότι η ζωή του γίνεται δυσκολότερη ως προς το ζήτημα του ποιες νέες λέξεις πρέπει να συμπεριλάβει στο λεξικό.
Κάποτε πέντε αναφορές μιας λέξης σε πέντε χρόνια ήταν αρκετές, λέει. Τώρα όμως με το Google τα πράγματα έχουν αλλάξει. Κάθε λάθος που μπορεί κανείς να φανταστεί θα μπορούσε θεωρητικά να αξιολογηθεί και ενδεχομένως να συμπεριληφθεί στο λεξικό. Ο Τζον Σίμπσον όμως βάζει βέτο: «Μια λέξη τώρα θα πρέπει να έχει χρησιμοποιηθεί σε μια ποικιλία πηγών, εκατοντάδες χιλιάδες φορές, για να αξίζει ο κόπος να σηκωθώ από το κρεβάτι και να την κοιτάξω!».


Του Μανώλη Πιμπλή από τα Νέα του Σαββατοκύριακου 11-12 Μαΐου 2013
 

drsiebenmal

HandyMod
Staff member
Ωστόσο, μεγάλες γλωσσικές αλλαγές δεν γίνονται τόσο γρήγορα όσο τους παλιούς καιρούς. Αν ζούσες το έτος 1000 και μετά έκανες ένα άλμα στον χρόνο και βρισκόσουν στο 1500, δεν θα καταλάβαινες ούτε τις λέξεις ούτε τις προφορές, ειδικά με τη διείσδυση των γαλλικών. Δεν βλέπω τέτοιου τύπου κατακλυσμιαίες αλλαγές να συμβαίνουν στο μέλλον».
Όλα καλά, βρε παιδί μου, αλλά τον μαγικό καθρέφτη πού τον αγόρασε, δεν θα μας πει;
 
Ε, ναι, είναι λογικό να μην υπάρχουν δραστικές γλωσσικές αλλαγές σήμερα, γιατί αυτές χρειάζονται και δραματικές κοινωνικές μεταβολές, συνήθως με βίαιες ανακατατάξεις, πολέμους, κτλ. Βέβαια υπάρχουν κι άλλοι λόγοι, όπως η αύξηση του αλφαβητισμού και η άνθιση της λογοτεχνίας. Πλέον ήδη είμαστε σε ένα πολύ υψηλό επίπεδο άρα είναι εύλογο να υποθέσει κανείς ότι δεν περιμένουμε μεγάλες αλλαγές στην γλώσσα, ειδικά απ' την στιγμή που ο έντυπος λόγος και η συστηματική εκμάθηση δημιουργούν καθοριστικά πλαίσια.
 

nickel

Administrator
Staff member
Οι αλλαγές θα προέλθουν από την παγκοσμιοποίηση, καθώς και το σοβαρό ενδεχόμενο η αγγλική γλώσσα να γίνει η επίσημη γλώσσα μιας ενωμένης Ευρώπης με μεγαλύτερη κινητικότητα των εργαζομένων. Αυτό το συνεχές πάρε-δώσε θα υποβοηθείται από την ταχύτητα που προσφέρουν τα νέα μέσα. Βεβαίως, οι αλλαγές δεν θα είναι ίδιες με τις αλλαγές που παρατηρούνται όταν διαμορφώνεται και ωριμάζει μια γλώσσα. Αλλά για το ότι είναι πολύ πιθανό να είναι αγνώριστη η αγγλική γλώσσα σε 500 χρόνια θα πρέπει να αναβάλουμε τη συζήτηση. Ίσως για 500 χρόνια.
 

drsiebenmal

HandyMod
Staff member
Έχω την αίσθηση (και υποθέτω ότι θα έχουν γίνει και σχετικές μελέτες) ότι ο ρυθμός γέννησης νέων λέξεων και νέων εννοιών ή η επέκταση πιο παλιών πρέπει να είναι στις ημέρες μας από τους ταχύτερους όλων των εποχών. Συμφωνώ ότι θα πρόκειται κυρίως για λέξεις και έννοιες ειδικές και, συχνά, εφήμερες, αλλά δεν είναι εύλογο ότι όταν πολλαπλασιάζονται ραγδαία γύρω μας όσα αναγνωρίζουν οι αισθήσεις μας, θα χρειαζόμαστε ολοένα και περισσότερα λεκτικά εργαλεία για να τα περιγράφουμε;
 

nickel

Administrator
Staff member
Ο Σίμσον αναφέρεται περισσότερο στην περίοδο των αλλαγών της αγγλικής κάτω από την επιρροή των Γάλλων της Νορμανδίας: τεράστιες αλλαγές στο λεξιλόγιο και στην προφορά των λέξεων, διγλωσσία για πολλά χρόνια, Αναγέννηση μετά με νέες εισαγωγές. Έτσι υπάρχουν πράγματι κατακλυσμιαίες αλλαγές στη μορφή της γλώσσας, όχι μόνο στο λεξιλόγιό της, αν συγκρίνουμε τα Παλιά Αγγλικά του 1000 μ.Χ. με τα αγγλικά του Τσόσερ ή τα αγγλικά του Τσόσερ με τα αγγλικά του Σέξπιρ. Για να έχουμε αντίστοιχες αλλαγές, θα πρέπει να φανταστούμε την αγγλική να ζει για πολλά χρόνια παρέα με τα... κινέζικα.
 
Top