Τι σημαίνει ακριβώς το Hallodri της Bild;

drsiebenmal

HandyMod
Staff member
Μετά τη χτεσινή Financial Times Deutschland, σήμερα έχουμε νέα ανοιχτή επιστολή, αυτή τη φορά από την Bild προς τους Έλληνες ψηφοφόρους. Το κείμενο θα το βρείτε εδώ, στα γερμανικά μαζί με μια (γενικά) καλή μετάφραση στα ελληνικά.

Γενικά καλή; Χμμμ. Υπάρχει μία επίμαχη λέξη. Η λέξη Hallodri, την οποία ο μεταφραστής επέλεξε να αποδώσει ως «καραγκιόζης». Αν δεν θέλατε τα δισεκατομμύρια τα δικά μας, από μας είχατε το ελεύθερο να εκλέγετε τον κάθε αριστερό ή δεξιό καραγκιόζη που θέλετε, μεταφράζει ότι λέει η Bild.

Καραγκιόζηδες οι πολιτικοί μας; Με την καλή έννοια; Αυτή που δεν θεωρείται εξύβριση από τα δικαστήριά μας;

Η λέξη Hallodri δεν υπάρχει στα βασικά γερμανοελληνικά λεξικά μου. Καθόλου περίεργο, αφού πρόκειται για ιδιωματική λέξη, που χρησιμοποιείται κυρίως στα νότια γερμανικά (Βαυαρία, Αυστρία). Στο γερμανοαγγλικό dict.cc, έχουμε τις αποδόσεις rogue και lightheaded man.

Σύμφωνα με τη γερμανική βικιπαίδεια (μεταφράζω τα πιο σημαντικά):

Η λέξη Hallodri παρουσιάζεται κυρίως στον προφορικό λόγο στον νοτιογερμανικό χώρο και στην Αυστρία. Είναι ένας χαρακτηρισμός για έναν άνθρωπο αλαφροπάτητο, χαλαρό, απρόβλεπτο εξαιτίας της ανευθυνότητάς του, επίσης και κυρίως στις αισθηματικές ανθρώπινες σχέσεις. Η λέξη Hallodri χρησιμοποιείται σαν συνώνυμο για κάποιον που δεν κάνει τίποτε καλό, δεν αξίζει τίποτε, εξυπνάκια, κατεργάρη, μασκαρά κ.τ.τ.

Ετυμολογικά, η λέξη φαίνεται να προήλθε από παραφθορά της λέξης Allotria (αλλότρια :)), που εμφανίστηκε σε λόγια γερμανικά κείμενα τον 17ο αιώνα.


Ξεκίνησε από τους περί τα αλλότρια τυρβάζοντες, λοιπόν.


Σε άλλο επίπεδο, εμένα μου αρέσει αυτό το βιολί που ξεκίνησαν οι γερμανικές εφημερίδες και απευθύνονται κατευθείαν στον ελληνικό λαό. Μπορούν, μάλιστα, να στείλουν τις στρατιές έμπειρων ρεπόρτερ τους και να αποκαλύψουν μια και καλή μια σειρά από θέματα που δημιουργούν πολιτικές αντιδικίες στην Ελλάδα και να μας τα γνωστοποιήσουν απευθείας, αφιλτράριστα. Μερικές ιδέες: Μπατάρει ο «Παπανικολής» ή όχι; Υπάρχουν Έλληνες πολιτικοί στις λίστες της Siemens ή όχι --κι αν ναι, ποιοι; Γιατί τα σπάσανε ο Ρέσλερ με τον Χρυσοχοΐδη; Με τι το ανεξίτηλο βάφει τα μαλλιά του ο Ρεχάγκελ; κ.λπ. κ.λπ.
 
Μπράβο γιατρέ. Μιαν επιφύλαξη για την ετυμολογία την έχω (το δασύ H, ας πούμε).
 

drsiebenmal

HandyMod
Staff member
Δεν έχεις άδικο για το δασύ Η και θέλει κάποια περαιτέρω έρευνα, ιδίως επειδή με μια γρήγορη ματιά δεν έβγαλα άκρη από τις ηλεκτρονικές πηγές της γερμανοβίκης (η τροπή του t σε d είναι πολύ φυσιολογική).
 

drsiebenmal

HandyMod
Staff member
Το καθάρισες το θεματάκι. Άψογα! (Και με μαρξιστική αναφορά! :-))

 
Χεχε, ήμουν σίγουρη ότι θα το έπιανες, Δρ! Με το που άκουσα την είδηση σε σκέφτηκα. Ευχαριστούμε! :)
 

nickel

Administrator
Staff member
Τα συγχαρητήρια, όλα δικά σου, δόκτορα. Τα λίγα που μου πρέπουν είναι για άλλο λόγο.
 

drsiebenmal

HandyMod
Staff member
Μιαν επιφύλαξη για την ετυμολογία την έχω (το δασύ H, ας πούμε).
Από κάποια άρθρα που διάβασα, φαίνεται ότι παρουσιάζεται (ιδίως σε χρόνια που δεν είχε τυποποιηθεί ακόμη 100% η γερμανική γλώσσα) ένας συνδυασμός λαϊκής παρετυμολογίας μαζί με υπερδιόρθωση που μπορεί να δικαιολογήσει την εμφάνιση του αρχικού H.
 

drsiebenmal

HandyMod
Staff member
Το καθάρισες το θεματάκι. Άψογα!
Και ας εξηγήσω τώρα το γιατί, ένα ένα.

Στο πρώτο βιβλίο, ένα λεξικό της διαλέκτου της Άνω Φρανκονίας, υπάρχει κατευθείαν ο ελλείπων κρίκος, αν και ο ορισμός μοιάζει εδώ αυτοαναφορικός: Hallotria από το Allotria «προφανώς υπό την επίδραση» του προφορ. Hallodri. Από εδώ κρατάμε μόνο το αρχκό δασύ Η.

Το δεύτερο βιβλίο, του 1881, με τα γοτθικούλια του, λύνει κάθε απορία: Von dem Hallodri (Allotria ausfuhrenden) rief er zornig: Από τον Hallodri (αυτόν που κάνει αλλότρια) φώναξε οργισμένος.

Το τρίτο βιβλίο (Λεξικό βαυαρέζικων & αυστριακών υβριστικών όρων) ερμηνεύει το λήμμα και το ξεκαθαρίζει ετυμολογικά: Herk. (προέλευση), ελλ. αλλότριος.

Το τελευταίο («Η αποστασιοποίηση στον Καρλ Μαρξ») το ξεκαθαρίζει επίσης: ...λέμε «ασχολείται με αλλότρια» ή, στα βαυαρέζικα, είναι ο Hallodri.


Οι μεγαλύτερες νίκες σημειώνονται από αυτούς που πιάνουν την κατάλληλη στιγμή για να αδράξουν την ευκαιρία και σε αυτούς πρέπει ο έπαινος. Κάποιος θα 'χει πει κάτι ανάλογα σοφό. Carpe diem, ξέρω γω.
 

drsiebenmal

HandyMod
Staff member
Μια τελευταία, γλωσσική παρατήρηση:

Η Μπιλντ χρησιμοποίησε για τον επίμαχο χαρακτηρισμό μια λέξη που έχει ελληνική προέλευση, που έχει περάσει σε τοπικά γερμανικά ιδιώματα και είναι πια αδιαφανής για τα αυτιά μας. Ο μεταφραστής προτίμησε να την αποδώσει με μια λέξη που έχει τουρκική προέλευση αλλά είναι πια κομμάτι της ψυχής και του πολιτισμού μας.

Σήμερα, μέρα εκλογών, ας βγάλει και από αυτό το γεγονός ο καθένας τα συμπεράσματά του.
 
Γιατρέ μου, να μου επιτρέψεις μια παρατήρηση. Στα μάτια τα δικά μου, η καταχώρηση του πρώτου λεξικού δεν είναι αυτοαναφορική αλλά αποκλείει την προέλευση του Hallodri από το αλλότρια. Διότι λέει ότι το Allotria έγινε Hallotria ΕΠΕΙΔΗ υπήρχε το προφ. Hallodri.
 

drsiebenmal

HandyMod
Staff member
Για την ακρίβεια, αν το καταλαβαίνω σωστά, λέει ότι υπάρχει στην τοπική διάλεκτο η λέξη Hallotria, που σημαίνει Allotria, και δημιουργήθηκε ίσως από την επίδραση του Hallodri. Ένα μπρος πίσω δηλαδή.

Εμένα μου φαίνονται ότι έχουν μεγαλύτερη βαρύτητα τα άλλα τρία (και παλιότερα ευρήματα) που συνδέουν άμεσα το Hallodri με την έννοια Allotria. Φυσικά, δεν αποκλείεται να δημιουργήθηκε κάπως αλλιώς μια λαϊκή λέξη, τόσο όμοια μορφολογικά και νοηματικά. Αλλά αφού το δέχονται (κατά πώς φαίνεται στον τρίτο σύνδεσμο) οι ίδιοι οι Γερμανοί, γιατί να το αμφισβητήσουμε εμείς;
 

MelidonisM

New member
Μήπως το προφορικό Hallodri βγήκε από Hallo + dri (drei) τρία γειά σου!
όπως λέμε σήμερα αυτός είναι πολύ γειά σου!... o φευγάτος, ο άλλ' αντ' άλλων....
εδώ το σχολιάζει ως αστεία παρετυμολόγηση; Von ahd. (althochdeutsch) halon = holen, dann Hallo (Bayrisch-österreichisches Schimpfwörterbuch)

Το ζήτημα είναι από πού το πήραν οι Αυστροβαβαροί, από κλισέ λατινική φράση της εκκλησίας για αποξένωση, δεν βρίσκω κάτι, της ζωολογίας π.χ.Allotrius melanotis ; Η φράση "αλλότρια τυρβάζοντες" θυμίζει το "Μάρθα, Μάρθα μεριμνάς και τυρβάζεις περί πολλά...Martha Martha sollicita es et turbaris erga plurima"....δεν βρίσκω κάτι σε "turbari erga allotria". Βασικά και το allotrius δεν το βρίσκω σε λατινικά λεξικά.
 

nickel

Administrator
Staff member
Προτείνω, αν γνωρίζεις καλά γερμανικά, να ρίξεις μια ματιά σε αυτά τα Hallotria και να προσπαθήσεις να τα αξιολογήσεις, γιατί εγώ δυστυχώς δεν έχω τα εφόδια.
 

MelidonisM

New member
Σωστά το hallotria είναι η λέξη που αξίζει να ψάξουμε.
http://www.redensarten-index.de/

Schwung; Spaß; Unsinn; Nonsens; fröhlicher Gruß; Faschingsgruß
Ορμή (μπρίο), διασκέδαση, ανοησία, εύθυμος χαιρετισμός, καρναβαλικός χαιρετισμός

Alle Akteure grüßen das Publikum mit einem herzlichen 'Hahaha - hallotria
Όλοι οι ηθοποιοί χαιρετούν το κοινό με ένα εγκάρδιο γελαστό χαιρετισμό

Hallotria, hallotria hallo jetzt sind wir Kinder da
Γιούχου, γιούχου, είμαστε τώρα παιδιά

Beim Eintreffen im Café wurde Manfred mit 'Hallotria' begrüßt
...τον καλωσόρισαν με φωνές και χειροκροτήματα

Der Winter wurde mit viel Lärm und Hallotria ausgetrieben
ο χειμώνας έφυγε (τον αποχαιρετήσαμε) με πολύ σαματά και τζέρτζελο
 

drsiebenmal

HandyMod
Staff member
Το περί τα αλλότρια τυρβάζει είναι δικό μου, για να θυμίσει στον αναγνώστη μια κλασική φράση με τα αλλότρια. Δεν ξέρω πώς δημιουργήθηκε η παρεξήγηση ότι από τη φράση πέρασε στα γερμανικά (μπορεί και μπορεί όχι, δεν το ξέρω), αλλά αν το έκανα εγώ, λάθος μου.

Από εκεί και πέρα, το Bayrisch-österreichisches Schimpfwörterbuch ετυμολογεί ξεκάθαρα το Hallodri από το ελληνικό αλλότρια (κάτω κάτω, εκεί που λέει Herk. gr.).



Τώρα βέβαια, κάποιος που ξέρει καλά γερμανικά μπορεί ξεφυλλίζοντας το ίδιο λεξικό να συνθέσει άλλες πιθανές ετυμολογίες που δεν υπέπεσαν στην προσοχή των ίδιων των συντακτών του λεξικού. Τα γερμανικά μου δεν είναι τόσο καλά για να καταλάβω πώς στη ζώνη του Grüß dich εμφανίζεται ένα σύγχρονο βορειογερμανικό Hallo, που του κολλάει ένα πρωτομεσαιωνικό dri, αλλά είναι αρκετά για να καταλάβω ότι οι ίδιοι οι Γερμανοί έχουν καταλήξει στη συγκεκριμένη ετυμολόγηση. Από εκεί και πέρα, σηκώνω τα χέρια ψηλά.
 

MelidonisM

New member
Για την κατάληξη -tria, -dri, φως δεν φαίνεται προς το παρόν, αλλά η επίδραση και η σχέση με το Hallo
μοιάζει πολύ ισχυρή.

Εκτός από το hallo (greeting, γεια) υπάρχει και das Hallo (Hallihallo, Trubel, Jubel, Aufstand, Heiterkeit)
, που είναι παρόμοιο με το Hallotria, χαρά, ενθουσιασμός, cheer, fuss, τζέρτζελο.
 

MelidonisM

New member
http://de.wikipedia.org/wiki/Hallo
...ein (fröhliches) lärmendes Durcheinander bezeichnet („Er wurde mit großem Hallo empfangen.“).

...ένα εύθυμο θορυβώδες κομφούζιο δηλώνει (έγινε δεκτός με μεγάλο ενθουσιασμό/χαρά και χειροκρότημα)
 

MelidonisM

New member
Genius of Language. Observations for Teachers by Rudolf Steiner

There is a picturesque word in Vienna: Hallodri. That's "a rascal, a rowdy", who likes to raise a ruckus, who 's a trouble maker, who 's possibly guilty of a few minor offences. The Hallo in the word points to how a person shouts (like English hello with a touch of a holler) The ri has to do with the shouting person's behaviour. It is a dialect holdover from the Old High German -ari, which became -aeri in Middle High German, finally -er in modern German.

Examples: wahtari (wahtari, wahteri) (watchman), lerari (teacher), scribari (writer, scribe)
 
Top