jewelled book/bookbinding

Παλαιότερα υπήρχαν πολύτιμα βιβλία στη βιβλιοδεσία των οποίων χρησιμοποιούσαν χρυσό και πολύτιμους λίθους. Είναι σε όλους μας λίγο πολύ γνωστά τα αδαμαντοκόλλητα ευαγγέλια που βλέπουμε στις εκκλησίες (αν και πόσο πολύτιμες είναι πια οι βιβλιοδεσίες τους είναι ένα θέμα).

Η συνήθεια αυτών των πολύτιμων βιβλιοδεσιών σχεδόν εξαφανίστηκε με τη διάδοση της τυπογραφίας, αλλά στις αρχές του 20ου αιώνα υπήρξε στην Αγγλία μια αναγέννηση της τεχνικής, από την εταιρεία Sangorski & Sutcliffe που άρχισαν να παράγουν jewelled books με μικρούς ημιπολύτιμους λίθους.



Λέγονται κάπως αυτά τα βιβλία στα ελληνικά και, αν όχι, πώς να τα λέγαμε;

Δεν σκέφτηκα και δεν βρήκα κάτι καλύτερο από πολύτιμη βιβλιοδεσία (ή και πολύτιμη στάχωση).

Οπωσδήποτε κατεβάζεις αυτό το αφιέρωμα της Καθημερινής στη βιβλιοδεσία:
wwk.kathimerini.gr/kath/7days/1998/02/08021998.pdf

Θα πρέπει να επανέλθουμε στο καταληκτικό κείμενο του αφιερώματος για την ορολογία.

Με πολύ νερό στο κρασί ίσως στέκει και το χρυσοποίκιλτο βιβλίο (αλλά βέβαια, χάνονται τα πετράδια...).

Πετροστόλιστο ίσως;

Χρυσόδετο, αργυρόδετο κτλ. τα λέγανε. Το δεύτερο συνθετικό (-δετο) φαίνεται απαραίτητο για να δώσεις μονολεκτικά τη σημασία. Στο ειδικό ερώτημα, θα μπορούσα να απαντήσω μόνο με λεξιπλασία. Για να μην τον πω (πολυτιμο-)λιθόδετο, θα το έλεγα ίσως κοσμηματόδετο. Ένα αλλόδετο του χρυσόδετου δηλαδή. Αν βέβαια μπορούσε να βρει κανείς κάτι που να θυμίζει άμεσα πετράδι... Μπα, και το λιθόδετο παλεύεται. Μάλλον δεν θα το μπερδέψουν με ξερολιθιά.

Γιατί είναι απαραίτητη η μονολεκτική απόδοση; Ακόμα και στην ορολογία του κοσμήματος το λες περιφραστικά. Γιατί όχι βιβλιοδεσία/βιβλίο κοσμημένη/ο με πολύτιμους λίθους;

Themis said:

Χρυσόδετο, αργυρόδετο κτλ. τα λέγανε. Το δεύτερο συνθετικό (-δετο) φαίνεται απαραίτητο για να δώσεις μονολεκτικά τη σημασία. Στο ειδικό ερώτημα, θα μπορούσα να απαντήσω μόνο με λεξιπλασία.

Click to expand...

Είναι αλήθεια ότι το β' συνθετικό -δετο παράγει τους όρους που χρησιμοποιούνται από ειδικούς και μη προκειμένου να χαρακτηρίσουν το είδος τής βιβλιοδεσίας ενός βιβλίου· στο Αντίστροφο (Αναστασιάδη-Συμεωνίδη) βρίσκουμε π.χ. αδαμαντόδετος, αργυρόδετος, ασημόδετος, δερματόδετος, ελεφαντόδετος, λινόδετος, ξυλόδετος, πανόδετος, χαλκόδετος, χαρτόδετος, χρυσοδερματόδετος, χρυσόδετος κ.ά. Αναφορικά με τη λεξιπλασία, δεδομένου ότι το αγγλ. πρόθημα gem- αποδίδεται στην ελληνική με το γεμ(ο)- (λ.χ. γεμολόγος, γεμολογία), θα μπορούσαμε ενδεχομένως να εξετάσουμε και τον πρωτολογισμό γεμόδετος (δηλ. γεμόδετο βιβλίο).

Λιθοκόσμητη. Ορίστε και από Καρκαβίτσα: Το ναυτόπουλο έφερε τρέμοντας τον Αϊ-Νικόλα στον καπετάνιο. Ο άγιος με τη σεβαστή γενειάδα του, στο αργυρό φελόνι τυλιγμένος, με την κορώνα λιθοκόσμητη στο κεφάλι, ήταν ατάραχος σα να μη γινόταν τίποτα γύρω του.

Το γέμμο-χρησιμοποιείται ήδη στη "γεμμοθεραπευτική" με την μία έννοια της λέξης Gemma =μάτι/φύτρα, άρα δεν είναι αποκλειστικό. Μήπως υπάρχει πρόβλημα αν χρησιμοποιηθεί ως συνθετικό γενικότερα;

Dimi said:

Γιατί είναι απαραίτητη η μονολεκτική απόδοση; Ακόμα και στην ορολογία του κοσμήματος το λες περιφραστικά. Γιατί όχι βιβλιοδεσία/βιβλίο κοσμημένη/ο με πολύτιμους λίθους;

Click to expand...

Γιατί, καμιά φορά, υπάρχουν και θέματα ύφους (πχ λακωνικός ή ελλειπτικός λόγος στο πρωτότυπο :)) ή χώρου. :)

Edit: Τώρα είδα και τα πιο πάνω... Αφού λιθοκόσμητη εικόνα, επομένως και λιθοκόσμητο βιβλίο, άρα και το λιθόδετο του Θέμη θα μπορούσε να παίξει γερά.

Dimi said:

Το γέμμο-χρησιμοποιείται ήδη στη "γεμμοθεραπευτική" με την μία έννοια της λέξης Gemma =μάτι/φύτρα, άρα δεν είναι αποκλειστικό. Μήπως υπάρχει πρόβλημα αν χρησιμοποιηθεί ως συνθετικό γενικότερα;

Click to expand...

Μπα, με τους γεμολόγους τους ίδιους να έχουν επιλέξει να αυτοπροσδιορίζονται έτσι, δεν βλέπω κάποιο πρόβλημα.

Θα βρείτε και λιθοκόσμητο ευαγγέλιο.

Καλημέρα.

Γιατί ακριβώς δεν μας κάνει το προφανές και διαφανές "πετραδοστόλιστο";

Καλημέρα. Δεν είπαμε ότι δεν μας κάνει. Απλώς έχουμε ορισμένες φορές μια καθυστέρηση με τα αυτονόητα. :)